چکیده در این نوشتار مفهوم مقدّس بودن کالبد از حیث ادراکی و انتساب آن به مکان یا فضا از دید اسلام با رجوع به منابع اصلی سنّت بازنگری شده است و تقدّس به عنوان مفهومی عارض بر فضا (که مبنای الیاده در تعبیر مکان یا عنصر مقدس در مقابل عنصر عادی (نامقدس) و یکی از مؤثرترین تعابیر شکل دهنده به نظریه­های معرفت­گرا در تحلیل معماری اسلامی بوده است)، با استفاده از ایدة اولیة ارایه شده از سوی سامرعکاش، مورد نقد...

راپاپورت را از جمله پیشگامان حوزه انسان‌شناسی فضا و معماری می‌دانند، کسی که هم کالبد را می‌شناسد و هم فرهنگ و سعی دارد این‌دو را در ارتباط با هم تحلیل کند. از این‌رو، در حوزه مفهوم­شناسی جغرافیای محیطی، اصالت را به هیچ‌کدام این دو عنصر نداده و به نوعی رابطه رفت‌وبرگشتی بین آن‌ها معتقد است. به عبارت دیگر، درست است که در حوزه تداخل در جغرافیای محیط، انسان‌ها به محیط شکل می‌دهند ولی به محض آن‌که م...

شهرها محل اسکان افراد و برخوردار از ابعاد متعددی از جمله اقتصادی، اجتماعی و کالبدی هستند. روابط متقابل این مولفه ها با یکدیگر در قالب جریان هایی ظاهر می شوند که بر کیفیت محیط انسان ساخت از کی طرف و یکفیت زندگی انسان از طرفی دیگر موثرند. به همین دلیل، بررسی این روابط از حیث مقدار و جهت حائز اهمیت است. تحلیل های کلاسیک آماری همانند همبستگی و رگرسیون، از جمله روش های معمول برای این منظور هستند. ام...

مسئلۀ مطروحه در فهم معانی و روایت‌های فضای ساخته‌شده در موقعیت کنونی که جایگاه انسان و جهان از موقعیت سوژه-ابژه به موقعیت شاهد-مشهود تغییر یافته، این است که سازوکار انتقال معنا و روایت از طریق فضا چگونه تعریف می‌شود و چه نسبتی بدن انسان برقرار می‌کند. اگر بپذیریم که ساختن هر اثر معماری از جهان‌بینی، ارزش‌ها، هنجارها، فرهنگ و ضمیر ناخودآگاه خالق اثر نشئت می‌گیرد، باید پذیرفت که آنچه بیان می‌کند ...

تعیین و شناسایی عوامل ابعاد اقتصاد فضا در برآورد جدول داده – ستانده منطقه ای و همچنین نقش آن در تحلیل اقتصاد منطقه ای موضوعی است که از دهه 1950 همواره مورد توجه تحلیلگران منطقه ای بوده است. بررسی اخیر در خصوص جداول داده – ستانده محاسبه شده در ایران نشان می دهد که این موضوع به طور کلی مورد غفلت قرار گرفته است (بانویی و بزازان 1385).در راستای بررسی مذکور، این مقاله می کوشد تا رابطه بین ابعاد اقتص...

مساجد در طول تاریخ از شاخص ترین نمونه های معماری اسلامی بوده اند؛ آن ها نشانه هایی شهری هستند که به عنوان مِفصل، نقشی اساسی در ارتباطات میان عناصر شهری بازی می کنند. نگاه به اجزای تشکیل دهنده و فضاسازی مساجد و بررسی عوامل شکل گیری ساختاری، جایگاه هر فضا و نقشی که در ارتباط با دیگر فضاها دارد، رهیافتی برای دستیابی به تأثیر حکمت معماری اسلامی در شکل دهی شاکلۀ بنای مساجد فراهم خواهد آورد. از این جه...

نظریۀ اجتماعی، غالبا بدون توجه به تحلیل نظام‌مند مسألۀ فضا (مکان)، صورت‌بندی شده است. درنظرگرفتن فضا و تحلیل فضایی به عنوان عرصه‌ای بنیادین از پژوهش و تبیین اجتماعی را می‌باید از ربع آخر قرن بیستم به این سو جستجو کرد. هدف این کتاب، ارائۀ دیدگاه‌هایی نظری و نشان دادن اهمیت آنها در توسعۀ یک نظریۀ اجتماعیِ دربرگیرنده و قابل‌ پذیرش درخصوص فضاست؛ نظریه‌ای که بتوان آن را در بررسی‌های نظری و تجربی پیرا...

شرایط سخت اقلیمی از اصلی ترین عوامل محدودکنندۀ رفتارهای شهری است. بر این اساس، طراحان محیط می کوشند با نزدیک کردن خرده اقلیم ها به منطقۀ آسایش، فضاهای شهری را برای دامنۀ گسترده ای از رفتارها در طیف وسیعی از زمان ها قابل استفاده کنند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیرات خرده اقلیم در الگوهای رفتاری و بررسی و اکتشاف راهکارهای تعدیل شرایط سخت اقلیمی در معماری و شهرسازی بومی است. در این تحقیق مطالعۀ تطبی...