مناقب ائمّه­ی اثنی عشریه منسوب به محیی الدین ابن عربی، مناقب و فضائل خاندان نبوی را با زبانی شیرین به تصویر کشیده است؛ این نوشتار فضائل پیامبر اعظم(ص)را بر پایه­ی  این اثر مورد توجّه قرار داده است. از این منظر پیامبر اعظم(ص)اصل وجود در عالم امکان، رساترین برهان بر وجود خداوند متعال، غایت الغایات، روح الارواح و رحمت برای عالمیان است. تعابیر بلند دیگری نیز در شأن این یگانه­ی عالم امکان در آ...

صدرالمتألهین مطابق با مبانی خود در بحث وحدت و کثرت، و طرح وحدت تشکیکی وجود، به ارائۀ تفسیری عمیق از حدیث شریف «لاجبر و لاتفویض بل امر بین امرین» می‌پردازد. در این نظر که تقریر آن با عنایت به معنای «مرتبه» در حکمت صدرایی شکل می‌گیرد فعل انسان در انتسابی حقیقی هم به خود او و هم به خدا منسوب است. شاهکار صدرا در این بحث این است که او اختیار عین جبر و جبر عین اختیار را برای انسان به تصویر می‌کشد. در...

یکی از ره آوردهای ادبی قرآن ابتکار و آفرینش داستان های هنری واقعی است. خداوند متعال با اسلوبی متین و مستحکم عناصر داستانی رخدادها را به نمایش می کشد. از جمله داستان هایی که در آیات شریفه به تصویر کشیده شده داستان حضرت سلیمان است. از آنجا که داستان امرزه اهمیت دارد، داستان حضرت سلیمان هم به عنوان یکی از زیباترین داستان های قرآن رویکرد تفسیری ادبی و هنری جدید می طلبد. آنچه در مورد سلیمان نبی در ق...

 گزارش بخشى از دقتها و کنکاشهاى "المیزان" درمیدان مباحث لغوى و بلاغى است.  نویسنده بر این باور است که پرداختهاى ادبى در المیزان چشم‌گیر است، در کنار مراجعه به منابع لغوى از قبیل صحاح‌اللغه، مفردات راغب و... . علامه براى تصویر معنى لغوى واژه‌ها از آیات، عرف و سیاق کلام خداوند سود مى‌برد، در مواردى اظهارات اهل لغت را در پرتو قرآن به نقد مى‌گیرد و براى اشعار عرب نیز اعتبار چندانى قایل نیست. آنجا ...

چکیده انسان در طول تاریخ ناگزیر از پرسش های هستی شناسانه از خود و جهان بوده است. در رأس این سوالات پرسش از خالق خویش می باشد که هیچگاه از انسان جدایی ندارد و انسان را در ساحت تذکر، به تفکر در خویش و خالق خویشتن دعوت می کند. پرسش از وجود خداوند و چگونگی شناخت او، کانون مسائل فلسفی در عالم اسلام است و در این میان بنیان گذاران سه مکتب فلسفی مشاء، اشراق و حکمت متعالیه در نسبت با نظام معرفتی خویش ن...

پیشرفت فوق العاده علوم در دوران تمدن طلایی اسلام نتیجه اهمیت و ارزش علم ودانش و دعوت به مطالعه آفرینش بود . قرآن با تاکید بر واقعیت طبیعت به عنوان باز نمود علم الهی، علم ودین را در تعامل تکمیلی با یکدیگر قرار داده است . به عقیده پاپ ، این دو می توانند اثر سازنده ای بر یکدیگر نیز داشته باشند: «علم می تواند دین را از خرافات برهاند و دین می تواندعلم را از بت پرستی و مطلق های باطل بپیراید». هدف علم...

ابن سینا معتقد است صفات خداوند علاوه بر مصداق، از نظر مفهوم نیز واحد و یکسانند و در مقابل ملاصدرا بر تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات تأکید می ورزد و دیدگاه ابن سینا را مردود می شمارد. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی، مبانی و نتایج هر یک از این دو نظریه تحلیل خواهد شد. نظریۀ ابن سینا در معناشناسی اوصاف الهی حاکی از اصالت دادن وی به کاربرد الفاظ است، در حالی که ملاصدرا به معانی الفاظ در هنگا...

هارتشون در تبیین رابطه فعال و دو سویۀ خدا با جهان از ایدۀ تعالی و تنزه خداوند دست می­کشد و با ایجاد تحولاتی در باب اوصاف الهی از جمله علم مطلق می­کوشد تا مبانی الهیاتی جدیدی را برای ارتباط خداوند با جهان فراهم آورد. ملاصدرا نیز تفسیر خاصی از رابطه دو سویه خدا و جهان به دست می­دهد؛ تفسیری که در آن تعالی خدا به همراه حضور وجودی در جهان حفظ شده است و حلول از هر دو سوی (= حلول خدا در جهان و حلول جه...

نگاه علمی و فرهنگی به قرآن کریم به عنوان دیدگاهی والا و متأثر از فرهنگ ناب اسلامی، راهکار ارزنده ای است که با اعطای بینش و نگرشی دینی به مفسران و قرآن پژوهان، برآن است تا زوایای گوناگون کتاب وحی الهی را بر تمامی ره پویان فرهنگ و معارف اسلامی آشکار نماید . آنچه در این جستار بدان پرداخته خواهد شد، بررسی آیات شریفه ای از قرآن کریم است که سوگندهای خداوند به بخش های مختلف زمان را در بر می گیرد. هدف ...

بحث صفات خبری، همگام با نزول وحی پا به عرصهٴ علم کلام و تفسیر نهاده است. در فهم آیات خبری و چگونگی انتساب این صفات به خداوند، دیدگاه هایی چون تشبیه و تجسیم (اثبات بلاتأویل)، توقف و تفویض، اثبات بلاکیف، و اثبات باتأویل، به متکلمان و مفسران نسبت داده شده است. دیدگاه های فوق در مقام ارائهٴ پاسخی به این پرسش شکل گرفت که چگونه خداوند خود را متصف به صفات خبری کرده است حال آنکه لازمهٴ حمل و انتساب این...