آثار ادبی از لحاظ موضوعی به دسته های مختلفی تقسیم می­شوند که از آن جمله اند: انواع حماسی، تعلیمی، نمایشی و غنایی. مقوله درخواست وتقاضا که از زیر­شاخه های ادبیات غنایی محسوب می­شود، در شعر شاعران از دوره های آغازین شعر فارسی تا دوره معاصر به صورت های گوناگون جلوه نموده است. به طور کلی، انواع تقاضا و درخواست ها را می­توان به دو دسته کلی تقاضاهای مادی و غیر­مادی تقسیم کرد که شاعران به شیوه های متف...

معنای متن در پیوندی پیوستاری با بافت شکل می گیرد؛ با دو نوع بافت متنی و موقعیتی(خرد و کلان) عناصر و سازه های تشکیل دهنده ی یک متن را می توان بافت متنی دانست و شرایط زمانی و مکانی، اجتماعی- فرهنگی را در تولید متن، بافت موقعیتی نامید. اگر در متنی خواه ادبی یا غیرادبی، تغییراتی رخ دهد و ازعناصرسازنده ی آن حذف یا اضافه شود، "بافت گردانی" صورت گرفته است؛ که بردونوع است: بافت زدایی، بازبافت سازی. متن...

«ایهام و انواع آن» از جمله¬ی این صناعاتِ سبک¬ سازند که به کارگیری آن در شعر به حافظ اختصاص ندارد جز این که ایهام در شعر دیگر شاعران با ایهام در شعر حافظ همان قدر فرق و فاصله دارد که شعر او با شعر دیگران. ایهام در شعر دیگران صنعتی از صنایع شعری و حُسنی از محاسن کلامی و حالت و کیفیتی عارض بر شعر محسوب می شود؛ در حالی که در شعر حافظ، روح شعر و کیفیتی جوهری به شمار می رود. در این جستار «ایهام و انواع...

چکیده هر شاعری برای زیبا بیان کردن و موثر واقع شدنِ معانی و مفاهیم ذهنی اش نیاز دارد با تصرّف شاعرانه در واقیعت های خارجی، تصاویری خیالی بر جامه ی عروس ذهنش بپوشاند. تشبیه و استعاره به عنوان دو زیرمجموع? علم بلاغت، از پرکاربردترین آرایه های ادبی مورد توجه شاعران است. فخرالدین عراقی یکی از شاعران و عارفان ادب فارسیِ سده ی هفتم هجری می باشد که شعرهایش رنگ و بوی عرفان دارد و این دو آرایه را به وفور...

بررسی و نقد و تحلیل تشبیه مرکب و بحث درباره ی انواع آن در غزل سبک عراقی, می تواند راهگشای علاقمندان به مطالعات ادبی جهت فهم بهتر آثار غنایی این دوره باشد. تا آن جا که بنده کنکاش نموده است، تحقیق مستقلی در این زمینه از سوی محققان صورت نگرفته است. بنابراین به منظورتحقق این هدف10% غزل های دوازده شاعر معروف و مؤثر این دوره (به جز غزلیات مولوی که به سبب گستردگی بیش از حد به 5 % بسنده شده است) مورد م...

نوستالژی، احساس اندوه هنگام یادآوری گذشته است. این احساس، ارتباطی نزدیک با اغتراب مکانی، روانی و اجتماعی دارد و گاهی به جای یکدیگر به کار می‌روند. ادبیات معاصر عراق که در نیم قرن اخیر با پدیده مهاجرت اجباری یا اختیاری شاعران و اهل قلم مواجه بوده است، بستر مناسبی برای بررسی عناصر نوستالژی و اغتراب دارد. دیوان «تأبط منفی» متعلق به عدنان الصائغ شاعر مهاجر عراقی است که در سال 1993 به دلیل مشکلات سی...

در عرصه ی جامعه شناسی ادبیّات کسانی چون لوکاچ، باختین و گلدمن نام هایی آشنا هستند. این دسته از محققان به منظور دوری از هر گونه نگرش یک جانبه به آثار ادبی، در صدد ایجاد ارتباط بین صورت و محتوا و مطالعه ی همزمان لفظ و معنی هستند. بدین ترتیب این محققان در مقابل نحله های فکری دیگر قرار می گیرند که یا مطالعه ی متن را محدود به ساختار متن و رها از همه ی عوامل خارج از متن می دانستند و یا دیدگاهی کاملاً م...

شعر در یک دیدگاه کلی، به دو حوزه شکل(form) و محتوا (meaning) تقسیم می‌‌شود. آنچه شکل اثر را می‌‌سازد، زبان، صور خیال، موسیقی (وزن و قافیه) و ساختار بیرونی و درونی (پیوند پوشیده عناصر متن در محور عمودی) است؛ و محتوای اثر نیز بازتابی از جهان‌بینی، نگرش و تجارب وی‍‍ژۀ شاعر از دنیای پیرامون او است .در ادوار مختلف شعر فارسی، توجه شاعران و ادیبان یا بر جهان معنای اثر بوده و یا بر شکل بیان آن: برای شا...

هدف عمدۀ تصویرگری در شعر آن است که شاعر بتواند به یاری شگردهای مختلف بلاغی در برقراری رابطه بین ضمیر خود و ذهن مخاطب موفق و اثرگذار عمل نماید، از همین رو است که می‌توان شباهت‌های بسیاری بین فنون ادبی و بلاغی و شیوه‌های منطقیِ تعلیل، نظیر قیاس و استدلال یافت. شاعران ممتاز سبک آذربایجانی، خاقانی شروانی، نظامی گنجوی، مجیرالدین بیلقانی، فلکی شروانی، مهستی گنجوی، از شیوه‌های عملی و هنری تعلیل و توجیه...

عراقی شاعر‌ی سخنور و شارحی هنرمند است که علاوه بر توانایی در شعر‌های پرشور و حال عارفانه، در نثر شاعرانه و بیان هنرمندانه مفاهیم بلند عرفانی، نمونه‌ای عالی و قابل توجه ارائه داده است. لمعات عراقی در عین بیان و تبیین اندیشه‌های عمیق عرفانی ابن‌عربی، نثری شاعرانه و جذاب ارائه می‌دهد که محصول پختگی و کمال نثر فارسی در قرن هفتم است. نثری که همچون شعر، مجال آن را یافته تا مضامین و اندیشه‌های بلند عر...