جامعه معرفتی به مثابه فضایی که از تقویت و ارتقاء دانش (عیان/نهان) اجتماعی مایه می گیرد و جامعه اطلاعاتی به عنوان فضایی که دانش موجود را برای جویندگان اطلاعات قابل دستیابی و بهره-برداری می سازد دو گونه جامعه ای هستند که یکدیگر را کامل می کنند و یکی جایگزین دیگری نیست. کتابخانه ها (به معنای وسیع کلمه) به اعتبار اینکه دانش تولید شده جامعه را- بعضاً یا کلاً- گردآوری و ذخیره سازی می کنند، در پیشبرد جا...

یکی از تحولات مهم در منطقه خاورمیانه، پیدایش و رشد بی‌رویه گروه‌های تندرو سلفی و تکفیریِ به‌ظاهر مسلمان، با نام وهابیت یا داعش است. یکی از مهم‌ترین اعتقادات این گروه‌ها، تکفیر و شرک دانستن عبادت در کنار مقابر می‌باشد. آنها براساس این اعتقاد غلط، به تخریب مقابر بزرگان دین و اولیای الهی می‌پردازند و نمازگزاران در مقبره‌ها را مشرک می‌خوانند. این مقاله با مطالعه‌ای اسنادی ـ تحلیلی در منابع معتبر اهل...

یکی از مسائل مورد بحث در فقه اسلامی، جواز یا عدم جواز تصدی مناصب ولایی، همچون رهبری حکومت توسط بانوان است. در این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی تطبیقی این مسئله در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران پرداخته می‌شود. در فقه مذاهب اسلامی جز یک فرقه (شبیبیه)، همگی قائل به عدم جواز تصدی این منصب توسط زنان می‌باشند. نظام حقوقی ایران به بهترین نحو بین حاکمیت قواعد شرع (اراده خداوند) و قواعد موضوعه...

مسئلۀ پژوهش حاضر، ترسیم قلمرو معرفتی ‌اخلاق تفسیر است. ‌اخلاق تفسیر شامل کدام حوزه‌‌های معرفتی می‌‌شود؟ «اخلاق باور»، «اخلاق پژوهش» و «اخلاق علم» ساحت‌‌هایی هستند که زیر چتر آموزه‌‌های اخلاقی و قلمرو دانشِ اخلاق کاربردی بالیده‌‌اند. «اخلاق تفسیر» نیز بخشی از اخلاق کاربردی است که بر اصول و ضوابط اخلاقیِ فرایند تفسیر تمرکز دارد. کنش «تفسیر» می‌‌تواند به‌‌مثابه عمل متعاقب باور تفسیریِ ‌‌مفسّر ملتقای «...

معقولیت باور به وجود خدا مهم‌ترین مسئلۀ معرفت‌شناسی دینی است. معرفت‌شناسی فضیلت‌محور در تقریر خانم زاگزبسکی ضمن نقد نگاه برون‌گرایانه و فردگرایانۀ معرفت‌شناسی اصلاح‌شده، بر اختیاری بودن باور و تأثیرپذیری آن از اجتماع تأکید می‌کند. در این دیدگاه حجیت باور دینی بر مبنای فضیلت «اعتماد معرفتی» به خود و به دیگر افراد جامعۀ معرفتی تبیین می‌شود. در نتیجه باور مؤمنان به وجود خداوند در زمان‌ها و مکان‌ها...

ابن رشد از فیلسوفان مشهور مغرب اسلامی است که در تاریخ فلسفه بعنوان شارح آثار ارسطو شناخته می شود. در این پژوهش در ابتدا به تبیین مختصری از شرایط فرهنگی و تاریخی مغرب اسلامی و زمینه های تکوین نظام فکری ابن رشد پرداخته شده است. در ادامه تأثر ابن رشد از آموزه های ارسطوئی و جایگاه بازگشت به ارسطو در سیر تاریخی فلسفه اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پایانی نیز رویکرد ابن رشد به نصوص دینی ...

این رساله بحث و تفحص درباره معقولات ثانیه، بویژه معقولات ثانیه فلسفی، عنوان مبادی هرگونه شناخت انسانی است ، در همین راستا نگارنده پس از طرح کلی مسئله و روشن ساختن مبانی خویش درمورد ذهن انسان، تاریخچه بحث را در دو قلمر فلسفه اسلامی و فلسفه غرب ، اعم از فلسفه یونان باستان و فلسفه جدید مورد ب قرار داده و گزارش مفصلی دراین خصوص ارائه نموده است ، سپس ضمن تعریف این ن از معقولات ، طی بررسی کیفیت مفهوم...

معرفت از نگاه ملاصدرا امری وجودی و در راستای کمال نفس است. از نگاه وی غایت معرفت، خداگونه شدن و فهم اسماء و صفات الهی بواسطه علم حضوری است. با این تبیین از معرفت، جایگاه وحی و شهود در کنار عقل و استدلال مشخص گشته و مثلث سه ضلعی عقل، وحی و قلب، که معرفت از نگاه صدرا مبتنی بر آن است، ترسیم می گردد. قلب مرتبه ای از نفس است که به دلیل ساختار تکوینی خود، حالتی عرشی و برزخ گونه دارد، لذا متناسب با عا...

لعن بر بدی و بدان به کلّی و شخصی قابل تقسیم است. در آموزه‌های دینی نسبت به جریان، جواز و اجرای لعن کلّی در قبال باطل و اهل آن، تردیدی وجود ندارد و مواردی از جریان، جواز و اجرای آن نسبت به نادر اشخاصی نیز تا حدودی اسناد و مدارک دینی در دست داریم امّا برای بررسی جواز تسرّی و تعمیم آن به گونه‌ای که در اجتماع اهل ادیان و ایمان به صورت قانونی همگانی و همه جایی در‌اید و منجرّ به تکفیر و تفریق امّت اسلام گر...

زمینه گرایی معرفتی دیدگاهی در معرف تشناسی است که بر مبنای آن محتوای معناشناختیاسنادهای معرفتی نسبت به زمینه اسناددهنده تغییر م یکند. این دیدگاه در مقابل دیدگاه غالب درمعرفت شناسی یعنی ثابت گرایی قرار دارد. معرفت شناسان به طور سنتی معتقدند محتوایمعناشناختی اسنادهای معرفتی در هر زمین های ثابت است. به تازگی گروهی از ثاب تگرایان دیدگاهیرا معرفی کرده اند که به ثابت گرایی حساس به زمینه ی فاعل معرفت م...