هم‌گرایی و واگرایی فرقه‌های اسلامی در بغداد عصر سلجوقی، زمینه مناسبی را برای تولید فکر و گاه بحران و تنش فراهم می‌نمود. در این بین دو فرقه اشاعره و حنابله نسبت به سایر فِرق و مذاهب اهل سنت، در مسائل فکری و اعتقادی، از اشتراکات بیشتری برخوردار بودند؛ ولیکن نباید از منازعات این دوفرقه در عهد سلجوقی غافل ماند. این منازعات که متأثر از گرایش‌های کلامی نظیر گرایش حنابله به «تجسیم» و گرایش اشاعره به «ت...

مسائل سیاسی، اجتماعی و امور مربوط به مردم و جامعه، یکی از تأمّلات شاعران و نویسندگان در هر عصر و دوره­ای است و این موضوع سبب گردیده تا شاعران و نویسندگان در اشعار و نوشته‌های خویش گوشه‌هایی از اوضاع اجتماعی و سیاست حاکمان زمان خود را بیان نمایند. نگارندگان در این مقاله اندیشه‌ها و انتقادات اجتماعی مولانا سیف‌الدین محمد فرغانی عارف قرن هفتم و هشتم هجری را در یکی از سیاه‌ترین دوره‌های تاریخ ایران ...

داروخانه به عنوان محلی برای فروش، ساخت و تجویز دارو در سرزمین‌های اسلامی به گونه‌های مختلف برقرار بود. مقالۀ حاضر با استناد به منابع و مآخذ تاریخی، سیر تاریخی داروفروشی در سرزمین‌های اسلامی را از لحاظ نام و عنوان، محل و شیوه‌های فروش، ساختار و چگونگی نظارت بر داروفروشی بررسی کرده است. «خزانة الشراب یا خزانة الادویة» در متون دورۀ اسلامی کهن‌ترین واژه‌ای است که برای داروخانه به‌کار رفته است. علاو...

با ظهور سلسله صفویه، صفحات جدیدی در تاریخ اندیشه سیاسی و شیوه زمامداری ایرانیان با تکیه بر شریعت اسلام و به‌ویژه فقه سیاسی شیعه ورق خورد. مؤسسان صفوی در پویش برای مشروعیت‌یابی خود و تمسک به قواعد عقلانی و ریشه‌دار متصل به وحی و نصوص دینی برای اداره کشور به‌سوی اندیشمندان حوزه‌های علمی شیعه روی آوردند و در مقابل، علما نیز این فرصت را برای ارتقای تشیع و حاملان آن به سطح اداره سیاسی و اجتماعی کشور...

« فره ایزدی که از آن به نوری تعبیر میشود که در افرادفایز میشود تا توان انجام امور بیابند، و خاص ترین آن به پادشاهان عالم،عادل و حکیم می رسد،مبنای نگرش ایرانیان باستان به حکومت و حاکم،عامل مشروعیت بخش و موید اساس حقانیّت الهی پادشاهان بود که در برخی از برهه ها خصوصاً با آمیختگی دین و دولت سبب تحکّم و به ویژه استبداد دینی حکام شده،پس از فراز و نشیب هایی درعصر اسلامی با ورود اعراب به ایران به خاموشی ...

چکیده: رسال? حاضر به بررسی نظام مالی تیموریان می پردازد. در این رساله بیشترین توجه معطوف به دو بُعد نظام مالی یعنی درآمدها و هزینه های حکومت تیموریان شده و به بررسی منابع درآمدی این حکومت می پردازد این منابع درآمدی می توانست زمین باشد یا رعایایی که بر روی این زمینها کار می کردند، همین طور دستاوردهای مالی جنگها که در نظام مالی این دوره تا حد زیادی نقش آفرین بوده و نقش این درآمدها در زیر ساخت های...

کلمة عربی قصر مترادف کلماتی چون کاخ، دژ، عمارت بلند و باشکوه و به معنای هر بنای مجللی که حاکمان و سلاطین و خلفا در آن سکونت داشتند و یا کار¬های اداری و اجرایی خود را در آن¬جا انجام می¬دادند، به کار رفته است. این پژوهش، به بررسی و معرفی94 قصر¬ که در شرق و غرب سرزمین¬های اسلامی تا پایان سدۀ ششم هجری از آنها یاد شده است، می¬پردازد. مبنای پژوهش، قصر¬های ذکر شده در کتاب معجم البلدان یاقوت حموی (د. 6...

عمران بن شاهین که ابتدا به عنوان یک مجرم به منطقه بطایح گریخته بود، در اوایل قرن چهارم هجری با استفاده از ضعف خلافت عباسی، در آن جا دولتی مستقل تشکیل داد. وی با یاری جستن از شرایطی، مانند صعب الوصول بودن منطقه بطایح، بارها حملات سلاطین آل بویه را دفع کرد. پس از مرگ او، فرزندانش اندک مدتی حکومت کردند ولی به علت اختلافات خانوادگی تضعیف شدند و سرانجام با کودتای سرداران سپاه، حکومت آنها منقرض شد و ...

در دورة عثمانی، نظام آموزشی مبتنی بر مدرسه، با اهتمام سلاطین این سلسله به پیشرفت و شکوفایی فراوانی دست یافت. در این دوره، تأسیس مدرسه جزء مکمل سیاست فتح، به هنگام تسخیر شهرهای جدید بود. مدارس عثمانی با تأسیس مدارس ثمانیه و مدارس سلیمانیه به وسیلة محمد فاتح (855/ 1451 ـ 886/ 1481) و سلیمان قانونی (926/ 1520 ـ 974/ 1566) به اوج پیشرفت و شکوفایی خود رسیدند. امِا از آغاز قرن هفدهم میلادی به علّت ضعف ...