مسئله علت فاعلی از مباحث مهمی است که در فلسفه یونان باستان قابل بررسی است. ما این موضوع را ابتدا در فلسفه پیش‌سقراطیان، و سپس در فلسفه افلاطون و ارسطو پی خواهیم گرفت. برخی از فلاسفه یونان فقط به علت طبیعی یا همان مادة‌المواد معتقدند و برخی دیگر به علت فاعلی غیرطبیعی غیرایجادی معتقدند. بر اساس مبنای فکری آنها، وجود از لاوجود به وجود نمی‌آید، در نتیجه این جهان قدیم است و نمی‌تواند ایجاد‌کننده‌ای ...

فلاسفه و حکمای اخلاق در مقام تعریف حکمت عملی بر " مصالح اعمال و افعال" تکیه کرده و سه باب تهذیب اخلاق ، تدبیر منزل و سیاست مدن را عمدتاً در قالب های فلسفی – کلامی عرضه نموده اند. دیگر اندیشمندان بویژه شعرا و نویسندگان ایرانی – اسلامی مفاهیم اخلاقی ، حکمی را در قالب کلام شیوای شعر و نثر فارسی ارائه کرده اند. در این مقاله کوشش گردیده که با توجه به جایگاه مقبول ادب و هنر در جامعه ایرانی و ب...

مسئله سعادت به عنوان یکی از مباحث اصلی اخلاق و فلسفه اخلاق، از بنیادی ترین و قدیمی ترین مباحث فلسفی بشر است. تمامی انسان های صاحب اندیشه پیوسته در جستجوی آن بوده و هستند. به همین جهت اکثر فلاسفه و اندیشمندان در طول تاریخ سعی نموده اند تا در نظام فلسفی خود جایی برای بحث از آن باز نموده و ابعاد و زوایای مختلف آن را از دیدگاه خود مورد بررسی قرار دهند . در این رساله دیدگاه حکمت اشراق و حکمت مشاء (ا...

مبحث نفس در طول تاریخ، آرای بسیار مختلفی به خود دیده است. ماهیت نفس، حدوث و قدم آن، و کیفیت ارتباط نفس با بدن، همواره از چالشی ترین مباحث در آرای فلسفی و کلامی بوده اند. ابن سینا، به عنوان یک فیلسوف مشّائی، در اکثر نوشته های خود، دیدگاه ارسطویی مبنی بر حدوث نفس را پذیرفته؛ اما در برخی از رساله های عرفانی و نیز در قصیدۀ عینیّه، عباراتی دال بر گرایش او به دیدگاه افلاطونی مبنی بر قدم نفس دیده می شود...

اهمیت حکمت در مباحث مدیریتی و سازمانی رو به افزایش است. از آنجا که حکمت به­عنوان اوج قضاوت عقلانی و اخلاقی، عامل موفقیت در سازمان است و لازمة به­کارگیری آن، استفاده از دانش ویژه برای زمینه­ای خاص است، در این پژوهش سعی شده است از نگاه حکمت­محور به سازمان پرداخته شود. جامعة آماری پژوهش، کارکنان اداره­های کل استان همدان (7،941 نفر) بودند که 381 نفر با استفاده از روش طبقه­ای نسبی، به­عنوان نمونة آم...

شکوه و عظمت حکومت هخامنشیان و تغییر و تحولات آن دوران با قدرت یابی داریوش اول و اوج و فرودهای این خاندان با روی کار آمدن خشیارشا یکی از نکات برجسته ی تاریخ ایران باستان است و محققان و پژوهشگران اروپایی و ایرانی با انگیزه های مختلف و با نگاه های متفاوت و گاه غرض آلود به کندو کاو مسائل گوناگون این عصر پرداخته اند. در این میان اقدامات سیاسی،فرهنگی، مذهبی و اقتصادی داریوش اول و خشیارشا بیش از همه ب...

چگونگی شکل گیری و تحول مفاهیم و انتقال آن به فرهنگ و تمدن دیگر، جسارتی سترگ در فهم اندیشه است. نوشتار پیش رو، متن «تهذیب الاخلاق» را برای بررسی انتخاب کرده، تا با نگاهی هرمنوتیکی (تفسیری)، از چگونگی تحول مفاهیم اخلاقی یونان، نحوۀ انتقال و برگردان آن به فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، گزارشی فراهم آورد. پرسش این است: با توجه به شیوۀ هرمنوتیکی، فهم مفاهیم اخلاقی نزد مسکویه چگونه است؟ «تهذیب الاخلاق» متنی ...

تمدن هر ملتی در بردارنده تمامی عناصر فرهنگی آن ملت است و اسطوره ها نخستین بن مایه های فرهنگی آن هستند. کارل گوستاو یونگ معتقد است اسطوره ها در روان جمعی هر ملتی حضور دارند و ویکو نیز عقیده دارد اندیشمندان هر عصری می توانند با بررسی اسطوره های ملت ها به اکتشاف دوباره تاریخ نائل شوند. اسطوره های باستانی به علت فرا تاریخی بودنشان نمونه هایی مثالی برای انسان کنونی هستند که شگفتی، حرمت گذاری و خطا پ...

حکمت و حکمت سیاسی از مفاهیمی هستند که در دانش و تمدن ایرانی اسلامی ریشه‌ دارند. هدف مقاله، تبیین چیستی حکمت و حکمت سیاسی در قرآن و حدیث است به‌نحوی که بتوان کاربرد حکمت سیاسی اسلامی در حوزه‌ی سیاست در جهان کنونی را توضیح داد. بدین‌منظور ابتدا معنای حکمت و سیاسی‌بودن آن را توضیح داده و سپس برمبنای آیات قرآن، آن را تبیین خواهیم نمود. در ادامه، به‌منظور دستیابی به معنای عینی‌تر و عملی‌تری از این م...