افول دیندارى و معنویت در میان جوانان ایرانى مدتهاست موضوعى جدلى براى ابراز دیدگاههاى متفاوت و متعارض در سطح جامعه شده است. برخى مطالب و گفتگوهاى موجود در مطبوعات و تریبون هاى مذهبى نشان دهنده نگرانى هاى محافل دینى و بعضى مسئولان سیاسى کشور در مورد وضعیت دیندارى مردم و به ویژه جوانانى است که تمامى سالهاى زندگى شان را در ظلّ حکومت دینى جمهورى اسلامى سپرى نموده اند. مقاله حاضر با فراتحلیل 14 پژوهش ...

تأثیر المیزان بر پژوهشهای دینی به ویژه پژوهشهای شیعی - قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است.  در کنار سایر ویژگی های بایسته تفسیر المیزان یکی از موفقیت های آن ورود به محافل فکری، علمی و تأثیر گسترده آن بر پژوهشهای دینی و حوزوی پس از خود است. از جمله مهم ترین این تأثیرها می توان به موارد زیر اشاره کرد: پایه گذاری شیوه تفسیر قرآن به قرآن، پی نهادن روش تفسیر موضوعی، درآمیختن عقل و نقل در فهم معرفت دینی...

چکیده این پژوهش با موضوع بررسی سند و روایات موجود در تفسیر کنزالدقائق و بحر الغرائب، به هدف آشنایی هرچه بیش‎تر با این تفسیر گران‎قدر به عنوان یکی از مهم‎ترین تفاسیر اثری قرن دوازدهم، و نیز بررسی روایات تفسیری و اعتبارسنجی سند و محتوای آن‎ها در محدوده سوره حجرات می‎باشد. منابع مورد استفاده در این پژوهش، عمدتا در دو دسته منابع اصلی رجالی شیعه و منابع روایی و تفسیری، جای می‎گیرند. بررسی اسناد و ...

درک اهداف و مقاصد آیات، توجه به سیاق، یعنی دقت در ماقبل و مابعد آیه و نگریستن به آهنگ کلی آیات را می طلبد.این پژوهش با عنوان«نقش سیاق در تفسیر فی ظلال القرآن»و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ملاک های سید قطب در سیاق و موارد به کارگیری آن پرداخته سپس این مبانی مورد بررسی قرار گرفته شده است.اما سوال اصلی این است که مبانی سید قطب در استفاده از سیاق چیست و در این راستا تا چه اندازه موفق بوده است؟ م...

واژه تأویل در تفاسیر عرفانی و اثری نقش پررنگی دارد. در بین تفاسیر اثری، تفسیر فیض کاشانی به دلیل اشتمال آن بر تأویلات ائمه(ع) و به طور محدود تأویلات خود فیض از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در بین تفاسیر عرفانی نیز تفسیر منسوب به ابن عربی مشتمل بر تأویلاتی است که منطبق بر معنا و مفهوم تأویل در حوزه عرفانی است. مقایسه این دو اثر از جنبه مفهومی و و روشی می تواند در روشن شدن مفهوم تأویل در این دو ح...

این رساله شامل یک مقدمه و 11 فصل می باشد. فصل اول «کلیات» شامل مباحث: علوم قرآن، معرفی تفسیر قرطبی و مولف آن و معرفی تفسیر منهج الصادقین و مولف آن می باشد. فصل دوم تا یازدهم شامل مباحث علوم قرآنی دو تفسیر مذکور با عناوین زیر می باشد: نزول قرآن، محکم و متشابه، اعجاز، قرائت، نسخ، جمع و تدوین، سبب نزول، تحریف، تفسیرو فواتح سور. در بیان مطالب دو مفسر سعی شده است که عین کلام به صورت کامل ذکر شو...

چهارده سده کوشش برای فهم متن قرآنی، میراث سترگ و گونه‏گونِ تفسیر را پدید آورده است و چند دهه کوشش‏‏های اخیر برای شناخت و تبیینِ این میراثِ گونه‏گون و متکثر، پیداییِ متون تفسیرپژوهانه‏ را رقم زده است. کوشش مسلمانان در این حوزه مسبوق به پژوهش‏های غربیان است. اما قرآن‏پژوهان مسلمان در پیِ ارائه روایتی بومی از آن برآمده و بر پایه سنت قرآن‏پژوهی اسلامی، گونه‏های مختلفی از تفسیرپژوهی را پدید آورده‏اند. در...

بخش عظیمی از آثار مکتوب تدوین شده در آستانه قرآن را، نگاشته هایی شکل می دهد که با عنوان «علوم قرآنی» شهره اند. در میان علوم قرآنی، عنوان «مبهمات قرآن» بحثی ، مهم و کارآمد در فهم قرآن وآیات آن است. قرآن کریم در لابلای سطور زرین و صفحات نورانی خود از نامها،جایها، جریانها و پدیده هایی سخن گفته است بدون اینکه به گونه مشخص چند و چونی آن ها را رقم بزند مانند: ?وَ وَاعَدْنَا مُوسیَ‏ ثَلَاثِینَ لَیلَهً وَ أَتْمَمْنَاهَا ب...

روش تفسیری علامه طباطبایی در حوزه دانش تفسیر اسلامی و نظریه تفسیری ریکور در حوزه هرمنوتیک معاصر، دو اندیشه خاص در مشرق و مغرب زمین است. از آنجا که رویکرد تفسیری علامه نسبت به متن قرآن در میان مفسران، رویکردی خاص است و از سوی دیگر، رویکرد ریکور به متن در میان هرمنوت ها رویکردی ویژه می باشد؛ لذا تطبیق این دو دیدگاه که هر کدام به نوعی در حوزه خود ویژه اند، شایسته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر این ا...

نماد هر تصویر و گفتاری است که علاوه بر معنای صریح دارای معنای کنایی و پنهان است. نماد در بین متصوفه و عرفا کاربردی وسیع داشته است و در آثار مختلف آنها به ویژه تفاسیر عرفانی همچون تفسیر القرآن الکریم منسوب به ابن عربی به کار رفته است. در این تفسیر نمونه­های فراوانی از نماد انگاری واژگان قرآن، ارائه تفسیر نمادین از مفاهیم قرآنی و داستانهای قرآنی مانند داستان حضرت مریم وحضرت عیسی( ع) و تطبیق آیات ...