اخلاق از دیرباز مورد توجه بشر بوده زیرا آن را راهی برای رسیدن به سعادت خویش یافته است و کسانی را که در راه ترویج مفاهیم اخلاقی کوشیده اند ، می ستاید. در ادبیات فارسی اندرزها و تعالیم اخلاقی از دیرباز جز مفاهیم برجسته شهر بوده است و شعرا تلاش زیادی برای نشر فضایل و جلوگیری از رذایل داشته اند. سنایی یکی از این شعرا است که بررسی دیدگاههای اخغلاقی او در مثنوی حدیقه الحقیقه موضوع این پژوهش واقع شده ...

چکیده : وفور مفاهیم اخلاقی در کتاب های ادبی ، از جمله مزایای ادبیات فارسی است. مرزبان نامه و انوار سهیلی از جمله آثار تعلیمی ادب فارسی اند که در آن انواع فضیلت ها و رذیلت های اخلاقی و هم چنین آیین کشورداری به گونه ای غیر مستقیم بیان شده است. نویسندگان این دو کتاب سعی بر آن داشته اند تا تعالیم اخلاقی مورد نظر خود را با استفاده از اشعار فارسی و عربی و احادیث برای داشتن یک جامعه ی مطلوب و آرمانی ...

هدف:با توجه به اعتقاد خواجه نصیر به تباین کامل نفس و بدن و عرضی دانستن رابطۀ بین این دو، تبیین رابطۀ نفس و بدن و بررسی تأثیر دیدگاه علم‌النفسی خواجه نصیرالدین طوسی بر دیدگاه اخلاقی وی شایان توجه است. روش: روش تحقیق در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است. یافته‌ها: خواجه به تأثیر دوسویۀ بدن و قوای فیزیکی در کسب ملکات اخلاقی و نیز تأثیر کسب ملکات نفسانی بر بدن و کنترل قوای بدنی اعتقاد دارد. تأثیرگذاری ...

زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی،  در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی و اخلاقی به‌ویژه در معانی نکوهش و زهد سخت آشکار است. زهیر با تأثیر از محیط زندگی و شخصیت خود، برترین معیارهای اخلاقی و انسانی را...

زمینه: مسئلۀ اخلاق در هنر، از جمله در شعر، به عنوان هنر کلامی، همواره مورد توجه ادیبان، فیلسوفان و منتقدان حوزه های اخلاق، ادب و هنر بوده است. اخلاق­گرایان تندرو، وظیفۀ هنر را خدمت به اخلاق می‌دانند و هرگونه اثر هنری خارج از هنجارهــــای اخلاقی را نادرست می‌انگارند. دیدگاه مقابل این نگرش، هنرگرایی تندرو است. این دیدگاه، از هرگونه اثر هنری، تنها انتظار هنری بودن را دارد و نه چیز دیگر؛ و انتظارش ...

مولانا و فروم، هر دو، «عشق» را یکی از عوامل اصلی ایجاد سلامت روحی و روانی (سلامت معنوی) دانسته­اند و عشق راستین و سالم را، هنر انسان­های سالم و رشدیافته خوانده­اند. «عشق» در آموزه­های آنها نقش محوری دارد و به­رغم فاصله زمانی و مکانی، و اختلاف فرهنگ­ها و تفاوت رویکردها، می­توان اشتراکات فراوانی در کلام آنان مشاهده کرد، که این مطلب حکایت از قرابت روان شناسی فروم با عرفان مولوی در این موضوع دارد. ...

ابن یمین فریومدی یکی از شاعران دوره مغول بشمار می رود؛ دوره ای که در آن اخلاق اجتماعی و پایه های فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط و فساد گذاشت. اگر چه آشفتگی های سیاسی ـ اجتماعی و سقوط اخلاق اجتماعی و ارزش های انسانی در سرزمین های مغلوب شده در این دوره موجب بوجود آمدن روحیه تسلیم و جبرگرایی در میان عامه مردم جامعه شد، اما در جوان مردان و برخی از شاعران آزاده پارسی زبان، موجب دمیده شدن روح ستم ست...

اندیشمندان مسلمان در عرصه حکمت عملی، نظریه هایی برای تبیین و تفسیر پدیده های فرهنگی، مطرح نموده اند که قابلیت و ظرفیت فراوانی برای به کار گیری در عرصه علوم اجتماعی دارد. مسکویه اندیشمند ایرانی قرن چهارم و پنجم قمری، از جمله فیلسوفانی است که با رویکردی اخلاقی به بررسی معنا، رذایل، فضایل و ارزش های اخلاقی، سنن و تاثیر آن بر کنش متقابل پرداخته است. در این مقاله با روش تحلیلی به دنبال استخراج و تدو...

طبق آیات و احادیث، آزمایش، سنّت قطعی الهی و از اساسی ترین مسائل زندگی انسان است و کسی از آن مستثنی نیست، امّا نوع و میزان ابتلای افراد با توجّه به ظرفیّتشان متفاوت است.... موضوع امتحانات الهی در شعر عرفانی به خصوص اشعار مولانا بازتاب گسترده ای دارد؛ این که فلسفه وجود سختی ها و شداید زندگی چیست و تا کی ادامه دارد؟... . از منظر مولانا جهان، میدان آزمایش است و بسیاری از گرفتاری ها ریشه در اعمال خود ان...

زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی،  در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی و اخلاقی به‌ویژه در معانی نکوهش و زهد سخت آشکار است. زهیر با تأثیر از محیط زندگی و شخصیت خود، برترین معیارهای اخلاقی و انسانی را...