نقاشی ایرانی همواره متاثر از ادبیات بوده است. مقاله حاضر در پی آنست که میان نگاره ?سوگ شوی لیلی? منسوب به شیخ زاده و اشعاری از لیلی و مجنون نظامی در این باره، مقایسه‌ای تطبیقی صورت دهد. نظامی از سردمداران شعر تغزلی است که منظومه‌های او، بالاخص لیلی و مجنون با قدرت تصویرگرانه ویژه، همواره مورد تقلید شاعران و توجه نگارگران بوده است. در این جستار پس از شرح ابیات فوق از نظامی و بررسی نگاره همتای آن...

منظومه های بزمی و عاشقانه، بارزترین جلوه های ادبیات غنایی است. این پژوهش به بررسی ساختار داستانی و سبکی مثنوی های غنایی معروف در سه دوره ی خراسانی(منظومه بیژن و منیژه، ویس و رامین)، عراقی(لیلی و مجنون، یوسف و زلیخا)و هندی(نل و دمن، محمود و ایاز)، بر اساس شگردهای داستان نویسی معاصر می پردازد. این پژوهش، ضمن بررسی عناصر این ساختار، به جستجوی ویژگیهای این منظومه ها پرداخته و با ارائه شواهدی، به ا...

لیلی و مجنون یکی از مهم‌ترین مثنوی‌های قاسمی گنابادی است که نظیره‌ای نسبتاً خوب برای لیلی و مجنون نظامی گنجوی قلمداد می‌شود. این مثنوی برای اوّلین بار توسط دکتر زهرا اختیاری تصحیح شد. کتاب حاضر که انتشارات آهنگ قلم آن را منتشر کرده است؛ همراه با اغلاط زیادی است که در نوشتۀ حاضر به پاره‌ای از آن‌ها اشاره می‌شود. در این نوشتار، فقط به نقد مقدمۀ و تعلیقات کتاب پرداخته‌ایم و بحث درمورد متن تصحیح شده ...

در علّت روی آوردن نظامی به سرودن مثنویهای غنایی، اته وریپکا دلائلی ذکر کرده اند که برای منتقد تیزبین امروزی چندان قانع کننده نیست. چنانکه ریپکا علّت را در فرو مردن آرمانهای شهسواری یافته و اته بی آنکه شاهد و مثالی بیاورد، متذکّر شده است که در آثار نظامی ملال و افکار تاری وجود دارد. در این مقاله سعی شده است ضمن تحلیل دو نظر فوق الذّکر، دلایل قانع کننده تر دیگری پیشنهاد شود. شاید این نگاه جدید بتواند...

حضور زنان و نقش‏آفرینى آنان از بن مایه‏هاى ادبیات غنایى است در منظومه لیلى و مجنون پنج و در خسرو شیرین پانزده زن به چشم مى‏خورند. زنان مطرح شده در لیلى و مجنون چهار نفر (به غیر از لیلى) و از زنان وابسته به خانواده‏هایى هستند که در داستان ایفاى نقش مى‏کنند اما در خسرو و شیرین دوازده شخصیت مستقل به چشم مى‏خورد. در میان زنان، شیرین شخصیتى تاریخى است و در حماسه‏ها نیز حضور دارد و مى‏توان گفت که وى ...

بخش عمده‌ای از تحقیقات ادبی دربارة مثنوی لیلی و مجنون نظامی، به شرح ابیات و معنی لغات ـ چه شرح کامل و چه گزیده ـ اختصاص دارد.در این مقاله ابتدا به معرفی و نقد ساختاری و محتوایی شرح‌ها پرداخته شده و سپس ریشه‌های اختلاف نظر شارحان، در سه حوزه زیر، با ذکر مثال‌هایی از ابیات لیلی و مجنون، تبیین و تحلیل شده است:الف) واژگان؛ گاه اختلاف نظر شارحان در معانی حقیقی و استعاری واژه‌ها و یا حقیقی یا استعاری...

چکیده: پژوهش حاضر به بررسی عشق حقیقی، عشق مجازی، رابطه ی این دو در سه اثر نظامی یعنی خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، و هفت پیکر پرداخته است. عرفا بر این بوده اند که عشق مجازی پلی برای رسیدن به حقیقت بوده است و ما در این سه اثر این مسئله را بررسی کرده ایم و نظر عرفا و فلاسفه را پیرامون عشق ذکر کرده ایم. در گذشته مقالات و کتب مختلفی پیرامون عشق نوشته شده است ولی تا کنون کسی رابطه ی عشق حقیقی و مج...

اگر ادّعا کنیم سیاست، محوری ترین موضوع در زندگی و منظومه های نظامی ـ البتّه به جز لیلی و مجنون ـ است، مدّعای ما هیچ گونه مغایرتی با واقعیت ندارد. امّا اثبات آن در همه منظومه ها، و به تبعیت از آن در همه برهه ها از زندگی نظامی، نیازمند استنادها و استدلال های اقناع کننده است. او موضع گیری های خود را یا به شیوه کنایی و کلّی گویی، و یا با استفاده از نمونه های تاریخی و به صورت تمثیلی بازگو می کند تا حریم ...