در این رساله موضوع تساهل و تسامح در عرفان و کلام اسلامی را با روش کتابخانه ای مورد پژوهش قرار دادم. با توجه به اینکه تساهل و تسامح، کلام و عرفان نزد مکاتب و در دوره های مختلف دارای معانی متفاوتی است قبل از هرچیز و در فصل اول این واژه ها را به طور مختصر و کلی بررسی نمودیم تا مقصود این پژوهش از میان مفاهیم و برداشت های مختلف روشن تر بیان گردد. از میان متکلمان مسلمان خواجه نصیرالدین طوسی به عنوان...

مقایسه تحلیلی خوف و رجا در عرفان اسلامی و ترس و امید در روان شناسی تاریخ دفاع: 15/8/89 ارزش و منزلت هر انسان در عالم معنا به مرتبه علمی و میزان معرفت او بستگی دارد و این معرفت در جای جای متون اسلامی به طور خاص با نام عرفان به کار رفته است. عرفان یک جهان بینی روحانی و ساختار علمی و فرهنگیِ معنوی است که از راه تزکیه قلب و سیر و سلوک، به شناخت و معرفت حق تعالی می پردازد. از سویی دیگر روان ش...

چکیده هنرهای اسلامی، دربردارندة گرایشی عقیدتی و بنیانی معرف تشناسانه اند. نگاه هنرمند در این جهان درون گرایانه و حقیقت جویانه است. این خصوصیت با ویژگی ذاتی هنر موسیقی  که اساساً هنری تجریدی است  در برخی عناصر مشابهت میی ابند. ویژگی های هنر اسلامی در تصویرپردازی به نوعی رمزگان سازی وابسته است که خاص هنر اسلامی است. به همین دلیل باید هنر اسلامی و برابرسازی آن در موسیق یتصویر را بر مبنای این ر...

نشست تخصصی فصل نامه تخصصی «نقد کتاب فلسفه، کلام و عرفان» در زمینه مطالعات عرفانی معاصر با محوریت بررسی و نقد کتابعرفان اسلامی در آیینه مطالعات معاصر نوشته دکتر حسین شکرابی با حضور نویسنده کتاب و منتقدان، آقایان دکتر بهزاد حمیدیه، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، دکتر هادی وکیلی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، و دکتر مالک شجاعی جشوقانی، ۱۲ بهمن ماه 1393 در سرای اهل قلم برگزار ش...

برای شناخت بهتر عرفان اسلامی باید تجربة عرفانی دقیق‌تر تحلیل گردد. تا کنون پژوهش‌هایی دربارة ماهیت عرفان اسلامی انجام گرفته است و هر کدام از دیدگاهی ویژه، تجربة عرفانی و در کل عرفان اسلامی را بررسی کرده‌اند. تقسیم عرفان اسلامی به گونه‌هایی چون عرفان عاشقانه و تصوف عابدانه، عرفان خراسانیان و بغدادیان و همین‌طور تجربة طریقی و تجربة عرفانی از جملة این دیدگاه‌ها است. هم‌چنین ماهیت تجربة عرفانی را ب...

بدون شک نظریۀ وحدت شخصی حقیقت وجود را می توان از تأثیرگذارترین نظریه ها در عرصۀ عرفان نظری و ادبیات عرفانی و فلسفۀ صدرالمتألهین شیرازی برشمارد. این دیدگاه با تکیه بر شهود عرفانی، چشم انداز جهان هستی را این گونه ترسیم می نماید که تنها در جهان هستی یک واقعیت است که خود را در تعینات و صورت های گوناگون نمایان ساخته است. پذیرش و هضم چنین نگرشی از سوی عقل آدمی که از طریق تجزیه و مرزبندی میان واقعیت ه...

رنگ سیاه، رنگی شناخته شده و مرموز در عرفان اسلامی است که کارکردی دوگانه در عرفان اسلامی دارد. با توجه به این که در پیشینۀ فرهنگی ایرانیان و در دین مبین اسلام، رنگ سیاه به عنوان رنگ ظلمت و اهریمن محسوب می­شود، می­توان  نمودی از ظلمانیت رنگ را در عرفان اسلامی مشاهده کرد. با این حال، بخشی از کارکرد رنگ سیاه در عرفان اسلامی، دقیقاً در نقطۀ مقابل کارکرد اول قرار می­گیرد. رنگ سیاه، در برخی از متون عرف...

در معرفت شناسی ادبیات رمانتیک وعرفان اسلامی، خیال جایگاه ویژه ای دارد. در این مقاله، تلاش بر این است تا نشان داده شود که: اول، معرفت شناسی رمانتیسیسم با معرفت شناسی عرفان اسلامی، از لحاظ ارزش و اهمیت دادن به خیال، بسیار نزدیک به هم اند. به عبارت دیگر، در این نظام های فکری، خیال ابزار مهم شناخت است. دوم، زیر بنای معرفت شناسی خیال گرای رمانتیک و همچنین عرفان اسلامی وحدت است، بر خلاف معرفت شناسی...

دست یابی به معرفت، دغدغ? تلاش های فلسفی، هنری و عرفانی دنیای امروز و دیروز بشر است که آگاهی از این حقیقت و رسیدن به آن اگر چه متفاوت و دارای جلوه های گوناگون است، و هر چند گاه به مدد عقل، گاه به نیروی وحی و گاه با خیال انگیزی و تخیل انجام می پذیرد؛ اما می توان همسانی ها و اشتراکات فراوانی بین آنها یافت. در این پژوهش نیز، هدف بررسی اندیشه های عرفانی در اثری است که، ظاهراً با عرفان در تناقض است ا...

پژوهش حاضر با هدف شناسایی اخلاق و عرفان و نسبت میان این دو، از دیدگاه مرحوم ملکی تبریزی، تدوین شده است. عرفان، در اسلام، علمی است که درباره ی مطلق هستی بحث می کند؛ البته در حکمت نظری و کلام نیز، در مورد علم به حقیقت هستی، بحث می شود؛ امّا در عرفان، از وصول انسان به پروردگار، تقرّبش به حق و حقیقت، تکامل انسان تا درجه ی یقین، رهایی او از هرگونه تقلید، و ترقّی او از علم و دانش به حقیقت، به مرتبه ...