فرایند تبدیل[1] در ساخت ستاک حال افعال زبان فارسی از اسم ها و صفت ها فرایندی زایا است. با وجود رویکردهای گوناگون به پدیده ی معنا در این فرایند هنوز نظریه ای که بتواند تمامی جنبه های معنایی این پدیده را تبیین کند ارائه نشده است و به نظر می رسد که ترکیبی از رویکردها و نظریه های موجود می تواند در این زمینه راهگشا باشد. این نظریه ی ترکیبی شامل نظریه مجاز در چهارچوب زبان شناسی شناختی، رویکرد کاربردش...

صورت گرایی یا فرمالیسم (formalism) یکی از جدیدترین مکاتب نقد ادبی است که در قرن بیستم ظهور کرد. پیروان این مکتب نوخاسته بر این باورند که زیبایی یک اثر هنری در درجۀ نخست به فرم و اجزای سازندۀ آن وابسته است. در مکتب صورت گرایی فرم سخن به خودیِ خود- و نه همچون وسیله ای برای رساندن مضمون- بررسی می شود؛ زیرا صورت گرایان معتقدند که محتوا از چیزی جز کیفیت ساختار جملات و چیدمان واژگان زاده نمی شود. در ا...

بررسی های معنا شناختی شاخه ای از زبانشناسی جدید است که به بررسی معانی کلمات، أنواع و ریشه آنها و رابطه بین لفظ و معنا و تحول معنایی کلمات می پردازد. قصیده ابن رومی در رثای فرزندش از شاهکارهای قصائد رثای ادبیات عربی قدیم است که به خاطر سرشار بودن از احساسات و عواطف صادق، دارای ظرفیت های بالایی برای نقد معناشناختی است. این مقاله می کوشد تا با بررسی چهار سطح واژگانی، آوائی، نحوی و صرفی، دلالت های ...

دستور زبان فارسی از قرن ها پیش مورد توجه عالمان زبان و ادب و حتی فلسفه قرار گرفته و مباحث این علم چه به طور مستقل و چه در ضمن مباحث علوم دیگر مورد مطالعه واقع شده است. در دهه های اخیر، دیدگاه های نو متأثر از زبان های دیگر و نظریات زبان شناسی، موجب پدید آمدن آثار فراوان و گوناگونی در این زمینه بوده است. با وجود این، هنوز اتفاق نظری عمومی در مبانی، تعاریف و مباحث آموزشی آن ها به وجود نیامده است. ...

کلمه یا واژه، سنگ بنای ساخت زبانی است؛ بنایی فکری که از جلوه های آگاهی آدمی و برتری بر دیگر موجودات می باشد. برای زیباشناسی به ابزاری به نام واژه نیازمندیم. زبان عربی به توانمندی شگرفی در کنار اشتقاق های صرفی متمایز است و این امتیاز، آن را به داشتن واژگان بسیار توانمند ساخته است. منظور از زیباشناسی واژگان قرآن، درک زیبایی رابطه ی واژه با موضوع، یعنی رابطه ی دال با مدلول و همینطور درک تأثیر واژ...

چنانکه از عنوان «معجز احمد و قضایاه الصرفیه بین المتنبی و المعری مع ترجمه النصف الاول من الجزء الاول» این پایان نامه بر می آید، محور اصلی تحقیق ، بررسی مسائل صرفی و ترجمه ی نیمه اول از جلد اول کتاب«معجز احمد»می باشد که خود شرح اشعار متنبی توسط ابوالعلاء معری است. واضح و روشن است که مقام و منزلت علمی و ادبی این دو شخصیت، بر اهل علم و ادب پوشیده نیست، و این شهرت، در کنار نبود نوعی مطالعه ی صرفی ب...

بررسی گویشها و لهجه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از یک سو این گویشها جزء میراث فرهنگی یک ملت محسوب می شوند و از دیگر سو می توان بابررسی آنها به غنا زبان فارسی افزود. در این پایان نامه که به بررسی مقایسه ای صرفی و نحوی دو گونه زبانی کرمانی و کوهبنانی می پردازد از گویشوران مختلفی استفاده شده است که همگی مرد و مسن بوده اند. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه، ضبط صدای گویشوران و نیز با مراجعه به...

زبان فارسی از زمان پیدایش اولین نوشته های فارسی تا کنون همواره دچار تغییر و تحوّل شده است. این تحوّل در حوزه های صرفی، نحوی و آواشناسی به طور جداگانه و یا با هم روی داده است. دگرگونی هایی که در واژگان، افعال، جملات و... روی داده، موجب شده است تا برخی تفاوت های صرفی، نحوی و آوایی بین متون کهن تر و متون و زبان فارسی امروز به وجود آید. در پژوهش حاضر سعی شده است تا برخی از این تحوّلات و دگرگونی های ...

حرکت نحوی یکی از جذاب ترین بخش های نظریۀ دستور همگانی است که از الگو های آغازیِ این نظریه تا الگوهای متأخر امروزی، همگی جایگاه و اهمیت خود را حفظ کرده اند. توجیه های بسیاری برای چگونگی کارکرد این فرایند نحوی در ساخت های زبانیِ زبان های گوناگون ارائه شده است. با تلاش های بسیارِ زبان شناسان ایرانی، هنوز بسیاری از مسائل مطرح شده در دستور همگانی ــ به ویژه دیدگاه کمینه گرا- در زبان فارسی بررسی نشده اس...

در طبقه­بندی ینسن (1990) از فرایندهای صرفی- واجی در زبان­­های مختلف، شاید کمترین بسامد وقوع این فرایندها در میان زبان­ها، مربوط به فرایند حرکت تکواژ به دلیل ملاحظات صرفی- واجی است که باعث تغییر ترتیب معمول تکواژها در صورت واژه می­شود. در این مقاله، هدف معرفی نمونه­ای از این فرایند نادر در کردی کلهری است. این پدیده در افعال پسوندی­ رخ می­دهد که در ساختمان آنها، پی­بست ضمیری سوم شخص مفرد به کار ر...