کنایه یکی از اسلوب های مهمّ بیانی در همه زبان هاست و از دیرباز به صورت گسترده در زبان و ادبیّات همه اقوام، از جمله قوم عرب به کار رفته است. از آنجا که قرآن کریم با زبان مردم با آنان سخن می گوید، از همه عناصر بیانی، به ویژه کنایه برای بیان مقاصد گوناگون بهره برده است. در این مقاله، شش عبارت کنایی قرآن مجید تجزیه و تحلیل می شود؛ کنایه هایی که برخی از مترجمان و یا حتّی مفسّران، آن را به گونه ای تعبیر ...

در دورة فترت پس از جنگ آنقره (804ق./1402م.)، جریان سیاسی- ‌مذهبی وابسته به مدارس به مانند دولت عثمانی دچار اضطراب و پریشانی شد. با توجه به اینکه عملاً حاکمیت تثبیت­شده و قدرتمندی برای پشتیبانی از آنها در جامعة عثمانی وجود نداشت، حضور تأثیرگذار آنها در جامعه به­شدت در مقایسه با ادوار پیش سستی گرفت. این واقعیت، مدرسیان و جریان مدرسی را به این نتیجه رساند که آنها برای پیشبرد اهداف مذهبی و عقیدتی خو...

مقاله حاضر مبین گزارش شمس الدین بیگ (سفیر عثمانی)از تحولات مشروطه خواهی در ایران است.وی به مدت سیزده سال(1326-1313ه ق )مقام سفارت کبرای دولت عثمانی را در ایران داشته و هم چنین به مدت چند سال، برخوردار ازمقام «مقدمه السفرا» بوده است.همین موضوع، نشان دهنده جایگاه بالای او در نزد سفرای کشورهای دیگر و دستگاه حاکمه قاجاری می باشد.او دراین گزارش در مقام شاهد و ناظری بیرونی، تحلیل و برداشت خود از تحول...

اتحاد اسلام نام سازمانی است که جایگاه آن در استانبول بود. این سازمان از آغاز دهه‌ی ۱۸۹۰ توسط برخی نویسندگان و مذهبیون هم چون سید جمال الدین اسد آبادی پدید آمد. اتحاد اسلام به دنبال جلب حمایت مسلمانان از خلافت اسلامی(عثمانی) و مبارزه با کشورهای استعمارگر بود. هیئت اتحاد اسلام، نام گروهی است که با آغاز جنگ نخست جهانی و تجاوز روسیه، بریتانیا و عثمانی به خاک ایران، توسط ناسیونالیست‌های دین مدار تاس...

استعارات، کنایات، تشبیهات، مجاز و ضرب­المثل­ها علاوه بر جنبۀ تخییلی، جنبۀ فرهنگی نیز دارند. ازآنجاکه این تعبیرات آیینۀ تمام­نمای تاریخ، فرهنگ و اندیشه در هر جامعه هستند، در حوزۀ مباحث معاصر ترجمه، توجه صاحب­نظران را به خود جلب کرده ­است. ترجمۀ عناصر و جنبه­های فرهنگی گنجانده­شده در متن، در باور برخی از نظریه­پردازان معاصر امکان­پذیر نیست، درحالی­که برخی دیگر آن را در ضمن چارچوب­های خاصّی ترجمه­پ...

 زبان­شناسان، اغلب، زبان­های دنیا را در قالبِ خانواده­ های بزرگِ زبانی تقسیم بندی کرده­ اند. در مورد پیوندِ زبان­های ترکی و مغولی دو دیدگاه متفاوت وجود دارد؛ یکی از دیدگاه­ها، بیانگر هم ­خانواده بودن این دو زبان بوده و دیدگاه دیگر، با نپذیرفتن نگرش نخست، به پیوندی بینازبانی میان این دو زبان معتقد است. پیروان دیدگاهِ نخست، بر این باورند که دو زبان ترکی و مغولی در گذشته ­های دور از یک زبانِ واحد منشعب...

قرآن مجید متنی است با لایه­های شگرف که خوانش و بیان دلالت­های آیاتش از راه ترجمه درنگی بایسته لازم دارد. بدین روی ترجمه­های قرآن با نقد­های بسیاری روبرو شده است. ولی با عنایت به بسامد مجازهای مرسل قرآن و دلالت­های ظریف آ­ن­ها،  ترجمه­های این مجازها بررسی و نقدی مستقل می­طلبد. در این جستار به مثابۀ گامی در نقد ترجمۀ این قبیل تعابیر و متناسب با مجال یک مقاله، از میان ترجمه­های فراوان فارسی، به چ...

برخی وجود الفاظ مترادف را در زبان عربی می‌پذیرند و برخی رد می‌کنند؛ چون معتقدند که هر یک از دو لفظ به‌ظاهر مترادف دارای معنایی متفاوت است. این مسئله در مورد الفاظ قرآن بحثهای بیشتری به همراه دارد؛ زیرا حتی بعضی از قائلان به وجود ترادف در زبان عربی، کاربرد واژه‌های مترادف را در قرآن منکر شده، و چنین کاربردی را منافی اعجاز بلاغی قرآن دانسته‌اند. پذیرش این اصل، کار ترجمۀ قرآن را سخت‌تر می‌کند؛ زیر...

در این مقاله، از‏منظری نشانه شناختی و برمبنای‏ مکتب پسا‏ساخت‏گرایی به ترجمۀ شعر نگریسته‏ایم. توجه به بازی و سیلان نشانه ها در فضای باز گفتمانِ شعر، روابط بینا‏نشانه ای و بینا‏متنی و وجود رمزگان های فرهنگی درون متن شعر، رابطۀ ترجمه و سپهر‏نشانه ای از مباحث مورد توجه ما در این مقاله است. ترجمۀ شعر همواره عرصه ای بحث‏برانگیز و قابل تأمل بوده و یکی از مسائلی که این کار را دشوار می کند، بازی نشانه ها...

استفاده از متون حقوقی سایر کشورها برای پیشرفت حقوق ما امری حیاتی است و در این زمینه ترجمۀ آنها اهمیت پیدا می‌کند. ترجمه‌ای درست و علمی، باید مبانی این کار رعایت شده و اصول مربوط به‌کار گرفته شوند. این اصول به دو دسته اصول عمومی و اصول اختصاصی تقسیم می‌شود. ترجمه‌ای را که در آن تمامی این اصول رعایت شده باشد، می‌توان ترجمۀ «معنامحور» خواند که نوعی ترجمۀ ایده‌آل است. مترجم حقوقی علاوه‌بر دانش زبان...