روند گسترش اسلام در ایران در آغاز روندی آرام و تدریجی داشت. روند پذیرش اسلام در میان ایرانیان تا پایان عصر خلفای راشدین (40 ه. ق) در مقایسه با دوره امویان چشمگیر بوده است. ولی پس از آن با روی کار آمدن خلفای اموی این روند به کندی گراییده است، امویان خلافت را به سلطنت تبدیل کرده و شعارهای جاهلی مانند برتری عرب بر عجم را زنده کردند. سیاست سرداران و کارگزاران خلافت بنی ‎امیه با تاکید بر قوم محوری س...

تمایز تمدن ها از اجتماعات ملی مبتنی بر دولت مدرن این پرسش را فرارو می نهد که کدامین مؤلفه اجتماع تمدنی را از اجتماع مبتنی بر عقلانیت سرزمینی و شکل یافته بر اساس دولت مدرن متمایز می سازد؟ ویژگی تمایزبخشی که فراگیری تمدنی را برای تمدن ها در پی دارد و نبود آن، دولت های مدرن را از این موهبت بازمی ستاند، کدام است؟ و فراتر آنکه پیامدهای اجتماعی این ویژگی چیست؟ این نوشتار می کوشد با واکاوی پیوستگی دول...

دولت مهم ترین نهاد جامعه است و جامعه شناسی علم شناخت نهادهای اجتماعی است تاکنون تحلیل و تبیین تحولات اجتماعی و اقتصادی در بیشتر پژوهش ها تحت الشعاع پارادایم ها و رویکردهای مسلطی مانند نوسازی وابستگی و نظام جهانی بوده و از بررسی نقش نهاد دولت در تحولت غفلت شده است این مقاله با رویکرد نهادگرایی تطبیقی بررسی مجدد مفهوم دولت و بازگشت به آن را در تحلیل های جامعه شناسی مطرح می کند و جایگاه و نقش موثر...

بازآفرینی دولت امروزه به عنوان رویکرد غالب در اداره امور سازمان های دولتی مطرح است و از طرف دیگر،با توجه به این که در عصر انفجار اطلاعات بسر می بریم ،فناوری اطلاعات نیز دارای جایگاه رفیعی است .لذا سازمان های دولتی برای بازآفرینی ساختارها،فرایندها و کلیه ارکان سازمانی خود به شدت نیازمند بکارگیری فناوری اطلاعات می باشند. این مقاله که حاصل پژوهشی میدانی است ، به بررسی ارتباط بین فناوری اطلاعات و ...

اندیشمندان در طول تاریخ، نقش مؤثری در حیات سیاسی جوامع داشته اند. به همین جهت حکومتگران با آگاهی از نقش و جایگاه مهم آنان، برای سهولت سلطه بر جامعه و کسب مقبولیت و مشروعیت، تعامل با اندیشمندان و همراه ساختن حیات فکری جامعه را با حکومت ضروری می­دانسته­ اند؛ امّا این تعامل دوجانبه همیشه به سود طبقه حاکم نبوده، بلکه گاهی تفکر گروهی از اندیشمندان در مقابله با حکومتگران، موجب تضعیف یا حتی سقوط آنان گ...

تحولات پس از رحلت پیامبر(ص)، همچنانکه بر سایر وجوه جامعه نوپای اسلامی اثر گذاشت، در پیدایش فرقه مرجئه نیز موثر بود. در این میان، جهتگیریهایی که در پی جنگ جمل و صفین پدید آمد، بر تمایلات سیاسی و مذهبی مسلمانان ازجمله آشکار شدن گرایشهای مرجئی تأثیر بیشتری داشت. مرجئه اولیه که با پرهیز از قضاوت در مورد دو جبهه علوی و عثمانی، اعلام موجودیت کرده بودند؛ بمرور توجیه کلامی مناسبی در تأیید سکوت خود بکار...

مقاله حاضر با ارایه یک تعریف عملیاتی از دولت زنده و مصادیق آن درکشورهای جهان، سعی در ایجاد تصویری کلی از مفهوم جدید دولت بویژهنقش آن در تعاملات پیچیده، خطیر و گسترده صنعت و دانشگاه دارد نموده وبه تبیین این نقش با ویژگیهای خاص هر جامعه پرداخته و سعی نموده معیاریجهت مقایسه عوامل اصلی تشکیل دهنده آنها برای ارایه یک مدل بومی شدهایرانی ارایه نماید. نویسنده در این مقاله با استفاده و با استناد به جدید...

چگونگی ورود ترکان به عالم اسلام از موضوعات قابل توجه تاریخی است. اعراب پس از فتح ایران به سوی ماوراءالنهر تاختند و روند پیشروی آنان در سرزمین‏های ترکان در دوره‏ی امویان تکمیل شد. این مقاله به بررسی اولین رویارویی ترکان و اعراب در روزگار خلیفه‏ی دوم پرداخته و فضای فرهنگی حاکم بر این رویارویی را ترسیم کرده است. این مقابله آغاز تعاملات مذهبی، اجتماعی و سیاسی بین ترکان و اعراب بود که تا سلطه ترکان ...

مرجئه یکی از نخستین جریان های فکری ـ سیاسی جهان اسلام به شمار می رود. تا کنون اغلب مطالعات انجام شده درباره این فرقه, معطوف به همسویی آنان با امویان بوده است. مقاله حاضر از منظری متفاوت به مرجئه و نقش آنان به عنوان یکی از عوامل موثر در انتشار اسلام در میان گروهی از اهل ذمه می پردازد و نشان می دهد که بعضی از اینان در دفاع از نومسلمانان, حتی رودرروی عمال اموی ایستاده و دست به شورش هایی نیز زده اند.