نظریه پردازان ادبی معاصر، از چشم انداز های مختلفی ژانرهای ادبی را نقد و بررسی کرده اند. در این میان میخاییل باختین2، نظریه پرداز بزرگ روس، جایگاه ویژه ای دارد. وی با تأکید بر اصطلاح کلیدی «منطق مکالمه»3 در میان انواع ادبی، به ویژه رمان و آن هم رمان های داستایفسکی، آن ها را واجد ماهیت گفت وگویی و چندآوایی می داند. در چنین رمان هایی، صدای راوی بر فراز صداهای دیگر قرار نمی گیرد، بلکه صدایی در کنار...

داستان های قرآنی به عنوان یکی از بی شمار اعجازهای زبانی قرآن ، به فراخور حال مخاطب در مقاطع مختلف توسط الله جل شأنه روایت شده اند. این راوی توانا هر داستانی را برای منظوری خاص و در جهت هدفی مشخّص، ذکر می کند و از مخاطب خود می خواهد که در آن تدبّر کند. ضرورت این تدبر، عاملی شد تا در این پژوهش با دیدی نو یعنی از دید علم نشانه شناسی به یکی از این داستان ها ـ داستان حضرت موسی (ع) در سورة «طه « ـ نگری...

رمان سلوک اثر محمود دولت آبادی، از نمونه‏های خوبی است که می‏تواند از دیدگاه نظریه‏های روایت‏شناسی شناختی تحلیل و تفسیر شود. مسألۀ اصلی در این رمان بازنمایی کنش‏های ذهنی شخصیت محوری است. راوی سوم شخص نشان می‏دهد چگونه قِیس از طریق مرور رابطه با معشوقۀ پیشین خود، در تلاش است دلایل از هم‏پاشی تنها تجربۀ بیناذهنی زندگی‏ خود را دریابد. آن‏طور که از گفتگوهای درونی او پیداست، تمایل سیری‏ناپذیر قِیس به ش...

چکیدهپسامدرنیسم جریانی است با حوزه معنایی گسترده که ریشه در مدرنیسم دارد. این جریان تحولات بسیاری در عرصه‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و همچنین هنر و ادبیات ایجاد کرده است. پسامدرنیسم در داستان‌ها و رمان‌های نویسندگان زبان‌های گوناگون از جمله نویسندگان عرب‌زبان، به چشم می‌خورد. یوسف القعید، یکی از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان معاصر مصری است که آثارش به زبان‌های بسیاری از جمله انگلیسی، فرانسه و ...

از مهم ترین عناصر داستان که معیاری برای سنجش یک اثر داستانی به شمار می آید، شخصیت و شخصیت پردازی است که نقشی برجسته در انتقال درون مایه داستان دارد. غسان کنفانی از برجسته ترین نویسندگان فلسطینی است که با پردازش هنرمندانه این عنصر در داستان هایش، مجال را برای بررسی آن فراهم ساخته است. مقاله حاضر به تحلیل شخصیت پردازی وی در رمان اُمّ سعد می پردازد و، پس از اشاره به تعهد وی در هنر داستان نویسی و تعر...

صحنۀ نمایشی، به عنوان زیرمجموعه عنصر تداوم، در بررسی زمان­روایی یک اثر، بررسی می­شود. در صحنه نمایشی، سخن بر سر این است که چگونه نویسنده در گزارش داستان، واسطه گری ابزارروایی را از میان بر­می­دارد به­گونه­ای که حوادث داستانی در برابر دیدگان مخاطب به نمایش درمی­آید و او حائلی میان خود و وقایع احساس نمی­کند و خود را درگیر وقایع و ناظر مستقیم حوادث می­بیند. از آنجا که داستان «گیله­مرد» همواره به ع...

جهانی بودن عرصه­های روایت از وجود عناصری حکایت می­کند که در تمامی روایتها، از هر فرهنگ و ملیتی می­توان آنها را یافت. در معنای خاص، متون روایی دارای ویژگیهای قصه و حضور قصه­گو و تغییر حالت در یک دوره زمانی هستند. روایت در اسطوره، افسانه، حکایت اخلاقی، قصه، تراژدی، کمدی، حماسه، تاریخ و ... حضور دارد. غزالی و مولوی در مسلک کلامی، اشعری و معتقد به رؤیت خداوند هستند اما آنها درباره کیفیت، محل و ابزا...

بررسی ساختاری آثار کلاسیک روایی، جایگاه مناسبی برای کشف روابط مؤلفه­های داستانی با زبان است. پیرنگ کامل منظومة عاشقانة مهر و ماه بستری مناسب برای نشان دادن این روابط فراهم می­کند. در زبان غنایی منظومة مذکور کارکرد ادبی و عاطفی زبان بر سایر نقش­های زبانی غالب است. هدف نگارنده در این جستار، جمع سه نظریة متمایز در حوزه ساختار داستان و کارکردهای زبان است که در نهایت به الگویی کلی در این رابطه دو سو...

چکیده: گفت وگو، به عنوان یکی از عناصر اساسی داستان نقش مهمّی در ایجاد ارتباط میان اشخاص داستانی، افشـای درون شخصیّـت­ها، گسترش طرح و عمل داستانی ایفا می­کند. زمانی که وقایع با این شیوه روایـت می­شوند، داستان حالت نمایشی به خود می­گیرد و خواننده به صورت مستقیم با صحنه­هایی روبه­رو می­شود که نمودی طبیعی و زنده دارند. اسماعیل فصیح، داستان­نویس معاصر ایران، به عنوان یکی از پرکارترین نویسندگان معاصر...

ادبیات کودک گونه ای از ادبیات است که به سه گروه خردسال، کودک و نوجوان اختصاص دارد. از این میان خردسالان به دلیل ویژگی های خاص ذهنی و شناختی دارای جایگاهی ویژه اند. ادبیات مخصوص خردسالان از جهاتی دارای خصوصیات منحصر به فردی است، چرا که این گروه معمولاً قادر به خواندن نیستند و با ادبیات با واسطه راوی یا داستانگو ارتباط برقرار می کنند. دیگر اینکه داستان و شعر مخصوص این دسته از نظر کمی، کوتاه یا بسی...