چکیده از موضوعات مورد پژوهش در ادبیات تطبیقی بین دو ادبیات به طور عام و ادبیات عربی و ادبیات فارسی به طور خاص، جلوه های عرفانی است که به بررسی مصادر، الفاظ و مفاهیم عرفانی بین اثر دو ادیب می پردازد، نقاط اشتراک و افتراق، تأثیر و تأثر دو ادیب و ادبیات آنها بررسی می شود، ادبیات ملی یک کشور را غنی می کند، باعث تبادل افکار و توسعه فرهنگی می شود و اینگونه ادبیات یک ملت را بر جهان عرضه میدارد لذا در...

درون مایة بسیارى از اشعار، به ویژه غزل، در ادبیات جهان « عشق » است؛ درواقع، غزل سرودة عشق است و از دل عشق سخن مى گوید و گاه این عشق از چنان جهان بینى و فلسفه اى نشئت مى گیرد که به سادگى تأویل پذیر نیست. افلاطون که در دوران پرستش خدایان متعدد مى زیست، چنان درک عجیبى از عشق دارد که به کلى او را از دیگر فیلسوفان عصر خویش متمایز مى سازد؛ عشقى که او را به سرچشمة حیات متصل مى کند. تأثیر عشق افلاطونى ...

دریافت پیام قرآن و شناخت عمیق تر آن، دغدغه ی مستمردانشمندان و قرآن شناسان از زمان نزول قرآن بوده است. این امر درخصوص روایت های قرآنی که بخش قابل توجهی از این کتاب آسمانی را تشکیل می دهند، از اهمیت خاصی برخوردار است و در اعصار گذشته، همواره مورد عنایت قرآن پژوهان قرار داشته است. موضوع این رساله، بکارگیری نظریه روایت و به ویژه تحلیل ساختاری برای شناخت عمیق تر روایت های قرآنی، با رهیافتی میان رشته...

درون مایة بسیارى از اشعار، به ویژه غزل، در ادبیات جهان « عشق » است؛ درواقع، غزل سرودة عشق است و از دل عشق سخن مى گوید و گاه این عشق از چنان جهان بینى و فلسفه اى نشئت مى گیرد که به سادگى تأویل پذیر نیست. افلاطون که در دوران پرستش خدایان متعدد مى زیست، چنان درک عجیبى از عشق دارد که به کلى او را از دیگر فیلسوفان عصر خویش متمایز مى سازد؛ عشقى که او را به سرچشمة حیات متصل مى کند. تأثیر عشق افلاطونى ...

بررسی مقایسه‌ای قصص قرآن با دستاورد‌های باستان‌شناسانه دانشمندان در خصوص وقایع تاریخی، در نشان دادن اعجاز قرآن اهمیت بسزایی دارد. در این مقاله، ابتدا، با توجه به این دستاورد‌ها، روایت اسطوره‌ای سومری- بابلی را در خصوص داستان طوفان بررسی می‌کنیم؛ سپس روایت وحیانی از داستان طوفان نوح را بر مبنای آیات قرآن طرح خواهیم کرد و در انتها با اشاره به وجوه اشتراک و افتراق این دو روایت نشان می‌دهیم که نوع ...

در متون ادبی، عرفانی و اخلاقی ادبیات فارسی و عربی، برای تبیین عشق مجازی گاه به عبارت «مَنْ عَشِقَ فَکَتَمَ وَ عَفَّ فَمَاتَ فَهُوَ شَهِیدٌ» که با نام «حدیث عشق» نام‌بردار شده است، استناد می‌شود. نخستین بار، ابن‌داود در الزهره، از این عبارت منسوب به پیامبر در تفسیر عشق عُذری یاد می‌کند، اما از دیرباز، حدیث‌شناسان آن را از احادیث موضوع دانسته‌اند. با وجود این، حدیث عشق به دلیل محتوایش و با وجود مخالفت ناقدان به‌ویژه حن...

اصولاً هر هنرمند بخشی از حافظه قومی مردم روزگار خود را منعکس می کند؛ این حافظه جمعی متشکّل از همه فراز و نشیب های تاریخی، روحی و اعتقادی یک ملّت است و به تعبیری زنجیره ناکامی ها، کامیابی ها، عشق ها، حسرت ها آرزوها، دردها، و خلاصه، تمامی تکانه های روحی یک ملّت، در بستر تحوّلات تاریخی واجتماعی زمان می باشد مثلاً: فردوسی، مظهر حافظه قومی ایرانی در بُرهه تاریخی پیش از اسلام و حافظ، مظهر حافظه جمعی ایران د...

روایت، «عمل زبانی» با هدف انتقال معناست و تحلیل روایت، مطالعة اعمال، زندگی‌ها، سنّت‌ها، کشف شیوه‌های انتقال تجربه است. از اهداف خداوند در قرآن کریم، تربیت و معرّفی الگوست و روایت‌ها و قصص قرآنی، بدون تخیّل، دروغ و مبالغه در خدمت اهداف تربیتی و هدایتی قرآن قرار گرفته‌اند. بنابراین، قرآن از عناصر روایت بهره می‌برد تا هدف تربیتی خود را دنبال کند و بیش از آن، قصّه‌پردازی نمی‌کند. روایت اصحاب کهف از زاو...

تلمیح از آشناترین و پرسابقه‌ترین شگردهای بلاغی در ادبیات ایران و جهان است. ‏در این نوشتار به شیوه‌های کاربرد تلمیح در معنای ویژه‌تر و رایج‌تر آن که عبارت از اشارات ‏داستانی است، در شعر حافظ توجه می‌شود. حافظ تلمیحاتی آشنا را در نمونه‌هایی چشمگیر، ‏به شکل و شیوه‌ای ناآشنا و متفاوت روایت می‌کند. گاه داستان را از گونه‌ای دیگر می‌نگرد و ‏گاه از ایهام و تناسب در پیچیده کردن ساختار اشاری و تداعی‌انگی...