رویکردهای محققان معاصر دربارۀ حدیث و حدیث‌پژوهی را می‌توان به جهات گوناگونی تقسیم کرد، که در مقالۀ حاضر، نگاه محققان نسبت به «دین»، معیار این تقسیم قرار گرفته است. یکی از مهمترین رویکردها در این بحث، نص‌گرایان هستند که تنها راه شناخت دین را خود نصوص دینی می‌دانند و به‌ویژه سلفیان اهل سنت و برخی از اخباریان شیعه، حدیث را در جایگاه بالایی قرار می‌دهند. برخلاف این، اغلب قرآنیون و گروهی از عقل‌گراه...

یکی از تحولات تاریخی ایران عصر سلجوقی برتری یافتن موقعیت قشر اجتماعی موسوم به فقها و اهل شریعت اهل سنت در عرصه­های آموزشی  و  اجتماعی و فرهنگی بود. با این که در مورد این پدیده در شکل گزاره­های تاریخی کیفی تحقیقات قابل توجهی صورت گرفته و دیدگاه­های مختلفی مطرح شده است، اما ابعاد و مصادیق تاریخی چنین امری به صورت دقیق مورد پژوهش قرار نگرفته است. در این نوشته تلاش شده است که بر اساس یافته­ها و روش...

قرآن مجید، برترین و آخرین پیام خداوند و ارزشمندترین گوهر گران بهایی است که از پیامبر اکرم(ص)به جا مانده است. حجیت آن به دلیل این که کلام صاحب شریعت است، ذاتی است و هم چنین بیانگر حجیت سنت معصوم نیز هست. سنت به معنای قول، فعل و تقریر معصوم، تکیه گاهی است که همواره در فهم دین به آن استناد شده است و در ردیف قرآن از آن یاد کرده اند و به دلیل شأن و مرتبت خاصی که خداوند برای پیامبر خواسته و به ایشان ...

جماعت­گرایان ناقد لیبرالیسم هستند و طیفی از جناح چپ غیرلیبرال (همانند السدیر مک­اینتایر) تا جناح جماعت­گرای لیبرال (همانند مایکل والزر) را در بر می­گیرند. آن­ها با تأکید بر مفاهیمی مثل «خود»، «سنت» و «خاص­گرایی» (در مقابل جهانشمول­گرایی) با لیبرالیسم مرزبندی می­کنند. یکی از مهم­ترین نقدهای ایشان در حوزه اخلاق و حقوق بشر آن است که این دو حوزه باید به وسیله فرهنگ و سنت غنی و فربه شوند. به همین دل...

چکیده پایان نامه(شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): یکی از راه های شناخت وتحلیل انقلاب اسلامی بررسی اندیشه ها و عملکرد رهبران و مبارزان آن در فرآیند انقلاب است. طالقانی یکی از کسانی بود که درحرکت انقلاب همراه با امام خمینی در تکوین مبانی فکری و در بسیج توده ها و سازمان دهی مبارزان انقلابی نقشی چشمگیر داشت. طالقانی از لحاظ اندیشه ای در چارچوب گفتمان اسلام انقلابی می اندیشید و...

امروزه دموکراسی بیش از پیش مورد توجه مردم جهان قرار گرفته است به طوری که می توان خیزش های اخیر در کشور های عربی اسلامی را نیز به عنوان تلاشی در جهت نیل به الگویی از حکومت دانست که در آن ضمن پذیرش دموکراسی، آموزه های اسلامی نیز عملیاتی شود. جمهوری اسلامی ایران به عنوان نمونه عملی مردم سالاری دینی در دوران کنونی که بر پایه منظومه فکری امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب است، برخوردار از مبانی، مضا...

جابری در ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را مورد بررسی و نقد قرار می دهد و نقطه آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی - اسلامی را در عصر تدوین جست وجو می کند. عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی) شکل گرفتند. در نظر جابری نظام های معرفتی درون زا که بر...

تکلیف و وظیفه شهروندان در اطاعت از قانون از یک سو و حق افراد در برداشت و ارزیابی قانون عادلانه از غیر ان موجد مفهوم چند لایه و میان رشته ای نافرمانی مدنی میشود. نافرمانی مدنی در اندیشه دینی تلاشی است که بین مفهوم مدرن نافرمانی و اندیشه دینی به عنوان جهان سنت بلی بزند و ارتباطی را تعریف کند . این تحقیق ناگزیر از تحلیل دادهای غربی و منابع و متون دینی و فقهی بوده است . سه شاخه اصلی برداخت مفاه...

اگر بپذیریم که علوم اجتماعی در ایران با موانع معرفتی متعددی روبه رو است که مانع از تثبیت و رشد آن می شود، پرداختن به ریشه های این موانع لاجرم یکی از ضرورت های جامعه شناسی در ایران خواهد بود. بخش مهمی از این موانع معرفتی به سنت های فکری ای باز می گردد که عمدتا در فرهنگ دینی رشد کرده و به عنوان جزئی از فرهنگ اسلامی شناخته می شوند. پرداختن به درک هر یک از این سنت های مختلف از «عقل» به عنوان ابزار ...

به جهت اوضاع مشابه اجتماعی و فرهنگی دو ملت ایران و عراق، در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر مضامین دینی اشعار محمد مهدی جواهری و محمد حسین شهریار، موارد اشتراک و اختلاف دیدگاه این دو شاعر بزرگ در مورد دین مورد بررسی قرار گیرد. جواهری در شعر خود به بیان موضوعاتی چون خرافه زدایی و قشر زدایی دینی می پردازد، در این زمینه جواهری به دنبال اصلاح در دین می باشد. همچنین نگاه شهریار در اشعار دینی، نو...