مطالعة فرایند تنشی گفتمان ادبی، مبتنی بر بررسی تعامل بین گستره ها و فشاره های گفتمانی است. پایگاه اندیشه ای چنین مطالعه أی را باید در نظریه های زبانی مربوط به حوزهء آواشناسی جست: تکیه برهای ز بانی از دو ویژگی مهم پیروی می کنند یا این که از فشار و شدت برخوردارند که أوج آن ها را در پی دارند و یا این که بدون فشار و ضعیف اندکه افت آن ها را سبب می شوند. اما در گفتمان ادبی، به دلیل فرایندی بودن عملیا...

بررسی شرح‌هایی که بر متون گوناگون تألیف شده است و مقایسة رویکرد و روش آن‌ها، نشان می‌دهد که آن‌ها از سبک و سیاق ثابت و یکسانی که مبنایی مشخص و تعریف‌شده داشته باشد، پیروی نمی‌کنند. برای شرح متن اتخاذ روشی علمی متناسب با ماهیت آن، لازم و ضروری است؛ بنابراین برای رسیدن به چنین روشی، شارح باید با درنظر گرفتن نوع متن، سطح مخاطبان و هدف خود از شرح‌نویسی، روشی را برگزیند که با ویژگی‌های هر متن بیشتری...

انوری استاد قصیده‌سرایی و به‌ گفتۀ آذربیگدلی یکی از سه پیامبر شعر فارسی است. پژوهش حاضر براساس تحلیل اصطلاحات شعر و شاعری در دیوان وی با توجه به کتاب‌های بلاغی موجود و مطابق الگویی است که شاعر در دیوان خویش ترسیم کرده است. بنابراین، هدف از شعر و شاعری، تلقّی از شعر، لفظ و معنی، زبان، پسند، موارد اقتدار در سخنوری، موسیقی، لوازم شاعری از نگاه انوری بررسی و نظریات او در باب شعر و شاعری تبیین شده اس...

در نیمة دوم قرن بیستم، تعدادی از اندیشه‏ورزان و نظریه‏پردازان حوزة ادبیات، تحت تأثیر دستاوردهای پُربار هرمنوتیک فلسفی، ضرورتِ تکوین «هرمنوتیک ادبی» و یا «رویکرد هرمنوتیکی به متون ادبی» را طرح کرده و با نگرش‏ها، انتظارات و پیشنهادهای گوناگون پا به عرصة این میدان نهاده‏اند. بعضی از ایشان، چون پتر سوندی، نوع خاصی از هرمنوتیک را مدنظر دارند، که توان آن را داشته باشد، نخست به بازخوانی و ساماندهی پیشین...

از زمانی که جرج لیکاف و مارک جانسون در کتاب استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم (1980م.)بحث استعارۀ مفهومی را مطرح کرده‌اند، نزدیک به چهار دهه می‌گذرد که در این سال‌های نسبتاً طولانی، نظریۀ آنان طرفداران بسیاری یافته‌است و در بررسی‌های زبانی و پژوهش‌های ادبی فارسی نیز نگاه به اندیشۀ این دو زبان‌شناس آمریکایی، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌است. در این مقاله، ابتدا اشاره‌ای به این نکته می‌شود که این ...

صاحب نظران و منتقدان ادب عربی در بررسی زمینه های پیدایی جمعیت های ادبی در ادب معاصر عرب کمتر به نقش شاعران کلاسیک جدید در تجدد و نوآوری توجه نموده اند. اما به نظر می رسد اختلاف نظر منتقدان در مورد سبکهای ادبی آنها تحولات و دستارردهای عظیمی را به ارمغان آورده است به طوریکه شاید با جرأت بتوان گفت که اگر این اختلاف نظرها در عرصه ی ادبی عصر حاضر بروز نمی کرد برخی از جمعیتهای ادبی اثرگذار معاصر هرگز...

زبان ادبی، نوعی زبان است که هدف آن آفرینش هنری و خلق زیبایی و انتقال احساسات و عواطف به مخاطبان است. پژوهش در زمینه کارکرد زبان ادبی یک شاعر، بدون در نظر گرفتن مسایل کلی مربوط به زبان او مثمر ثمر نیست؛ از این رو، نگارنده بر آن است تا اجزا و ساختار زبان رودکی را که در آفرینش زبان ادبی او در پیوند با یکدیگر تأثیرگذار بوده اند، مورد بررسی و مداقه قرار دهد. رودکی در به کارگیری عناصر زبان و گزینش وا...

روش تحقیق در هر رشته دانشگاهی، چراغ راه پژوهشگر برای رسیدن به حقایق علمی است و در صورتی که درست انتخاب شود، موجب پیشرفت و نوآوری در آن رشته خواهد شد. هدف از این مقاله، شناسایی نوع و ویژگیهای روش تحقیق ویژه مطالعات ادبی است. برای دستیابی به این هدف ابتدا گونه های متنوّع تحقیقاتی که در عرصه زبان و ادبیات فارسی وجود دارد، معرفی می شوند و آنگاه تأکید می شود که برای انتخاب روش مناسب باید پس از شناسای...

تلقی و تصوری که قدما از ترجمۀ ادبی داشتند با آنچه ما امروز از آن می فهیم، اختلاف ماهوی دارد. در نگاه خوانندۀ امروز، مترجم حتی در آثار کاملاً ادبی و هنری، واسطه ای است که برای خود جز انتقال معانی متن اصلی با حفظ سبک و ظرایف اثر در قالب ساختار و نحو زبان مقصد، وظیفه و حقی نمی شناسد؛ و حال آنکه در مهمترین ترجمه های ادبی فارسی، ترجمه با آرایش متن یکی پنداشته شده است. مترجمان این آثار، غالباً تصریح کر...

میخائیل نعیمه، از ادیبان برجسته معاصر عرب، در سال 1889 م. در لبنان دیده به جهان گشود. شرایط جامعه عرب و سفرهای پی در پی، از او فیلسوفی صوفی مسلک، نویسنده ای منقد، مصلحی اجتماعی و شاعری نوگرا ساخت. با وجود این که منتقدان زیادی در میدان نقد ادبی معاصر عربی حضور داشتند و دارند ولی دنیای عرب، نقد ادبی معاصر را با «میخائیل نعیمه» و کتاب مشهور «الغربال» می شناسد. به رغم وجود ناهمگونی در دیدگاه های وی...