در ادبیات مقابله ای پژوهشگر در پی آن است که با توجه به همگونی های واژگان، ترکیبات و مفاهیم در یک اثر هنری اثرگذاری ها و اثر پذیری های برجسته¬ی آن حوزه را آشکار سازد. در دوران سبک بازگشت قاآنی شیرازی شاعری موفق در تقلید از شاعران گذشته ی فارسی زبان بوده و از بسیاری از آنان در دیوان خویش نام برده است. حافظ در این میان تأثیر چشم گیری بر قاآنی داشته و قاآنی ابیاتی از حافظ تضمین کرده و غزلی از حافظ ...

در بازار گرم حافظ شناسی کتاب گمشدۀ لب دریا دفتری پربرگ و بار است. چاپ نخستین کتاب در سال 1382، در 22+ 524 صفحه به وسیلۀ انتشارات سخن به بازار کتاب عرضه شده بود. این کتاب به تازگی با همین ویژگی ها تجدید چاپ شده و چاپ سوم بهانه ای برای معرفی و مروری بر آن است. موضوع کتاب تأملی در معنا و صورت شعر حافظ است که نویسنده آن، تقی پورنامداریان، با تأملی دیگر و رویکردی جدید، ویژگی های شعر حافظ یا همان «لط...

عبدالوهّاب البیّاتی (متوفای 1999 م) یکی از شاعران بزرگ و نامدار جهان معاصر عرب به حساب می آید. او در بخشی از آثار و سروده های خود تحت تأثیر بزرگان شعر و ادب ایران از جمله ؛ حافظ و خیّام قرار گرفته. در این نوشتار، میزان نفوذ اندیشه ها و افکار عرفانی لسان الغیب در اشعار و افکار عبدالوهّاب البیّاتی مورد بررسی قرار می گیرد، از جمله؛ قصیده «بکائیهً اِلی حافظ الشیرازی» این شاعر بزرگ و معاصر عراقی که به تأثی...

اگر نگوییم دانستن نظریه های ادبی بر هر دانشجو و پژوهنده ای که در جهان ادبیات کار و کوشش دارد، واجب است، نمی توان گفت که ندانستن آن، نقصی آشکار نیست. امروز ادبیات جهان بنا بر نظریه ها و نحله ها و مکتب ها خوانده می شود و این امر اتفاقاً به فهم ادبی و فلسفی متن یاری می رساند. در این مقاله کوشش شده است با برخی از نظرها و اصول مقبول اندیشه های منتقدان غربی، رو به حافظ شود و حافظ با آن آرا و گفته ها ا...

خروج از عادت در حیطه ادبیات هم، همچون دیگر معارف انسانی، کار نوابغ است. خلاف‌عادت‌هایی که حافظ در غزل خود ایجاد کرد منشأ جریانی شد که مقلدان بسیاری را پدید آورد. این خلاف‌عادت‌ها در حوزه صورت، معنی، یا ارتباط‌های ممکن در معنی و صورت رخ داده است. نقد اخلاق اجتماعی یکی از هنجارشکنی‌‌های معنایی بود. ابداع ظرایف‌ بلاغی که تازگی آن‌ها بخصوص در حوزه ایهام مشهود بود، خلاف‌آمد دیگری در ایجاد پیوندهای گ...

از گذشته تا کنون، شناختِ حافظ، دغدغه بسیاری از محقّقان زبان و ادب فارسی بوده است و در این میان بحثِ جبر و اختیار جایگاهی ویژه داشته و دارد. چنانکه بسیاری، حافظ را جبری انگاشته اند و اندکی بر اختیارمداری او پای فشرده اند و تعدادی هم او را ابن الوقت دانسته و در واقع به جمعِ میان جبر و اختیار معتقد گشته اند و جالب اینجاست که همه این صاحب نظران جهت اثبات مدّعای خویش به ابیاتی از حافظ تمسّک جسته اند؛ اما ...

میتوان گفت ایزومتریها تبدیلاتی هستند که فاصله بین عناصر را حفظ میکنند.اینگونه تبدیلات در مطالعه هندسه ای که مبتنی بر حرکات صلب مانند انتقالها و دورانهاست از اهمیت ویژه ای برخوردارند.در این پایان نامه به مطالعه چنین تبدیلاتی می پردازیم و خصوصیات این نگاشتها و پایایی آنهارا در فضاهای باناخ ،هیلبرت و c*-مدولهای هیلبرت بررسی می کنیم،سپس نگاهی به شبه ایزومتریهای حقیقی مقدار داشته و درانتها نگاشتهای ...

در خصوص حافظ شیرازی، از ابعاد گوناگون بویژه از دیدگاه ادبی کتب و مقالات بسیاری به رشته تحریر درآمده است اما از منظر مردم شناسی کمتر کسی به حافظ توجه داشته است. در تحقیق انجام شده سعی بر آن است تا آداب و رسوم و مسایل فرهنگی – اجتماعی قرن هشتم یعنی زمانه حافظ از دیوان اشعار حافظ استخراج و از بعد مردم شناختی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد به همین خاطر نزدیک به پنجاه جلد کتب گوناگون درحوزه های مردم ش...

شعر حافظ به مناسبت نحوه به کارگیری زبان، جولانگاه رستاخیز کلمات است. کلماتی که در غزل‌های همسان (به لحاظ ساختار وزن و قافیه و ردیف) شاعران هم عصر او، فاقد آن جذبه‌ها و کشش‌ها و بارهای معنایی است که در غزل‌های حافظانه، پیدا و پنهان است. در دستگاه نشانه‌ای که حافظ بر محور همنشینی واژگان خویش برمی‌گزیند، معماری ویژه‌ای شکل می‌گیرد که در آن کلمات جان می‌گیرند و در ایهامی لطیف، بنای با شکوهی ...

حافظ از تکرار معنی برخلاف تکرار لفظ در سطح بیت، ابایی نداشته‌است؛ شاهد ما در اثبات این ادعا، استفادۀ او از واژگان و عبارات مترادف است. ریزبینی و نکته‌سنجی حافظ در توجه به اختلاف‌های معنایی واژگان مترادف مثال‌زدنی است. وی علاوه‌بر هم‌معنایی و ترادف، به اختلاف‌ها و حتی گاه تضاد‌های معنایی این واژگان به‌ظاهر مترادف نظر داشته‌ و هر واژه را در بافت معنایی مناسب به ‌کار گرفته‌است. نکتۀ قابل‌توجه دیگر...