چکیده: با آنکه محمود دولت­آبادی در دورة دوّم از داستان­نویسی خود گرایش به رمانتیسم و در دورة سوّم گرایش به سمبولیسم دارد، در مجموع، عنصر غالب هنری در گزینش واقعیّت‌های داستانی در همة کارنامة ادبی او، منطبق بر مکتب رئالیسم است. واقعیّت‌های داستانی در سبک دولت­آبادی، همواره با الهام‌گیری از واقعیّت‌های مستند اجتماعی و یا تجربیّات زیستی و فردی آغاز می‌شود و در طرح کلّی روایت نیز همیشه زمینة اصلی ماجرا، ...

عصر ایلامی (عیلامی)، در مقام بخشی از تاریخ سرزمین ایران، اهمیت بسزایی در مطالعات روشنگرانه دیگر دوره‌های تاریخی، از جمله هخامنشیان، دارد. باورهای اعتقادی عیلامیان، که خود به نوعی تلفیقی از عناصر حاصل از جبر جغرافیایی و همچنین ارتباط فرهنگی با بین‌النهرین و ریشه‌های تاریخی و قومی این مردمان است، در روزگار پس از انقراض واحد سیاسی تحت نام عیلام، نیز همچنان تداوم داشته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ...

سرزمین مصر به‌سبب موقعیت جغرافیایی استراتژیک، همواره نقش تأثیرگذاری در اقتصاد دنیای پیشامدرن داشته است. در دوره اسلامی مصر علاوه بر این‌که مسیر عبور کاروان‌های تجاری بود، گذرگاه اصلی کاروان‌های حج از مناطق شمال آفریقا نیز به‌شمار می‌رفت. فتح قاهره توسط سلطان سلیم اول در 923 ه‍/ 1517 م به‌رغم برخی آسیب‌ها بر پیکر اقتصاد مصر، فرصت‌های جدیدی به‌ویژه در حوزه تجارت خارجی، فراروی مصر نهاد. پیشران و م...

در مقاله ی حاضر با توجه به ویژگی ها و صفاتی که در برخی از کتب معروف منثور (قرن 5 تا 7)، برای زنان برشمرده اند به بررسی شخصیت و جایگاه اجتماعی زنان در آن دوران پرداخته شده و سعی بر دست یابی به شناختی مستند از چهره و سیمای زن در اوضاع و شرایط اجتماعی آن روزگار است.

همواره گذشت زمان و تغییرات و تحولات سیاسی و روابط فرهنگی با ملت های دیگر برجامعه و مسائل اجتماعی، باورها و اعتقادات و ...هر عصری تأثیر گذاشته است و این ادبیات هر دوره است که قابلیت انعکاس این مسائل را دارد. کندوکاو در دیوان صائب ـ که از بطن جامعه ایرانی عصرش برخاسته است ـ نه تنها ما را با اوضاع و احوالات سیاسی و دینی آن روزگار آشنا می کند بلکه مارا با بازتاب گسترده ی مسائل اجتماعی و گاه درباری ...

یکی از مباحث مطرح در روان شناسی «نوستالژی» است که ارتباطی قوی با حافظه و خاطره دارد. حسرت گذشته های شیرین و تقابل زمان حال با این گذشته، نوستالژی نامیده می شود. مفهوم نوستالژی، تاریخی به قدمت هبوط حضرت آدم (ع) دارد و از دیرباز، درون مایۀ بسیاری از آثار ادبی را به خود اختصاص داده است. حمید مصدق نیز از جمله شاعران معاصر است که حسرت گذشته های خوش از دست رفته، در شعرش به صورتی برجسته دیده می شود. ن...

ابوالحسن علی بن حسین مسعودی(د. 345هـ)، گزارشی را در دو اثر معروفخود، مروج الذهب و التنبیه و الاشراف، آورده که طبق آن ایرانیان باستان، من جمله ساسان بن بابک با هدایایی به زیارت کعبه می رفته اند. بر اساس این روایت، نام چاه زمزم نیز از زمزمه ایرانیان اقتباس شده است. این مقاله با بررسی نکات اساسی روایت مسعودی، به مقایسه آن با روایاتی که در منابع دیگر درباره تاریخ ایران و تاریخ مکه پیش از ظهور اسلام...

سفرنامه نویسان غربی به ویژه در دو قرن اخیر گزارش گران بیرونی وضعیتی در ایران بوده اند که می توان از آن به انحطاط و عقب ماندگی تمدنی ـ فرهنگی تعبیر کرد. وضعیت اقلیمی و جغرافیایی ویژۀ ایران و خشکی و کم آبی و به تبع آن وابستگی شدید تمدن ایرانی به آب و سازه های آبی، به ویژه کاریز یا قنات، از ویژگی ها و پدیده هایی بوده که توجه اکثر غربیان را جلب کرده است. در این دوران، که هم زمان با شیوع ناامنی و آش...

ایرانیان و هندیان از همان آغاز جدایی اقوام آریایی، در موارد متعدد به یکدیگر نظر داشته و از دستاوردهای هم اقتباس و استفاده می کردند. به ویژه ایرانیان در هنگام تنگناها هندوستان را جایگاه امن و میهن دوم خود شمرده، به آن سرزمین پناه می بردند. این دو کشور از لحاظ فرهنگ  و ادبیات و برخی علوم از جمله پزشکی، نجوم و ریاضی بسیار غنی بوده اند و تأثیر بسزایی بر هم نهاده اند. در دوره ساسانی، تبادلات علمی و ...