در سال های 1341 و 1342 که روحانیون ایران با پیشگامی آیت الله خمینی به مخالفت با اقدامات حکومت پهلوی برخاستند، منویات کلی آنان ازسوی حوزه ی علمیه ی نجف مورد حمایت و پشتیبانی قرار گرفت. در این میان، مواضع حمایتگرانه و همدلانه ی آیت الله خویی بیش از سایر علمای این حوزه بود و موجب دلگرمی روحانیان داخل ایران می شد. در این مقاله، مواضع ایشان دربرابر مسائلی چون مصوبه ی دولت اسدالله علم، رفراندم شاه، د...

کودتای سوم اسفند 1299 ش در نوع خود صفحه جدیدی در تاریخ ایران گشود. سید ضیاء الدین طباطبایی و رضاخاان میرپنج رهبران ایرانی کودتا برای مدت کوتاهی باهم همکاری داشتند اما به زودی در دوره زمامداری کابینه سید ضیاء به پایان رسید و رضاخان یکه تاز مدیریت کودتا گشت. وی در مقام وزارت جنگ باقی ماند و با تشکیل قشون جدید موفق شد به چهره شاخص سیاسی –نظامی کشور تبدیل شود و با سرکوب کلنل محمد تقی خان پسیان ماژو...

چکیده: حدود چهار دهه از وقوع انقلاب اسلامی می­گذرد که برای شناخت یک انقلاب بزرگ، کافی نیست. انقلاب­ها را می­توان در سطوح ریشه­ها، روندها و پیامدها تحلیل کرد. «نظام سازی» به سطح روند یا مرحله گذار از نظام کهن به نظام انقلابی مرتبط است. این مقاله اندیشه و کنش سیاسی امام­خمینی (ره) در حوزه نظام­سازی نظامی را تحلیل کرده­است. نتیجه پردازش فرضیه مقاله این اس...

ساختار نظامی ایران از سالهای 1320 تا 1357ش دستخوش دگرگونی هایی شده است. این ساختار که در جریان جنگ جهانی دوم به هم ریخته بود، بعد از شهریور 1320 به صورت کند و عادی بازسازی شد. اما با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 روند بازسازی ساختار نظامی که شامل بخش های مختلف ارتش و واحدهای اطلاعاتی و امنیتی می باشد، توسط محمدرضا پهلوی تسریع بخشید. نیروهای زمینی، هوایی و دریایی ارتش بعد از کودتا تحت تأثیر فضای ایج...

هدف مقاله بررسی امکان کاربرد مفهوم «سنت گرایی بازتابی» با مطالعه سفرنامه رضا قلی میرزا است. منظور از سنت‌گرایی بازتابی واکنش سنت در ایران در مقابل خود سنت ناشی از برخورد با مدرنیسم غربی است. روش تحقیق کتاب‌خانه‌ای و با استفاده از اسناد تاریخی انجام شد. فتحعلی شاه جمادی الثانی 1250ق 1834 از دنیا رفت. پس از مرگ او بین فرزندانش در باره جانشینی او اختلاف افتاد. حسینعلی میرزا فرمانروای فارس جانشین م...

«مدیر مدرسه» یکی از رمانهای معروف جلال آل احمد است. این رمان در دهۀ سوم قرن اخیر شمسی نوشته شده است؛ دهه ای که در طیّ سالهای آن هنوز آل احمد از جوّ فکری متأثّر از افکار حاکم بر جریانات فکری حزب توده کاملاً بیرون نیامده است. در این رمان می توان به آسانی رگه های نظام فکری ماتریالیسم مارکسی را که «حزب کمونیست ایران» در زمان رضا شاه و «حزب توده» در زمان پهلوی دوم مبلّغ آن بود، پیدا کرد.1 درون مایۀ (them...

تحقیق حاضر با هدف بررسی مقایسه ای تشکیل و تداوم دو حزب "توده" و ایران نوین" صورت گرفته است. دو حزب مذکور که در عصر پهلوی شکل گرفتند، در دو سوی ساختار سیاسی ایران آن عصر قرار گرفتند. هرچند هر کدام به برهه متفاوتی از این عصر تعلق داشتند و حدود دو دهه فاصله زمانی داشتند لیکن همانطور که در نوشتار آتی خواهد آمد، هر دوضمن تفاوتهای ساختاری، در عین حال متاثر از متغیر هایی مشابه در سطح اقتصاد و سیاست بو...

گسترش نفوذ و سلطه اروپا در کشورهای آسیا و آفریقا در قرن هیجدهم و نوزدهم موجب شد تا بسیاری از آن کشورها به ضعف خود در زمینه علوم جدید تکنولوژی و فنون نظامی پی برده و به دنبال کسب این علوم باشند. ایران از جمله کشورهایی بود که به فکر اخذ علوم جدید و فنون نظامی افتاد و به این منظور مستشاران اروپایی را در میان خود پذیرا شد و مدرسه های جدید تاسیس کرد و دانشجویانی را به اروپا اعزام داشت. به دنبال ایجا...

تربیت بدنی و ورزش قدمتی به وسعت تاریخ بشریت دارد ودر تمام ادوار تاریخی و تمدنهای باستان خاصه وجه نظامی آن پررنگتر از دیگر وجوه آن بوده است.ایرانیان بنا به تعالیم پیامبرشان زرتشت به سلامتی جسم به همراه روح اهمیت می دادند و علاوه بر جنبه نظامی تربیت بدنی به جنبه های مذهبی،سرگرمی و تفریحی آن توجه داشتند.با ورود اسلام به ایران همین منوال ادامه پیدا کرد با این تفاوت که اهمیت نظامی آن بیشتر در نظر گر...

گسترش روابط ایران با کشورهای بلوک غرب، به ویژه آمریکا، بین سال های 1332-1342 یکی از ویژگی های روابط خارجی ایران در دوره پهلوی دوم است. در این مقاله تلاش بر آن است که تأثیر فرهنگ سیاسی بر روابط خارجی ایران طی این سال ها بررسی شود. فرضیه ای که در پاسخ به سؤال اصلی مورد بررسی و آزمون قرار می گیرد، عبارت است از: فرهنگ سیاسی برآمده از گفتمان پهلویسم متشکل از عناصر شاه محوری، اقتدارگرایی، عدم امنیت و...