این پژوهش با تمسک به نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، به سیر در لایه های معنایی متن، و بررسی چند معنایی و ابهام واژگانی، و ساختاری آن می پردازد و با تعریف جوهر و حقیقت متن، در جست وجوی پاسخ به این پرسش است که آیا در فرایند ترجمه، متن مبدأ، حقیقتی متکثر بالذات، در سیلان، نسبی، و دسترسی ناپذیر دارد یا علی رغم شخصی بودن فهم، حقیقتی واحد و جوهری چندلایه دارد. در این تحقیق با تمرکز بر نظریه حرکت جوهری، تفا...

متن های پازند از جمله آثار به جای مانده از دوره­ی میانه­ی زبان فارسی است. پازند همان آوانویسی متن پهلوی به الفبای اوستایی است. متن «پازند مینوی خِرد» از اندرزنامه­های دوره­ی میانه است که متن پهلوی آن در ایران موجود بوده است. این کتاب شامل 62 پرسش و پاسخ است که بین دانا و مینوی خِرد مطرح می شود. واژه ی خِرد که در مفهوم«خواستن، تدبیر، هدف، پند، هوش، فهم و عقل» بکار رفته است در متن مینوی خِرد در مفهوم...

متون مقدس دارای سطوح مختلف معنایی اند بگونه ای که سطح بالایی از خودآگاهی برای درک واقعیت وجودیشان لازم است. از طرفی هایدگر نیز قائل به سطوح مختلفی از وجود است که می توانند خودآگاه و سطح فهم موجود را تحت تأثیر قرار دهند. بنابرین با نظر هایدگر می توان نوعی تحلیل هرمنوتیکی از سطوح معنایی متون مقدس ارائه داد. از طرفی هانری کربن معتقد است که تأویل نوعی روش هرمنوتیک برای فهم معناست. می توان گفت که ای...

همزمان با بینامتنیت و ساختارگرایی، ادبیات تطبیقی هم با رویکردی متفاوت، مطرح شد و به عنوان رشته‌ای مستقل اعلام موجودیت کرد. ادبیات تطبیقی، بینامتنیت و ترامتنیت، هرسه به «بررسی روابط میان یک متن با متن یا متن‌های دیگر» می‌پردازند، اما با رویکردی متفاوت که باعث می‌شود متن از حالت تک‌معنایی و بسته بودن خارج شده، پویایی، تحول و معنایی نو بیابد. ادبیات تطبیقی «روابط ادبی میان ادبیات ملت‌ها بر مبنای ر...

تلقی سنتی و کلاسیک از فهم و تفسیر متن بر آن است که معنای متن مستقل از قرائت و مقدم بر تفسیر خوانندگان، موجود است و به قصد و نیّت مؤلف وابسته است. نوپراگماتیسم یک مکتب فکری پست‌مدرن از زمره روی‌کردهای تفسیری «خواننده‌محور» و ذهنی‌گرا محسوب می‌شود که در تحلیل خود از فرایند قرائت متن، نقش محوری را به مفسر داده و سهم بسیار ناچیزی برای متن قائل است. مقاله‌ی حاضر ضمن تشریح مبانی نظری و فلسفی روی‌کرد ن...

یکی از عوامل مؤثر در فهم حدیث- بالاخص احادیثی که صدور آن بنا به اقتضاء یا اقتضائاتی بوده است. شناخت اسباب ورود حدیث است. گاه سبب در متن حدیث و گاه در سند و طریق آن ذکر می شود؛ اسباب صدور متنوع اند، گاه سبب آن سؤالی از معصوم (ع) است؛ و یا حدیث ناظر به امری تاریخی و یا حادثه و اتفاقی است که در پی آن روایت صادر گردیده است. شناخت حدیث مسبّب [حدیث دارای سبب] فواید زیادی دارد: وقوف بر معنای حدیث و مرا...

چگونگی شکل گیری و تحول مفاهیم و انتقال آن به فرهنگ و تمدن دیگر، جسارتی سترگ در فهم اندیشه است. نوشتار پیش رو، متن «تهذیب الاخلاق» را برای بررسی انتخاب کرده، تا با نگاهی هرمنوتیکی (تفسیری)، از چگونگی تحول مفاهیم اخلاقی یونان، نحوۀ انتقال و برگردان آن به فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، گزارشی فراهم آورد. پرسش این است: با توجه به شیوۀ هرمنوتیکی، فهم مفاهیم اخلاقی نزد مسکویه چگونه است؟ «تهذیب الاخلاق» متنی ...

در این پؤوهش به تحلیل مقوله معرفت دینی و نحوه تحقیق ان در ادوار مختلف تاریخی می پردازیم و می کوشیم نادرستی برخی نظریات مطرح شده در این باره را آشکار سازیم. در این مقاله به تکامل عصری معرفت دینی در سایه استنطاق و دلالت یابی مبنایی و روشمند متن تأکید می شود. از منظر این پژوهش تکامل معرفت دینی ناشی از سؤالات و شبهات نوپدید در هر عصر است که با توجه به نیاز ها و مقتضیات زمان بروز می کند. این سؤالات ...

نصر حامد ابوزید دگراندیش مصری که افکارش در مکتب تفسیر ادبی امین الخولی شکل گرفت، سهم وافری برای هرمنوتیک در فهم متن قائل بود. هرمنوتیک دانشی است که نظریه های مربوط به فهم را مورد بررسی قرار می دهد و دارای دو رویکرد اساسی عینی گرا و نسبی گراست. ابوزید که در نظریات مکاتب مختلف هرمنوتیک تأمل نموده، کوشیده است تا از میان آن ها، به هرمنوتیکی متمایز دست یابد و روش برداشت از قرآن را بر مبنای آن استوار...

یکی از محورهای عمده تلاش دانشمندان شیعه در حوزه حدیث، شرح و حاشیه نگاری بر کتاب‏های حدیثی است. این حرکت، به طور عمده از اوایل قرن یازدهم هجری با هدف تبیین مراد جدّی و مفاد استعمالی احادیث، پا به مجموع? دانش های حدیثی نهاد. در این میان الکافی به عنوان یکی از معتبرترین جوامع حدیثی شیعه، منبعی است که هر گروه از اهل حدیث و فلسفه و کلام و غیره بدان مراجعه و در احادیثش نظر و تفکّر می کنند، و به سبب اهم...