تأثیر مذهب تشیع بر تمامی نواحی شیعه­نشین و به‌ویژه ایران، نه‌تنها خود را از طریق جریان­های مذهبی، سیاسی و اجتماعی نشان داده، بلکه تأثیری شگرف بر هنر و میراث فرهنگی این مناطق نیز گذاشته است. نمونه این تأثیر را در آثار متعدد معماری، گچ‌بری، کاشی‌کاری و به طور کلی آثار تاریخی و هنری می‌توان دید که در مناطق مختلف ایران بر جای مانده است. آثار چوبی نیز به رغم ناپایداری و از بین رفتن بسیاری از آن‌ها، ...

از سال‌های پایانی سده هجدهم میلادی همزمان با افزایش سفرهای خاورشناسان در شبه جزیرة عربی، شکل‌گیری و رشد وهابیت و ظهور قدرت آل سعود زمینة تازه‌ای برای کنجکاوی آنان به وجود آورد. در این دوران، شبه جزیرة عربی شاهد ورود چندین خاورشناس اروپایی بود که در آثار خود اطلاعاتی دربارة این فرقة تازه تأسیس به مخاطبان اروپایی خود ارائه می‌کردند. مطالعة نگاشته‌های این خاورشناسان دربارة وهابیت، از یک سو برای شن...

واکاوی ساختار و کارهای قضایی فقیهان مالکی در دوره حکومت امویان اندلس (138 - 422ق) [1] سیدمحمد موسوی* چکیده امویان اندلس از 138 تا 422 هجری قمری، با فراز و فرودهایی، بر آن سرزمین فرمان راندند. عبدالرحمن بن‌معاویه بن‌هشام بن‌حکم موجودیت خود را در آن سرزمین اعلام کرد (138 ق) و شانزده نفر پس از او در سالیان درازی، بر این سامان حکم راندند که آخرینشان، هشام بن‌محمّد بن‌عبدالملک بن‌عبدالرّحمان بود. آنا...

ادبیات فارسی در دوران حکومت صد و بیست و پنج ساله قاجار یکی از بزرگترین تغییرات تاریخ خود را در برهه زمانی چند دهه ساله از سر گذراند. فعالیت ادبی در این دوران با (بازگشت) به سنت ها و شکلهای ادب کلاسیک فارسی آغاز شد. دیر نپایید که نارسایی های این سبک در انجام رسالتی که برای تحقق آن پیش گرفته شده بود آشکار گردید. این رسالت عبارت از تکلیفی بود که معمولاً زمان های متلاطم و پراستیز دربرابر ادبیات می ن...

سفالینه‌‌‌‌‌های نیشابور و نقوش آنها می‌توانند حلقه‌ی رابطی میان دو دوره از شکوفاترین دوره‎های تاریخ هنر ایران -پیش و پس از اسلام- محسوب شوند. حمایتِ حاکمان سامانی از هنر و هنرمندان، از مواردی بود که رشدِ سفالگری در نیشابور طی قرون سوم و چهارم هجری قمری، را موجب شد. همه‌ی نقوش نیشابور؛ کتیبه‎ای، هندسی و جاندار از پیشینه‌ی ارزشمندی در تاریخ هنر ایران برخوردار هستند و از زیباترین جلوه‎های خلاقیّت انس...

برج آجری سه گنبدِ شهر ارومیه از بناهای ارزشمند قرن ششم هجری است. این بنای استوان ه ا ی شکل که سردری مزین به نقوش زیبا و تزیینات آجرکاری و کتیبه های آجری دارد، از بناهای شاخص این دوره است. در قسمتِ ورودی این برج، کتیب ههایی به خط کوفی و تراشیده شده از آجر، نقش بسته است. در قسمت پایانی کتیبۀ دورِ سردر، تاریخ محرم ۵۸۰ قمری نوشته شده است. مسجد جامع نیز یکی دیگر از آثار معماری ارزشمند ارومیه است. از مش...

برج آجری سه گنبدِ شهر ارومیه از بناهای ارزشمند قرن ششم هجری است. این بنای استوان ه ا ی شکل که سردری مزین به نقوش زیبا و تزیینات آجرکاری و کتیبه های آجری دارد، از بناهای شاخص این دوره است. در قسمتِ ورودی این برج، کتیب ههایی به خط کوفی و تراشیده شده از آجر، نقش بسته است. در قسمت پایانی کتیبۀ دورِ سردر، تاریخ محرم ۵۸۰ قمری نوشته شده است. مسجد جامع نیز یکی دیگر از آثار معماری ارزشمند ارومیه است. از مش...

هدف این رساله مطالعه و بررسی سیر تحولی چهره های انسانی در تاریخ نگارگری ایران با تاکید بر سده های نهم و دهم هجری قمری بوده، که از خلال آن به بررسی و تجزیه و تحلیل فرمی اجزاء چهره و وجوه آن ، پرداخته شده است. در این راستا تفاوت ها و ویژگی های خاصی که چهره ها در سیر تحولی خود و گاه در خارج از کارگاه های درباری داشته اند مشخص گردیده و نیز شیوه ی بیان عاطفی در چهره ها نشان داده شده است . تیپ شناسی ...

این پایان نامه در بر گیرنده ی تحلیل اسطوره ای ماه و خورشید در شعر فارسی تا پایان سده ی هفتم هجری است. ماه و خورشید به عنوان نخستین پدیده های طبیعی مورد توجّه بشر،در دنیای اسطوره صفات خاصّی شناخته شده اند. آفرینش اسطوره ای ماه و خورشید موضوع بسیاری از اسطوره هاست و علاوه بر این،در آفرینش اسطوره ای جهان نیز نقش دارند. در برخی از دوره ها پرستش ماه و خورشید رواج داشته و به پیدایش خدایان خورشیدی و قمر...

رمزهای قمری، ویژگی‌هایی هستند که با کارکردها و تجلیات قدسی ماه (در مقام یک ایزد) مرتبط‌‌اند. این ویژگی‌‌ها به طور کلی شامل تغییر و دگرگونی، تنظیم زمان، بافتن تقدیر، باروری و باران‌‌زایی، تجدید حیات و مرگ و رستاخیز هستند که ماه به عنوان یک ایزد، جامع و عامل آن‌ها‌ست. هر چیز یا پدیده‌ای که دارای یک یا چند تا از این ویژگی‌ها باشد، نشان و رمزی قمری دارد؛ یعنی ماه حاکم و مسلط بر آن است. افسانه‌های م...