ملّاحسن ادیب اهری در اوّلین سالگرد سام خان قره­چه­داغی، ملقّب به «امیر ارشد»، مرثیه­­­ای سروده که از نظر جامعه­شناختی قابل تحلیل و بررسی است. با مطالعۀ این سوگ ­­سروده، متوجّه می­شویم که ملّاحسن، برای تأثیر نهادن در طبقات اجتماعی، از شیوۀ حداکثر آگاهی ممکن طبقاتی جامعه، سود برده و توانسته ­است با ارائۀ اطّلاعات قابل عبور، شخصیّتی از سام­خان، برای جامعۀ روشنفکری آن زمان، ترسیم کند که بیشتر با خواسته­­ه...

سازمان مجاهدین خلق در سال 1344 توسط برخی از جوانان روشنفکر با هدف براندازی حکومت تشکیل شد. اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی عملاً مقابل انقلاب ایستادند و در سال 1360 از ایران خارج شده و جزو مخالفان انقلاب اسلامی قلمداد شدند. مسعود رجوی رهبر خودخوانده این فرقه اکثر فرماندهان سازمان را از زنان انتخاب کرده است. سازمان منافقین در سال 1368 به طور محرمانه و گسترده، اعضای خود را مجبور به طلاق های ایدئول...

چکیده سرچشمه­های جوشان و زلال کلام وحی دیرزمانی است که با طلوع فجر اسلام بر پیکرة عطشناک اندیشة بشری جاری شده است. مصحف جاودانی، که باگذر قرون متمادی نه تنها هرگزگرد نقصان و زوال بر آیات الهام­بخش و روشنگرش ننشسته بلکه همچنان به­عنوان برترین­و­کامل­ترین­کتاب هدایتگر بشر، گوی سبقت را از هر آنچه در این ره بدان مفتخرند، ربوده است. در این میان، آنان­که اهل معرفت­اند و جویای حقیقت، جذبة کلام الهی بر...

در اواخر قرن هیجدۀ میلادی، چند دهه پس از نهضت روشنگری در مغرب زمین، در میانیهودیان اروپا نیز جنبشی شکل گرفت که محتوای آن همان روشنگری با درونمایه و صبغۀیهودی بود . این نهضت توسط موسی مندلسون، متفکر برجس تۀ یهودی عصر روشنگری ازآلمان، و به ویژه از برلین آغاز شد و به تدریج در دیگر شهرها و کشورهای اروپای مرکزیو شرقی، از جمله در فرانسه، انگلیس، اتریش، لهستان، ایتالیا و سرانجام روسیه نیز رونقگرفت و ح...

بروز پیامدهای مختلفی چون صنعتی‌شدن جوامع، جنگ جهانی اوّل، تضاد طبقاتی، مفاسد اجتماعی، نظام‌های سیاسی مستبد، حکومت­های استعماری و نظایر آن، سبب شد که شماری از نویسندگان و شاعران در فرانسه گرد هم آمده، ادبیّات پوپولیستی را بنیان نهند و توجّه قشر روشنفکر ادبی را به این مقوله جلب کنند؛ از آنجایی که گرایش به این مکتب در ایران و دولت عثمانی و در کشورهای تابعۀ این حکومت، نظیر مصر چشمگیر بوده است، از این ...

کودتای 28 مرداد 1332 یکی از سه حادثۀ مهم سیاسی و تأثیرگذار یکصد سال اخیر تاریخ معاصر ایران است. انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی، دو حادثۀ دیگر این قرن به‌شمار می‌روند. این واقعه علاوه بر بازتاب گسترده به‌صورت صریح و پوشیده در ادبیات داستانی، در شکل‌گیری جریان سمبولیسم ادبی تأثیر داشته است. بسیاری از نویسندگان روشنفکر و مبارز به‌دلیل فشار و اختناق حاکم بر جامعه، با زبان و بیانی رمزی و تمثیلی در ن...

تکیه معاون­الملک یکی از مهم­ترین تکایای ایران و بناهای شهر کرمانشاه در اواخر دورۀ قاجار است که در بافت قدیم شهر و محلۀ برزه­دماغ واقع شده است. کاشی­کاری تکیه، مضامین متعدد مذهبی، ملی، اساطیری، حماسی، مناظر طبیعی، گل و مرغ و هندسی را در بر می­گیرد. مهم­ترین هدف پژوهش حاضر، شناسایی منشأ نقوش کاشی­های فوق، علل شکل­گیری آنها در کنار هم و پی بردن به مضامین متنوع محلی، بومی و فرا محلی در آنهاست. روش ...

    ملّاحسن ادیب اهری در اوّلین سالگرد سام خان قره­چه­داغی، ملقّب به «امیر ارشد»، مرثیه­­­ای سروده که از نظر جامعه­شناختی قابل تحلیل و بررسی است. با مطالعۀ این سوگ ­­سروده، متوجّه می­شویم که ملّاحسن، برای تأثیر نهادن در طبقات اجتماعی، از شیوۀ حداکثر آگاهی ممکن طبقاتی جامعه، سود برده و توانسته ­است با ارائۀ اطّلاعات قابل عبور، شخصیّتی از سام­خان، برای جامعۀ روشنفکری آن زمان، ترسیم کند که بیشتر با خواست...

زمان در روایت رمان، عنصری مهم و کلیدی به شمار می‌رود. ژرار ژنت، نظریه­پرداز ساختارگرای فرانسوی، نظریه زمان در روایت خود را در راستای تکامل نظریات سایر نظریه­پردازان در حوزه روایت عرضه داشته و تا کنون کامل­ترین نظریه در این حوزه بوده­است. عامل زمان، یکی از مهم‌ترین عناصر در ساختِ رمان است؛ زیرا هر رویدادی در زمان رخ می­دهد. برای بررسی بهتر عامل زمان، رمان همسایه­ها نوشته احمد محمود، به عنوانِ یکی ...

مصطفی وهبی التل ملقب به عرار (899 ا- 1949 م) بزرگترین شاعر و پرآوزه ترین ادیب، روشنفکر و فرهیختة اردن است. او از دیر باز به ادبیات فارسی و به ویژه رباعیات خیام روی آورد و از این رهگذر بودکه با زبان شیرین فارسی آشنا شد و حتی توانست گزیده ای از رباعیات خیام را به گونه ای مطلوب به زبان عربی برگرداند. این ترجمه، نخستین برگردان از زبان فارسی به عربی است. تلاش های شاعر بزرگ اردن در گسترش ادبیات فارسی...