فصلنامه علمی ـ پژوهشی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا(س)   سال دوازدهم ، شماره1، بهار1394، پیاپی25           نقش قرائت قرآن در ترجمه و تفاسیر ایرانی   در قرن دهم هجری قمری     کریم پارچه باف دولتی [1]   سیدمحمدعلی ایازی [2]   سیدمحمدباقر حجتی [3]     تاریخ دریافت:05/10/91   تاریخ تصویب:30/04/92 چکیده   «علم قرائت» را می­توان یکی از مهم­ترین علوم قرآنی دانست که تأثیری مستقیم بر ترجمه و...

پزوهشهای فلسفی تاریخ با رویکرد معرفتی به دوشاخه فلسفه نظری یا جوهری تاریخ و فلسفه تحلیلی یا انتقادی تاریخ تقسیم می شود.فلسفه نظری تاریخ الگویی از فلسفه مضاف به واقعیت هااست که درآن روند کلی تاریخ مطالعه می شود.پژوهش حاضر از سنخ پژوهشهای مربوط به مطالعات فلسفه نظری با رویکرد قرآنی است.بحث قانون مندی تاریخ و ماهیت وچیستی آن ازدیدگاه قرآن و بیان ویژگی های قانون تاریخی با رویکرد قرآنی موضوع این پای...

نیکولاس رشر، استاد فلسفه و مدیر مرکز فلسفه ی علم در دانشگاه پیتربورگ آمریکاست و در زمینه ی منطق، فلسفه ی علم و تاریخ فلسفه، کتب و مقاله های بسیاری نوشته است. وی در مقاله ی حاضر، الگوی تبیین در علم تاریخ را می کاود و تمایزات و تشابهات الگوی تبیینِ علم تاریخ با علوم اجتماعی و علوم طبیعی را آشکار می سازد. این مقاله با ارائه ی بحثی روشن و دقیق در مورد علوم مصرفی، نه تنها بر تاریخ پرتو می افکند، بلکه...

قرآن کریم سرشار از قصص و گزارش‌های تاریخی مربوط به امّت‌های پیشین و پیامبران آنان با هدف انتقال معارف وحیانی و هدایت انسان است. با این حال، در قرآن مستقیماً اشاره‌ای به تاریخ و تاریخ‌نگاری نشده است و خود این کتاب مبتنی بر تاریخ‌نگاری نیست. پرسش‌های اصلی این جستار عبارتند از: 1ـ چه ارتباطی میان قرآن و تاریخ وجود دارد؟ 2ـ هدف از استفاده از قصص و گزارش‌های تاریخی چیست؟ از این رو، هدف این جستار آشکار...

نظر به اهمیت ترتیب نزول در دو دانش علوم قرآنی و تفسیر، کشف ترتیب نزول قرآن کریم، مطالعه‌ای شایسته می نَماید. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی بر آن است که با بکارگیری روشمند از همۀ شاخص های دخیل و مؤثر در ترتیب نزول، روشی جامع و کارآمد را جهت کشف ترتیب نزول ارائه نماید. این روش در دو مرحلۀ «بررسی درونی روایات ترتیب نزول» و «بررسی بیرونی روایات ترتیب نزول» طراحی شده است. در این روش، جدای از روای...

روش پژوهش تحلیل محتوا است. در این روش مقالات از لحاظ موضوعی تحلیل شده-اند. مبنای تعیین موضوع، مقوله¬های استخراج شده از اصطلاحنامه علوم قرآن و حدیث است. یافته ها و نتایج: از مجموعه 640 مقاله ارائه شده، 631 عنوان مقاله تألیفی و 9 عنوان مقاله ترجمه بوده است. بیشترین سهم ارائه مقالات با 58% به متخصصان با مدرک تحصیلی دکتری اختصاص دارد و از نقطه نظر رتبه علمی، بیشترین مشارکت در بین اعضای هیأت علمی...

سابقه و هدف: محمود بن مسعود بن مصلح معروف به قطب الدین شیرازی دانشمند، طبیب، فیزیک‏دان، ریاضیدان، مورخ و منجم ایرانی یکی از بزرگترین دانشمند ایرانی، و فیلسوفان صوفی منش می­باشد، که در این پژوهش پس از بحث و بررسی زندگانی این دانشمند، به بررسی آثار فاخر وی با تاکید بر آثار پزشکی می­پردازیم. مواد و روش‌ها: روش بکار گرفته شده این پژوهش، در این رساله، روش کتابخانه­ای و پژوهشی تاریخی (Historical Res...

بحث از آیات و سور مکی و مدنی قرآن کریم همواره در آثار و نگاشته های تاریخ و علوم قرآن مورد توجه قرآن پژوهان واقع گردیده است. محققان علوم قرآن با استناد به روایات صحابه و مقایسه ی آنها با ملاکها و معیارهایی که خود با تفکر و تتبع در آیات قرآنکریم به دست آوردهاند، به تقسیم بندی آیات قرآنکریم به مکی و مدنی پرداخته و برای هر دسته ویژگیها و خصوصیاتی را بر شمردهاند. افزون بر قرآنپژوهان مسلمان، خاورشناس...

قرآن کتابی است که تمدن اسلامی دائرمدار آن تأسیس و نشو و نما یافته است. متنی کانونی که لف ونشر تاریخی آموزه-هایش به قبض و بسط تمدنی اسلام کمکی شگفت نموده است. در مقاله ی حاضر تلاش شده با بهره گیری از روش اسنادی و کتابخانه ای و با الهام از مفاهیم اسلامی و قرآنی به روشنداشت نقش معارف اسلامی در تصویب و کاربست مفهوم علمیت و تحول علوم انسانی از منظر طه عبدالرحمن پرداخته شود. جستار حاضر در پی آن است ک...