تاریخ پرفرازونشیب سرزمین ماهمواره صحنه حضورقدرت های بزرگ زمان بود که به دنبال منافع خودملت ماراازپیشرفت محروم می کردند.تاریخ معاصرماهم ازاین قاعده مستثنی نبود ومیدانی شد برای تاخت وتاز ابرقدرت های زمان یعنی روسیه ازشمال وانگلستان ازجنوب ودرواقع ایران دیوارحائلی بود میان منافع این دول استعمارگر.تاپیش ازکشف نفت اولویت نخست دربرنامه های روس وانگلیس ودنیای سرمایه داری غرب هندوستان بود ولی بافوران ن...

هنوز یک دهه از تاسیس دانشگاه تهران نگذشته بود که ایران در فضای جنگ جهانی دوم و اشغال متفقین ، استقلال خود را در خطر دید. با برکناری رضاشاه از قدرت و روی کار آمدن محمد رضا شاه که موجب بازتر شدن فضای سیاسی گردید فعالیت ها و تحرکات نسبتاً وسیعی در سطح جامعه و به تبع آن در بین دانشجویان و دانشگاه پدید آمد شاید بتوان مطالباتی همچون استقلال، آزادی و احیای مشروطیت را مهمترین خواسته های مردم و دانشجویان...

آموزه¬های دینی در جوامع مذهبی یکی از ارکان فرهنگ جامعه محسوب می شود و مسئولیت اصلی انتقال آن به نسل بعد بر عهده نظام آموزشی است. این امر در نظام آموزشی سنتی در ایران قبل از دوره ی پهلوی که تعلیم و تربیت در مکتب خانه ها غالباً بر عهده ی روحانیون و افرادمذهبی بود، بیشتر نمود داشت. درعرصه آموزش وپرورش دوره پهلوی اول دگرگونی¬های کمّی وکیفی گسترده¬ای با هدف رویکرد نوسازی آموزشی رخ داد. این نظام نوین آ...

کمبود معلم در تاریخ معاصر ایران یکی از معضلات نظام آموزشی بوده و دولت برای حل این موضوع اقدامات زیادی انجام داده است. گرچه در اواخر دوره قاجار دارالمعلمین و سپس در اواسط دوره رضاشاه دانشسراهای تربیت معلم تأسیس گردید، اما تا پایان سلطنت وی، تعداد معلمان با تعداد مراکز آموزشی و داوطلبان تحصیل همخوان نبود. با آغاز سلطنت محمدرضاشاه تا سقوط دکتر مصدق و آغاز انتقادات از دولت و ساختار وزارتخانه‌ها، نظ...

ایجاد و گسترش مؤسسات خیریه به عنوان یکی از نمودهای تحول اجتماعی پس از مشروطه ومبتنی بر قوانین اساسی جامعه در زمره تحولات مهمی به شمار می آید که در دوره رضاشاه، دولت را در انجام وظایفی جدید مسؤول و ملزم ساخت. این رویکرد تازه، تا پیش از این دوره، توسط هیچ یک ازحکومت های ایران مورد توجه قرار نگرفته بود. درهنگام انجام این وظایف نیز، از سوی دولت رضاشاه مواضع مختلفی اتخاذ شدکه نشریات، به عنوان یکی از...

اندیشة تأسیس دولت مقتدر مرکزی پس از انقلاب مشروطیت (مطالعة موردی: اندیشه های ملک الشعراء بهار) دکتر محسن خلیلی  تاریخ دریافت: 26/10/86 دکتر عباس کشاورز شکری تاریخ پذیرش: 20/01/87 چکیده محمدتقی بهار، «مالک ملک سخن» نامیده شده است. ادیبی گران مایه که در دوران معاصر، نمایندة سترگ «نظم قدیم» بود. وی تنها یک ادیب و شاعر نبود بلکه افزون بر پژوهش های ادبی، کوشش های سیاسی و اجتماعی بس...

اختلاف بر سر تعیین مرزها، ناآرامی و ناامنی در مرزها، مسئله رود هیرمند و مشکل مهاجرت اتباع دو کشور به شهرهای مرزی یکدیگر در دوره رضاشاه ) 6311 م/ 6901 ش- 6316 م/ 6910 ش( محورهای این مقاله را تشکیل می دهد. کشور افغانستان، یکی از مهم ترین همسایگان ایران، نقش مهمی در روابط خارجی ایران داشته است. بنابراین در این پژوهش تلاش شده است از دغدغه ها و چالش های این دو کشور در مرزها و اقدام های به کاررفته آگ...

هدف: دورة پهلوی اول، از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران محسوب می شود. رضاخان سردارسپه، که با کودتای سوم اسفند 1299زمینة صعود خود را به مراحل بالای قدرت فراهم نمود، در 1304 و با تشکیل مجلس مؤسسان، به تخت سلطنت جلوس کرد. وی با تثبیت قدرت مرکزی و جلوس بر تخت سلطنت در صدد برآمد شورش های عشایری در سطح کشور را نیز به انحاء مختلف سرکوب نماید. ازجمله سیاست هایی که رضاشاه برای سرکوب ایلات و عشایر به کار برد،...

روی کار آمدن نظام کمونیستی در شوروی، باعث تغییر قوانین این کشور شد. یکی از این قوانین، قانون تابعیت بود که دولت شوروی با استناد به آن دست به تبعید گستردۀ ایرانی ها از این کشور زد. این افراد، در صنایع شوروی کار می کردند. دولت ایران، در ابتدا، سعی کرد که از نیروی کار این افراد متخصص و فنی در نوسازی دورۀ رضاشاه استفاده کند؛ اما در دورۀ بعد، به دلیل فعالیت های تبلیغی و جاسوسی شوروی در ایران، که برخ...

سالهای حد فاصل مشروطه تا پایان دوره رضا شاه (1285-1320 ش.) به تبع تحول ذهنی سالهای پیش از آن، دوره تظاهر مادی مدرنیته در سراسر ایران بود. در پیامد این امر جامعه ایرانی نه تنها محمل ذهنیت جدیدی از مفهوم کودکی که پذیرای تعریف نوینی از بازی های کودکانه و انواع آن گردید. در این مقاله برآنیم تا به این پرسش پاسخ گوئیم که جامعه ایرانی در این دوره چه درک و دریافتی از بازی های کودکانه داشت و این ذهنیت ع...