ادبیات ملی بدون آشنایی و شناخت ادبیات دیگر کشورها و ملت ها به سر منزل مقصود نخواهد رسید. از سویی دیگر ادبیات تطبیقی، دانشی بسیار مهم و بزرگ در دنیای امروز به شمار می رود. هم چنان که ابزاری برای شنیدن سخنان دیگر مردم جهان است و در آن نژاد، دین، رنگ و ... جایگاهی ندارد. با توجه به این که این ادبیات در نقد ادبی ذوب شده است بنا براین شاخه ای از آن به حساب می آید. هدف نهایی این ادبیات بارورسازی و تک...

خانه‌های چهارصفه یکی از بناهای ارزشمند معماری ایران محسوب می‌شوند، به ‌گونه‌ای که برخی از محققین، طراحی بعضی از بناهای تاریخی با عملکردهای متفاوت در دوران اسلامی را نشأت‌گرفته از خانه‌های چهارصفه قلمداد می‌کنند. شناخت ویژگی‌های شکلی خانه‌های چهارصفه، سبب نگهداری و مرمت این بناهای ارزشمند خواهد شد و در شناسایی خصوصیات تأثیرگذار در شکل‌گیری فضاهای خانه‌های تاریخی، نقش مؤثری خواهد داشت. این پژوهش ...

مقاله‌ پیش رو در صدد است به عرصه‌ روش شناسی مطلوب و جامع فلسفه‌ هستی شناختی و متافیزیک به مفهوم فلسفی آن دریچه‌ای بگشاید. از همین روی نخست به کشف تحولات و سرگذشت تاریخی – تطبیقی آن  در تفکر اسلامی و غربی می‌پردازد و پس از آن به تبیین اصول و ارکان نظریه‌ «روش شناسی جامع دانش متافیزیک و فلسفه» همت می‌گمارد و چون تحولات تاریخی یاد شده غالباً در ضمن تعامل متافیزیک با علوم تجربی بوده است، این پیوند و...

اسکاکپول در مقام «نظریه‌آزمایی» با استفاده از تحلیل تاریخی ـ تطبیقی و به‌کارگیری روشهای استقرای حذفی توافق و اختلاف جان استوارت میل ضمن اثبات درستی تئوری خویش، مدعی شد که فرضیات نظری تئوری‌پردازان اصلی انقلاب (مارکس، گار، تیلی، اسملسر و جانسون) را رد نموده است. مقالة حاضر با به‌کارگیری همان منطق و روش‌شناسی به کار گرفته شده توسط اسکاکپول، یعنی دستگاه استقرای حذفی میل، مورد انقلاب اجتماعی ای...

یکی از افسانه‏هایی که پیشینۀ تاریخی و فرهنگی کهنی در میان قوم کرد، و نیز اقوام دیگر دارد، افسانۀ ملک جمشید است. در این مقاله به بررسی کارکردهای نمادین شخصیت‏ها و قهرمانان این افسانه و نیز باورها، اعتقادات و آداب زندگی ­مردمان کرد پرداخته شده است. افزون براین، تلاش شده است که با بهره‏گیری از چارچوب های ادبیات تطبیقی، تفاوت‏ها و شباهت­های روایت افسانه در ادبیات شفاهی ­و مکتوب- براساس روایت علی اش...

مقاله حاضر به بررسی رابطه تحولات سیاسی با اولین نوسازی (اقتصادی) در سه کشور ایران، چین و ژاپن می پردازد. این مطالعه به روش تطبیقی ـ تاریخی انجام گردیده است. زمان مورد مطالعه از سال های 1800 ـ 1920 را دربر می گیرد. سه رویداد مهم در این بررسی انقلاب میجی (1868)، انقلاب مشروطه (1905) و انقلاب 1911 چین می باشد. در این پژوهش دو نوع ساختار سیاسی عمده از هم تمیز داده شده اند: یکی «پاتریمونیالیزم» در م...

در بیستمین شمارۀ فصلنامۀ نقد ادبی(سال پنجم، زمستان1391صص194- 218) مقاله‏ای با عنوان« مقایسۀ تطبیقی شیوۀ روایت گری ادبی روضه المجاهدین و پیرنگِ نمایشی سریال مختارنامه» به چاپ رسیده‏است که نکات قابل تأمل چندی در آن به‏نظر رسید و بهانه‏ ای شد برای نقد این مقاله. برجسته‏ ترین کار مختار انتقام از مسببین حادثۀ کربلا و مهم ترین اقدامش مقابلۀ او با سپاه شام و شکست آنها در سال 67 ه. بود. در بارۀ سرگذشت م...

نقد تطبیقی امروزه می تواند میزان تعاطی فرهنگ ها و تبادل تفکرات را در حوزه ی ادبیات به منظورآشنایی با اصالت، عمق، غنا و تفاهم های فرهنگی و همچنین دوری از تعصبات و یک جانبه نگری های علمی – ادبی، نشان دهد. بررسی تطبیقی دو متن «داستان فریدون» و «لیرشاه» نشان دهنده ی همسرایی و برهم نمایی های ذهنی دو شاعر توانا در دو فرهنگ متفاوت و لاجرم دو زبان متمایز در دو موضع تاریخی گوناگون است. هر چندآگاهانه بود...