ابن خلدون نخستین فردی است که در مقدمه به بحث درباره تمدن پرداخت، اما سخنی از تمدن اسلامی به میان نیاورد. به نظر می رسد نخستین بار متفکران اروپایی بودند که در دوره معاصر، پس از درک مفهوم تمدن و سخن گفتن از تمدن اروپایی، به بحث از تمدن اسلامی نیز پرداختند. در اینجا این مسئله مطرح می شود که متفکران مسلمان از چه زمانی به تمدن اسلامی توجه کردند و در پی شناسایی آن برآمدند؟ پژوهش حاضر با مطالعه آثار ن...

در تاریخ زبان فارسی نقاط ناشناخته‌ای وجود دارند که ادراک و شناخت آنها جز با بررسی متون فارسی در دوره‌های مختلف تاریخی امکان‌پذیر نیست. به همین جهت در پژوهش حاضر، به بررسی ویژگی‌های زبانی متن دانشنامه علایی ابن‌سینا به عنوان یکی از متون مهم نثر فارسی قرن پنجم پرداخته شده است تا علاوه بر آشنایی با آن، سبک و طریقة نوشتار زبان فارسی درآن زمان نیز بررسی شود. برای دستیابی به این هدف، پس از بررسی مطال...

اهمیت سنگ­نوشته­ها از این جهت که جزء منابع دست­اولی هستند که به رخدادهای تاریخی اشاره دارند، بر کسی پوشیده نیست. هدف نوشتار حاضر معرفی سنگ­نوشته­های شاهوگت است که در نزدیکی روستای تابَک­تَل از توابع دهستان چاهان در حوالی نیک­شهر کشف شده­اند. این سنگ­نوشته­ها به وقایعی اشاره دارند که در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هـ.ق. از دوران پر تلاطم تاریخ ایران، در صفحات جنوبی رخ داده است و آنها را می­توا...

واژه ” مقامه “ از واژه ” مقام “ که در قرآن مجید و نهج البلاغه ذکر شده است، مقامه، مقالـهیا داستانی کوتاه درباره پند و نصیحت یا برای بیان شرحی درباره ی یکی از شهرهای نامـدارضمناً مقاله شامل اشعاری زیبا و ظریف می باشد . در مقامات حریری که در قرن چـهـارم ومقامات حمیدی که در قرن ششم نوشته شده اشعار بسیار زیبایی و شـرحـی دربـاره یشهرهای معروف در آن دوران از جمله : سمرقند و بلخ ذکر شده، و مقامات حمیـد...

شعرای پارسی گو تا قرن دهم هجری همواره با گذراندن مقدمات علوم رایج در فرهنگ اسلامی به پرورش ذوق خود می پرداخته اند و این موضوع سبب آمده است که محقق ادبیات فارسی برای درک بهتر متون ادبی خود را از دانستن این علوم بی نیاز نداند. اما با سیطره ی خاندان صفوی بر ملت و سرزمین ایران و تغییر بسیاری از مولفه ها، شرایط شاعری هم دگرگون شد و بسیاری از باذوقان حوزه ی زبان فارسی بدون گذراندن و ممارست در علوم آن...

از دیرباز کتب طبی و دارویی در میان مردم و به خصوص طبقه اشراف و بزرگان دارای ارزش و منزلت خاصی بوده است. در ایران دانشمندان وحکیمان مشهوری در زمینه طب به زبان فارسی، آثار ارزشمندی دارند. از آن جمله یکی کتاب طبی- دارویی«الابنیه عن حقایق الادویه» از موفق الدین ابومنصور علی هروی و دیگر «الاغراض الطبیه» سید اسماعیل جرجانی که به ترتیب در قرن چهارم و ششم به رشته تحریر درآمده است که در زمان ما، کتاب ا...

بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین‌رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمة متون از عربی و به‌ویژه‌‌ فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه‌شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد. ...

Misbah al-Ashari‛at is a book with mystical and ethical themes which has been attributed to Imam Ja‛far Sadiq. Although all chapters of the book begin with the phrase “(as) Imam Sadiq said” which primarily indicates that the book has been written by him, the correctness of such an attribution is criticized on various grounds including the content of the book and the available certif...

بیشتر متون کهن فارسی در خراسان نوشته شده اند؛ از همین رو, برخی زبانشناسان بررسی متون کهن فارسی از منظر گویش های این خطّه را, تکلیفی خطیر و درنگ ناپذیر می دانند که برای روشن شدن نحوه شکل گیری و گسترش زبان فارسی ضروری است. با درک همین ضرورت و با هدفِ مستندسازی یکی دیگر از گویش های در حال خاموشی خراسان, در این رساله تلاش شده پیکره گویش روستای اردکول, بر اساس شیوه های معمول زبانشناسی فراهم آید. در اد...