گفتمان اصول گرا در انتخابات مجلس شورای اسلامی 1390 خرده گفتمان های متعددی را در خود جای داد. جبهه متحد اصول گرایی و جبهه پایداری از مهم ترین و تأثیرگذارترین خرده گفتمان های اصول گرا در انتخابات 1390 بوده اند. این تحقیق بر آن است تا بر اساس تلفیقی از نظریه گفتمان لاکلا و موف (2001) و تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی منازعات معنایی این دو خرده گفتمان در انتخابات مجلس شورای اسلامی 1390 بپردازد...

عقلانیت به عنوان دالی محوری در حکمت اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. در نوشتار پیش رو، عقلانیت مد نظر علامه طباطبایی ناظر به شناخت سایر فرهنگ ها ردیابی شده است. روش مد نظر در این مقاله، تحلیلی ـ توصیفی و رجوع به منابع مستقیم و غیرمستقیم این حکیم مسلمان است. تاسیس اعتباریات توسط علامه و طرح منطقه الفراغی جهت تحلیل حوزه فرهنگ و ارزیابی آن به نحوی که دچار نسبیت معرفتی نشود، الزامات خاصی را به دنبال دار...

بشر مدرن پس از انقطاع از وحی و معنویت تلاش نمود با استفاده از عقل یعنی تنها عامل شناختی که برای او باقی مانده بود به ساماندهی امور خود بپردازد و روش علمی بر مبنای عقل را برگزیند. در حوزه اقتصاد نیز تصویری از انسان ترسیم شد که او را فردی منفک از جامعه و مبتنی بر عقلانیتی در نظر می گرفت که پیگیری نفع شخصی و حداکثرنمودن مطلوبیت را تنها عامل مؤثر در تصمیم گیری ها می دانست، اما در رهیافت دینی عقلانی...

ارتباط تاریخ و فلسفه، دو دانشی که هر یک در شناخت و تحول زندگی بشری نقش مهمی ایفا می کنند، در ارتقای دانش تاریخ و رویکرد معرفتی بدان سهم اساسی دارد. بدبینی عمومی فلاسفه یونان به تاریخ در وجه معرفت شناسی و میراث خواری حکمای مسلمان از فلسفه یونان موجب شد که فلاسفه و البته مورخان مسلمان چندان توجهی به فلسفه علم تاریخ نکنند و در خصوص وجوه نظری و معرفتی تاریخ به تأمل نپردازند. این مهم مانع از آن شد ک...

زمینه گرایی معرفتی (epistemic contextualism) دیدگاهی جدید در معرفت شناسی است که انگیزه ظهور آن تلاش برای حل مسأله شک گرایی بوده است. این دیدگاه اگرچه در حوزه معرفت شناسی ظهور کرده و ادعای حل یکی از قدیمی ترین مسائل آن را دارد، در واقع آموزه ای سمانتیکی است. زمینه-گرایی معرفتی دیدگاهی درباره شروط صدق اسنادهای معرفتی است؛ جملاتی مانند "s می داند که p" و "s نمی داند که p". این دیدگاه به نوعی چرخش ...

در این مقاله مفهوم پدرسالاری از منظر اندیشه و فلسفه سیاسی مورد ایضاح قرار می­گیرد و پاره­­ای از مهم­ترین پرسش­های مطرح حول این مفهوم بررسی می گردد.بدین ترتیب با تمرکز بحث به حوزة معرفت شناسی، نشان داده­ شده است که پدرسالاری نهایتاً بر پایة یک مدعای معرفتی استوار است.از این رو با تعریف قسم خاصی از پدرسالاری تحت عنوان پدرسالاری معرفتی به بررسی شیوه­های اعمال و توجیه این قسم از پدرسالاری پرداخته شد...

بحث کنونی بر این نظر استوار است که ضمن طرح مبانیِ جهان بینیِ مدرن، مؤلفه های اساسی رویکرد نقادانة پسامدرن را به بررسی گذارد. در گفتار نخست، دربارة خردگرایی و انسان باوریِ مدرن؛ دو اصل محوری مدرنیته بحث می شود و تاثیر آنها را در تشکیل جهان، جامعه و انسان مدرن می سنجد. در خلال بیان این دو اصل و در ذیل آنها به برخی دیگر از اصول مدرنیته بنابر ضرورت، تناسب و پیوستگی با این اصول اشاره می شود. در گفتار...

این مقاله با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی، به تبیین رویکرد پوپر در تعلیم و تربیت و به ویژه، فرایند یادگیری می پردازد. بررسی آرای پوپر بیانگر آن است که اندیشه های وی طیف گسترده ای از موضوعاتی چون فلسفة علم، معرفت شناسی، فلسفة اولی، علوم، ریاضیات، هنر و... را دربر می گیرد. اعتقاد پوپر به عقل و التزام وی به عقلانیت و تکریم انسان و توجه به مسئلة سعادت و رضایت، همچنین دیدگاهش در معرفت شناسی، مبنی ...

جابری در ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را مورد بررسی و نقد قرار می دهد و نقطه آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی - اسلامی را در عصر تدوین جست وجو می کند. عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی) شکل گرفتند. در نظر جابری نظام های معرفتی درون زا که بر...

  * رمضان علی‌تبار «منطق علوم انسانی اسلامی» به مثابة دستگاه روشی، دارای مباحث و مسائل درونی و بیرونی فراوانی‌ است. مسائل درونی آن، ناظر به مباحث روش و قواعد روشی است و مسائل بیرونی و پیرامونی آن، از سنخ فلسفة مضاف می‌باشد. این مسائل عبارت‌اند از: هستی‌شناسی و چیستی‌شناسی آن دانش (منطق علوم انسانی)، غرض و غایت، موضوع، قلمرو و... . این نوع مباحث از مسائل و اجزاء دانش به شمار نمی‏رود؛...