این مقاله یکی از مباحث مهم در سیر و سلوک، یعنی سفر آفاقی را در متون عرفانی تا قرن هفتم هجری بررسی و تحلیل میکند. نگارنده پس از ذکر مقدّمه ای دربارة سیروسفر به تعریف سفرو سیروسلوک پرداخته و پیشینة سفر در قرآن و حدیث را به اجمال تبیین کرده است. نویسنده انواع، سفر و سیروسلوک را نیز از متون عرفانی استخراج و عرضه کرده و سپس به تبیین اهداف صوفیان از سفرو لوازم لازم در سفر پرداخته و پس از تشریح آداب سف...

چکیده. عرفان یکی از موضوعات مهم در شعر و نثر فارسی است و در گسترش و غنابخشی به مضامین شعری کارساز بوده است. به ویژه از قرن ششم به این سو، تصوف و عرفان در شعر نفوذ عمیق تری یافته است. قالب مثنوی گسترده ترین تجلی گاه عرفانی در شعر و نثر فارسی است که توانسته است اندیشه های والای عرفانی را در خود بگنجاند. از آنجا که درصد بسیار بالایی از آثار زبان و ادبیات فارسی،در قلمرو تصوف اسلامی است، مهمترین م...

مقاله حاضر ضمن اشاره ای گذرا به محتوا و درونمایه عبهرالعاشقین نوشته روزبهان بقلی شیرازی (522ـ606) بر آن است که در گام نخست به تصویرپردازی و ساختارهای تصویری روزبهان در این اثر عرفانی بپردازد، سپس نقش این تصاویر و شگرد های بلاغی را در بازنمایی اندیشه و ذهنیات روزبهان، و نیز نحوه ارتباط میان آنها را مورد بررسی قرار دهد. حاصل این پژوهش آن است که با توجه به ذهنیت استعاره گرای روزبهان، «قطب استعاری ...

از مهم ترین مباحث جدلی در بحث از رابطه عرفان و اخلاق این مسئله است که آیا عرفان، به طور کلی، و تجربه عرفانی، به نحو خاص، پشتیبان رفتار اخلاقی است یا خیر؟ والتر استیس و برخی دیگر معتقداند عرفان/ تجربه عرفانی پشتوانه اخلاق است، درحالی که آرتور دانتو و برخی دیگر بر این باوراند که عرفان/ تجربه عرفانی مبنای عمل و تفکر اخلاقی را از میان برمی دارد و از این رو زائل کننده اخلاق است. گروهی دیگر، از جمله ...

چکیده: اخلاص در نزد سالکین به معنای پاک کردن نیّت از غیر خدا و انجام گرفتن فعل مختصّ خدا، و به معنای رهایی بنده در طاعات از هرگونه امری که درآن شایبه ریا، نفاق و یا خودخواهی و خودبینی رود، تعریف شده است. همچنین اخلاص نقش زیر بنایی و بنیادینی در تکامل فردی و اجتماعی بشر برعهده دارد وکمال، نقص، صحت و فساد تمامی مقامات ومراحل سیر و سلوک تابع این فضیلت ارزشمند است. در این پژوهش مبحث اخلاص در متون من...

سپهری از شاعران بنام معاصر است. درباره شعر و اندیشه های عرفانی او دیدگاه های فراوانی مطرح شده است. برخی مبانی شعر او را برگرفته از عرفان ایرانی اسلامی و یا عرفان هندی و شرقی دانسته اند و البته برخی نیز شعر او را تهی از عرفان می دانند. تاکنون پژوهشی به مقایسه کاربرد مفاهیم و اصطلاحات عرفانی در شعر سپهری و گفتار عارفان مسلمان نپرداخته است. گزینش واژگان، مدخلی بر طرز تفکر شاعران است؛ به همین سبب پ...

عرفان شیوه ای از زندگی عارفانه است که در آن، ارتباط بین عابد و معبود یا خالق و مخلوق از طریق طی مقامات معنوی و گذراندن مراحل سلوک عرفانی میسر می گردد. در فرهنگ اسلامی، عرفان حالت دریافت شهودی، قلبی و اشراقی و راهی برای وصول به حقیقت، با تأکید بر کشف و شهود و ریاضت و تزکیه نفس است. در نگرش عارفانه که اساس آن دین محوری است، به گواهی شواهد تاریخی متعدد، مفهوم فراجنسیتی مشاهده می شود و نادیده انگار...

روش شناسی عرفان تطبیقی به مقایسه و تطبیق ساختارها و پدیده های عرفانی درفرهنگ های متفاوت و یا مشابه می پردازد ، تا امکان ارزیابی و فهم بهتر ساختارها وپدیدارهای عرفانی و در نتیجه تفاهم میانْ فرهنگی فراهم گردد.در مقا لۀ حاضر با طرح مشکلات و راهکارهای عرفان تطبیقی، به مسایلی چوندسته بندی منابع دست اول ، دوم و سوم، متون تفسیری و ترجمه ای، عدم دسترسی به منابعاصلی، ضعف در فهم متون دست اول به زبان اصلی،...

گفتارنوشت نامی است که در این پژوهش برای معرفی نوعی از نوشتار وضع شده است. گفتارنوشت پیوستاری است میان گفتار و نوشتار، ژانری است که در آن عناصر گونه گفتاری و گونه نوشتاری زبان در هم آمیخته شده اند. پیکره زبانی این تحقیق تعداری از متن های نثر عرفانی در محدوه زمانی قرن چهارم و پنجم هجری تا نیمه قرن هفتم است که در پنج لایه سبکی بررسی شده اند. محقق کوشیده است تا مختصات سبک شناسی گفتارنوشت را با استف...