احیاء نظریه دولت در دو شاخه علوم سیاسی (جامعه شناسی سیاسی وروابط بین الملل) طی پانزده سال گذشته موضوع اصلی این مقاله است . درپاسخ به این سوال اساسی که چه عواملی باعث توجه مجدد محققان علوم سیاسی به نظریه دولت شده است‘ نویسنده استدلال می کند که نادیده گرفته شدن نقش مستقل دولت در جامعه شناسی سیاسی و روابط بین الملل و تمایل محققان علوم سیاسی به کاهش گری در خصوص ماهیت دولت باعث عکس العمل دانشمندان و...

بنابر آمارهای بین المللی از اوایل هزاره ی جدید، نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند. این توسعه ی شتابان شهرنشینی، دولت ها را برای اداره ی شهرها با چالش های تازه ای روبه رو کرده، به طوری که امروزه مدیریت عقلائی و کارآمد بر شهرها از مهم ترین مسائل کشورهای جهان شده است. در ایران نیز وضعیت دور از این امر نیست، به طوری که ساختار دولت در ایران، زمین هساز تسلط گسترده ی آن بر تمامی عرص ههای ح...

توسعه به‌عنوان مفهومی اساسی در علوم اجتماعی و سیاسی همزمان با تغییرها و دگرگونی‌های عمیق جوامع انسانی از نظر مفهومی و نظری و نیز به‌صورت عملی سیر تحول گسترده‌ای را پشت سر نهاده و پس از آنکه مدت‌ها تحت تأثیر اثبات‌گرایی، تغییرهای کمّی را در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی بررسی و دنبال می‌کرد، به‌تدریج در قالب اقتصاد توسعه و اقتصاد سیاسی شاهد تغییرهای اساسی و کیفی در ایستارها و ساختارها بود و مطالعا...

با ضعف دولت سلجوقی، حکمرانان محلی که غالباً از اتابکان بودند، قدرت را در دست داشتند که از جمله آنان در منطقه شمال غرب ایران، می­ توان به اتابکان آذربایجان و مراغه اشاره کرد. این دوره هم ­زمان با قدرت­ گیری خوارزمشاهیان، احیای قدرت خلافت عباسی و سپس حرکت مغولان به سمت غرب است. بدیهی است که در این عصر، اسماعیلیان نزاری از این فرصت ایجاد شده در جهت اهداف خود که همانا بسط قدرت و توسعه جغرافیای سیاسی...

این نوشتار بر آن است تا با استفاده از رویکرد نهادی ، نقش دولت در توسعه صنعتی ایران را بررسی نماید. در این مقاله به جای تأکید سنتی بر مدل خطی و موضوع دخالت یا عدم دخالت دولت در اقتصاد، بر ماهیت دولت، نوع مداخله دولت و کارآمدی آن در چارچوب مفهوم دولت «توسعه گرا» تأکید می شود. دولت توسعه گرا با ماهیتی مجزا، تاریخی و نهادی در قالب نقش قابله-گری، پرورش گری و توسعه ای به ایفای نقشی متفاوت از دولت های...

بررسی وظایف ومسئولیت‌های فرد و دولت از مباحث مهم و پایه در اندیشه‌ی سیاسی معاصر است که دانش‌های سیاسی از جمله فقه سیاسی تلاش می‌کند تا به آن پاسخ دهد. آن‌چه در حوزه‌ی فقه سیاسی اهمیت مضاعف دارد مسئولیت‌های فرد و دولت در قبال اجرای شریعت است؛ دستگاه‌های فقهی- سیاسی با توجه به مبانی و روش‌شناسی‌های اجتهادی‌شان پاسخ‌های متنوعی ارایه نموده‌اند. پرسش اساسی مقاله این است که «نسبت میان فرد و دولت در ت...

دگرگونی های سیاسی و وقایع انقلابی که در برخی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا آغاز شد، به سوریه نیز سرایت کرد. این تغییرات شگرف سیاسی، تحلیلگران سیاست خارجی و روابط بین الملل را بر آن داشته تا زمینه ها و ابعاد و عوامل گوناگون این دگرگونی ها را بررسی کنند. در میان این ناآرامی ها، بحران سوریه طولانی بوده و به جنگ داخلی منجر شده است. از همان آغاز اعتراضات در این کشور، رد پای عملکرد دولت های مختلف ب...

این نوشتار، مقدمه­ای است به رویکردی  جدید در سیاست و کانون محوری آن، دولت که در آن، دولت به عنوان مکان نزاع شبکه­هایی دانسته می­شود که می­کوشند تا سهم بیشتری از توان تصمیم­گیری در مورد منابع کمیاب را در اختیار بگیرند. مقاله با پرسش از چیستی تحلیل شبکه­ای آغاز و در نهایت به خطوط اصلی رویکردی در تحلیل دولت که آن را «سیاست شبکه­ای» می­نامد می­پردازد. در سیاست شبکه­ای جایگاه، اصل محوری کنش­ورزی، قد...

نظریه‌‌های "دولت" براساس دستگاه فلسفه‌‌ی پشتیبان‌‌شان تدوین می‌‌شوند و در تمامی حوزه‌‌ها - ازجمله اقتصاد سیاسی - نمود پیدا می‌‌کنند. با این پیش‌‌فرض که "حکمت متعالیه" دستگاه فلسفی پشتیبان جمهوری اسلامی است، طبیعتاً اقتصاد سیاسی دولت اسلامی نیز باید در چارچوب حکمت متعالیه بگنجد. در این راستا، پژوهش حاضر با استنباط و صورت‌‌بندی اصول اقتصاد سیاسی متعالیه از پایه‌‌های فلسفه‌‌ی سیاسی متعالیه، به بررس...

ساختار سیاسی، اداری، قضایی و نظامی خلافت پانصد ساله عباسی از جهات گوناگون قابل بررسی است. زمانی که عباسیان قدرت را به دست گرفتند، حاکمیت پاتریمونیال عباسی شکل گرفت. با تثبیت قدرت سیاسی و گسترش ساختار اداری و نظامی خلافت، دولت ویژگی نظام پاتریمونیال ـ بوروکراتیک یافت. پس از گذشت یک سده از عمر حکومت، به تدریج شاهد استقلال والیان، افول اقتدار خلیفه و ضعف تشکیلات اداری و سیطره نظامیان هستیم. خلیفه ...