مورفولوژی (ریخت شناسی) شهری بررسی نظام مند فرم، شکل، نقشه، ساختار و کارکردهای بافت مصنوع شهرها و منشاء و شیوه تکامل این بافت ها در طول زمان است. مطالعات بسیاری در خصوص مورفولوژی شهری انجام گردیده است که در یک طبقه بندی صورت گرفته به سه مکتب کلی بریتانیایی، ایتالیایی و فرانسوی تقسیم شده اند. مطالعه حاضر به گونه بندی مطالعات مورفولوژی و مقایسه تطبیقی مکاتب موجود در انجام مطالعات مورفولوژی شهری می...

این مقاله به مقایسه تجربیات کشورهای منتخب آسیایی در زمینه توزیع متوازن جمعیت می‌پردازد و تلاش خواهد کرد نشان دهد که کدام یک از پارادایم‌های برنامه‌ریزی فضایی ـ جمعیتی در توزیع بهینه‌تر جمعیت نتایج بهتر و مؤثرتری داده است. روش تحقیق، تحلیل اسنادی است و از اسناد معتبر در زمینه برنامه‌ریزی‌های دولتی استفاده‌ شده است. به‌طورکلی چهار نوع پارادایم برنامه‌ریزی با توجه به اقتصاد جمعیت ـ فضا تشخیص داده ...

امنیت ملی، توانایی دولت ها برای حفظ هویت مستقل و تمامیت کاربردی (جمعیت، سرزمین و دارایی) آنهاست. جغرافیای سیاسی نیز یکی از شاخه های جغرافیای انسانی است که در عرصه امنیت پژوهی، بیشتر بر وجه مصداقی آن تأکید شده است. موضوع محوری این رشته، عموماً پدیده دولت یا ناحیه سازمان یافته سیاسی است و به بررسی کالبد، عناصر، ویژگی ها و رفتار دولت می پردازد. بنابراین، جنبه های مختلف دولت نظیر علت پیدایش، موقعیت،...

فضاهای عمومی چندفرهنگی را می­توان بستری مطلوب برای کُنشِ جمعی دانست که امکان ارتباط، تبادل آراء و نیز حضور گروه­های مختلفِ فرهنگی را فراهم می­آورد. اما عوامل سیاسی در چنین بسترهایی می­تواند مانع برقراری ارتباط مطلوب خرده فرهنگ­ها با یکدیگر و شکل­گیری غنا و تنوع فرهنگی ناشی از مبادلات بین­ فرهنگی و از این راه، زمینه­ به ­حاشیه ­راندن و طردِ برخی از فرهنگ­ها را سبب شود. هدف این مقاله تبیین اهمیت خلق ...

چکیده: شهرها به ویژه کلان شهرها، کانون بیشترین ناهنجاری های رفتاری هستند؛ لذا دست یابی به یک راهبرد کارآمد مدیریت رفتار، از جمله مهم ترین وظایف مدیریت و برنامه ریزی شهری است. رابطه میان فضا و رفتار یا محیط و اجتماع، هم در علوم اجتماعی (زیبا یی شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی و مدیریت) و هم در علوم محیطی (معماری، جغرافیا و شهرسازی) به پیدایش الگوهای نظری منجر شده که در مجموع راهنمای مناسبی برای...

مقاله حاضر در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول، به منظورشناخت اندیش ههای اخوان الصفا (گروهی از متفکران قرن چهارم هجری که دیدگاه آنان در خصوص طبیعت بر جها نشناسی متفکران اسلامی قرون بعدی تأثیرگذار بوده است)، اطلاعاتی کلی پیرامون هویت، مذهب، ویژگیهای رسائل، و اهداف آنها بیان میگردد. دربخش دوم، در خصوص اندیشه های اخوان الصفا درباره طبیعت ، شامل نظریه وحدت وجود، تلقی جهان مشهود به عنوان تمثیلی از ع...

در فلسفه علم و بویژه در علوم انسانی تعریف و شناخت مفاهیم و موضوعات مورد مطالعه می تواند مبنای هستی شناسانه، معرفت شناسانۀ و روش شناسانۀ متفاوت و یا حتی متضاد داشته باشد. از این جهت تعیین چارچوب نظری شناخت یک مفهوم بنیادین؛ از مبنایی ترین اصول مطالعه و شناخت مفاهیم و موضوعات می‌باشد. در علوم جغرافیایی یکی از مفاهیم و پارادایم‌های تعیین کننده، مفهوم فضا می‌باشد که تفسیر آن در مکاتب مختلف روش‌شناس...

شهر جدید پدیده‌ و مفهوم مجردی نیست و اولین موضوعی که پیش از هر چیز باید بدان پرداخته شود، این است که نمی‌توان یک شهر را بدون در‌نظر‌گرفتن سیستمی که شهر در مسیر جریانات آن قرار دارد، مورد مطالعه قرار داد. مجموعه شرایط حاکم شامل نظام ارتباطات، مسیر مبادلات ارزش افزوده، اندیشۀ سیاسی حاکم، ارزش‌های فرهنگی موجود، ایدئولوژی، شرایط و ویژگی‌های طبیعی، منطقه‌ای، جایگاه کشور در نظام جهانی و... همچون سیست...

فضای خاص حاصل از کنش متقابل نیروهای گوناگون و متنوع طبیعی و انسانی در یک بافت مکانی معین چشم انداز جغرافیایی نامیده می شود. مشاهده چشم اندازها می تواند نگرش جغرافیایی را در راستای شناخت روابط بنیادین انسان و محیط و تحلیل چگونگی بافت فرهنگی بر ساختار طبیعی ارائه دهد. اما استفاده از چنین دیدگاهی در تبیین و تحلیل فضاهای جغرافیایی و در راستای بهینه سازی فضاها و توسعه پایدار جوامع، نیازمند شناخت مفا...