بازخوانی گزارش های تاریخی حاکی از آن است که ابن سلام در سال نخست هجری مسلمان شد؛ اما در غزوات و رویدادهای شاخص عصر پیامبر(ص)، نقش درخور توجهی ایفا نکرد. در حالی که پس از رحلت پیامبر(ص)، با نزدیکی به دستگاه حکومت، به عنصری مؤثر تبدیل شد. چنان که در دوران ممنوعیت گسترش حدیث، جواز نقل روایت یافت و آشکارا از عملکرد خلفا، به ویژه در شورش علیه عثمان، دفاع می کرد. در مقابل، خلفا و بنی امیه نیز با انگی...

در رابطه با نقش روایات در تفسیر آیات جای هیچ گونه تردیدی نیست. جعل و دستکاری و ضعف در برخی از روایات هم از موضوعات شناخته شده ای است که همه دانشمندان و کارشناسان علوم اسلامی بر آن اذعان دارند. علم الحدیث را بر آن پایه نهادند تا روایات و اخبار را جرح و تعدیل نموده و درست و نادرست را با آن بسنجند. فقه که با عبادات عملی و زندگی دینی مردم سر و کار داشت آن را کاربردی کرد و بخوبی هم پرورید، تا جایی ک...

موضوع همسران پیامبر از جمله موضوعاتی است که مورد توجه محافل اسلامی و غیر اسلامی بوده است. خداوند در قرآن همسران پیامبر را مادران مومنان لقب داده است و به دلیل انتساب آنها به پیامبر، با مهم جلوه دادن جایگاه آنان، وظایفی را بر دوش آنها گذاشته است. همسران پیامبر به دلیل عدم عصمت مصون از خطا و لغزش نبوده اند اما با این وجود به جهت زندگی در کانون وحی در صورت انجام عمل خدا پسند پاداش مضاعفی دریافت می...

نماز گونه ای نیایش و عملی ـ عبادی برای برقراری ارتباط مستقیم و صعودی میان انسان با خداوند است که میان همۀ ادیان الهی مشترک است. مسلمانان و زرتشتیان به انجام این عمل عبادی ملزم هستند. این پژوهش با تتبّع در متون مکتوب اسلام و زرتشت و به روش کتابخانه ای، به بررسی تطبیقی جایگاه نماز در این دو شریعت آسمانی پرداخت. همچنین، اشتراکات و تمایزات آن در این دو شریعت بررسی شد. در این پژوهش، روشن شد که نماز د...

مفسران و قرآن­پژوهان «روایات تفسیری» را یکی از منابعِ مهم تفسیر دانسته و در شرح و تبیین آیات، بدان رجوع نموده­اند. روایات تفسیری روایاتی هستند که به گونه­ای در تبیین مفاد آیات قرآنی و مدالیل و مقاصد آن­ها دخالت دارند. نوشتار پیش­رو که به روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده، در پی آن است تا با دقت در کتاب «متشابه القرآن» إبن­شهرآشوب مازندرانی، ضمن شناسایی گونه­های متنوع روایات تفسیری، مهم­ترین کارکردها...

روایات جری که بخش زیادی از روایات موجود در تفاسیر روایی ما را شامل می شود، همیشه مورد توجه مفسران ما بوده و هست و در ضمن مباحث تفسیری، به این روایات نیز اشاره می کنند. اما این سؤال در ذهن ایجاد می شود که اصولاً آیا این دسته از روایات، تفسیری به شمار می روند یا خیر؟ به نظر می رسد این روایات صرفاً در صدد انطباق مفهوم عام آیه بر مصداقی عرفی و بدون در نظر گرفتن سیاق آیات قبل و بعد هستند و ازاین رو با...

روش تفسیر روایی قرآن، یکی از رایج ترین واستوارترین روش های تفسیری است که در بین روش های تفسیری جایگاه ویژه ای داشته وهمواره مورد توجه مفسران بوده است. در این مجال با استناد به روایات تفسیری، آیات (183ـ158) سور? بقره را مورد بررسی قرار داده ایم. پاره ای از تفاسیر روایی شیعه مانند(قمی، عیاشی، صافی و برهان) وروایات نبوی موجود در(الدرالمنثور) از منابع مورد استفاده در این مجال است.آیات (183ـ158)به م...

روش تفسیر قرآن به قرآن یکی از کارآمدترین روشهای تفسیری است که سابقه ای به قدمت عصر نزول قرآن کریم دارد. حال، مسألة مهمّی که با آن مواجه هستیم این است که آیا قرآن کریم بدون لحاظ روایات معصومان (ع) به تنهایی و با تکیه به خود، قابل فهم است و اگر چنین است جایگاه روایات در تفسیر قرآن چیست؟ در این پژوهش، با بررسی دیدگاه مفسّر بزرگ علّامه طباطبایی (ره) در صدد اثبات این مطلبیم که قرآن کریم بتنهایی و بدون ...

چکیده امید به زندگی از مواردی است که هر انسانی به داشتن آن نیازمند است و بدون آن ادامه زندگی ممکن نخواهد بود، سوره کوثر نیز از سوره­هایی است امید به داشتن آینده­ای روشن را در وجود انسانهای مومن افزون می­کند. این سوره مبارکه دارای فضائل بسیاری است. اگر این سوره را از نظر تفسیری مورد بررسی قرار دهیم جنبه­های زیادی در این سوره وجود دارد که پیام آور خیر و برکت و سرشار از امید و فضیلت برای پیامبر ...

اندیشمندان از همان ابتدای نزول قرآن سعی بر فهم و تفسیر قرآن داشته‌اند؛ اما بی‌توجهی و گاه نادیده انگاشتن گونه‌های مختلف روایات تفسیری، آنان را به‌دشواری همچون تفسیر به رأی مبتلا کرده است. این نوشتار به‌منظور آشکار کردن جایگاه گونه‌های روایی در تفسیر و کارآمدی آن به شرح و تبیین اندیشه‌های علامه طباطبایی و دو تن از شاگردان ایشان یعنی آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله مصباح یزدی با روش توصیفی – تحلیل...