برای شناخت جایگاه معنوی موسیقی ایران ابتدا نیازمند مراجعه به متون قدیم موسیقی هستیم و بعد نیاز به شناخت انواع موسیقی از لحاظ جغرافیایی - تاریخی - فلسفی - علمی - آموزشی و کاربردی آن داریم و سپس از طریق تقسیم فلسفی آن در دو وجه موسیقی عامه پسند و موسیقی جدی بتوانیم وضعیت کنونی موسیقی ایرانی را از جهت تولید و اجرا مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم.

شاید بنیادی ترین وجه مشترک سه منظربنیادین: اثر هنری، هنرمند و مخاطب، هم گرایی آنان در ابرازِ این قاعده کلی است که “هنر، بیان است”. منش بیانی ذاتی هنر، دربرخی از ادوار و در گستره های فرهنگی متفاوت، می تواند معطوف به “بیانگری” نیز باشد؛ مانند موسیقی اپرا که به طور خودآگاه، بازنمای واقعیت و یا موسیقی رمانتیک سده 19 م که فرانمای احساسات مؤلف آن است. این منش “بیانگری” موسیقی درتلقی بسیاری از متفکران،...

توجه به موارد مختلف موسیقی شعر (وزن، قافیه و ردیف) در دریافت معانی و حس گوینده در بیان عواطف خود بسیار مؤثر است، به-ویژه وقتی شاعر این موضوع را با قافیه در شعر مطرح می کند؛ قافیه را می توان مهم ترین جلوه گاه موسیقی کناری و اوج هنرنمایی شاعر در آن دانست. محمدعلی بهمنی شاعری غزل سرا شناخته شده است و با توجه به ویژگی غزل‏هایش در جایگاه غزل نو، مبتکر قافیه‏هایی است که از واژه های متداول امروزی و در...

در این نوشته با مقایسه ی کمی و کیفی گوشه های ردیف فروتن با ردیف میرزا عبدالله و میرزا حسینقلی و دیگر عوامل احتمالی مؤثر در شکل گیری ردیف فروتن، به جستجوی منابع این ردیف و شناسایی برخی از ویژگی های آن می پردازیم. به این منظور، گوشه های ردیف فروتن از نظر کیفی در چهار بخش ریتمیک، ملودیک، متریک و مدال، دسته بندی و با ردیف های میرزاعبدالله و میرزاحسینقلی مقایسه شده اند. نتیجه ی این مقایسه نشان می ده...

در این پژوهش، تلاش شده تا با بیان مشترکاتی در موسیقی بیرونی و درونی غزل های حافظ و حزین، اثبات شود که حزین در سرودن غزل هایش، از خواجه شیراز الهام گرفته و از او تبعیت کرده است. بدین منظور، مشابهت های ظاهری غزل های هر دو شاعر بررسی شده است. البتّه در این قسمت، غزل هایی انتخاب گردیده است که حزین در آنها به استقبال غزل های حافظ رفته و آنها را بر وزن و قافیه و ردیف غزل های او سروده است. در ادامه، تض...

این پایان نامه تلاشی برای استخراج هارمونی از ملودی در موسیقی ایرانی است که براساس دیدگاه های اساتید نامبرده و تطبیق آن ها، با بیان راه کارهایی به صورت توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. فرضیه ی اصلی این رساله استفاده از روابط مختلف فواصل است که با پافشاری بر استفاده از یک ساختار هارمونی زوج یا فرد در فواصل مخالفت می کند و بسته به روند ملودی و اهمیت درجات مدال، متغیر و متنوع بیان می شود.

مساله ی فرم از این لحاظ که توجیه گر و باعث پیش روی افقی اثر موسیقی است اهمیتی ویژه دارد. این اهمیت زمانی بیشتر خود نمایی می کند که با موسیقی از جنس موسیقی ایرانی طرف هستیم، یعنی موسیقی که فعلا عاری از چند صدایی است. فرم و چگونگی پدیدار شدن آن در اثری از آثار موسیقی ایرانی مقوله ای است که از دید مطرح در این نوشتار مورد بررسی قرار نگرفته است، بدین ترتیب که به طور مشخص پیشنهاد شود کدام محرک و انگی...

نگارنده در این مطالعه درنظر دارد روشی جدید برای هارمونیزه‌کردن موسیقی ایرانی، با توجه به ساختار فواصل دستگاه سه‌گاه، ارائه دهد. دلیل انتخاب دستگاه سه‌گاه وجود بیشترین فاصلة مُجنب (135/145 سِنتی)  در این دستگاه  نسبت به سایر دستگاه‌هاست. در این روش، همة نغمه‌‌های مورد استفاده در هر گوشة اصلی از پنج ردیف معتبر شمرده شده و با توجه به آمار استفادة آن‌ها و استفاده از کتاب‌های تجزیه و تحلیل ردیف، مهم‌ت...

مبحث فرم در موسیقی را می توان هم از نظر خُرد ساختاری و هم از نظر کلان ساختاری بررسی کرد. از نظر کلا نساختاری، در فرهنگ های موسیقاییِ مختلف، فرم های معینی وجود دارد که از پیوستن چند قطعة مشخص تشکیل م یشوند. این فرم های ترکیبی در ادبیات قوم موسیق یشناسی معمولاً «سوئیت » یا «سیکل » نامیده می شوند، اما در مورد موسیقی ایرانی و به تأسی از رسالات قدیمیِ این نوع موسیقی، می توان آن را نوبت نامید. فرم نو...

موسیقی در ایران باستان از سابقه ای بسیار طولانی برخوردار است بررسی آثار و مدارک مبین جایگاه رفیع موسیقی در ایران باستان است در میان گونه های مختلف موسیقی بعد مذهبی آن منزلت ویژه ای دارد در این مقاله سعی شده جنبه مذهبی موسیقی و جایگاه آن مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد بدین منظور به بررسی مدارک مکتوب و آثار به دست آمده از کاوش های باستان شناسی پرداخته شده است شواهد ارائه شده نشان دهنده آن است که ...