دو نوع متفاوت روایت تاریخی و روایت شاعرانه از داستان بهرام گور وجود دارد. در یک سو، دیدگاه تاریخ‌نویسان و در سوی دیگر، نگاه فردوسی به عنوان شاعری داستان‌پرداز درباره­ این موضوع می­باشد در این مقاله، تلاش نگارنده بر آن است که بر اساس تعریف دو نوع نگاه تاریخی و شاعرانه، به این تفاوت دیدگاه‌ها صورت تحقیقی بدهد. برخی از تفاوت‌ها، دخالت عمیقی در سیر و طرح روایت ندارند و تنها به لحاظ کمّی و آماری اخت...

نوشتار پیش رو در صدد است تا مقالة کندوکاوی در تعریف علم تاریخ، اثر دکتر ملائی توانی (منتشر شده در شماره 22 فصلنامه تاریخ اسلام) را نقد و بررسی کند. مؤلف در آن­جا سیزده ویژگی برای علم تاریخ بیان کرده و سپس براساس آنها تعریفی از علم تاریخ ارائه داده است. در این نوشته، ابتدا آن  ویژگی­ها به اختصار بیان می­شود و سپس ذیل سه عنوان موضوع تاریخ، علم تاریخ و روش در تاریخ، مطالب مزبور نقد می­گردد. در نتی...

یوسف دره حداد ، کشیش و مستشرق لبنانی آثار زیادی در زمینه قرآن، اندیشه های اسلامی و ارتباط آنها با مسیحیت، نگاشته است. وی قرآن را برگرفته از نصرانیت می داند و مبنای اندیشه او بر پایه «دیدگاه اقتباس» است که دیگر مستشرقان نیز بدان پرداخته اند. هدف پژوهش حاضر تبیین و نقد آراء حداد در شبهه نصرانیت دعوت پیامبر(ص) می باشد. این پژوهش با روش تحلیل اسنادی انجام شده و روش تحلیل داده ها کیفی است. جامعه تحق...

علم تاریخ حاصل انضمام مورخان به گزارش واقعیت های تاریخی است و تداخل افق های زمانی حال و گذشته را در خود دارد. افق زمانی حال در پرتو دانش، بینش، ارزش، و روش مورخان نمود پیدا می کند و مورخان این ویژ گی ها را مرهون جامعة خود و شرایط حاکم بر جامعة جهانی اند. اگر اندوخته های فکری و معرفتی مورخان در زبان و ادبیات آن ها، اعم از گفتاری، مفهومی، و نوشتاری، خلاصه شود و از علم تاریخ برداشتی پویا و متناسب ...

پرداختن به فلسفه تاریخ و نیز برانگیختن صاحبان علم و خرد به تفکر درباره تاریخ، از دغدغه های استاد مطهری بود. وی در حوزه مسائل معرفت شناسی تاریخی مباحث گسترده ای دارد و درباره فلسفه علم تاریخ و به ویژه تعریف ها و مفاهیم تاریخی نیز صاحب آرای گوناگونی است. این پژوهش می کوشد با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و از راه مراجعه مستقیم به آثار مطهری، به معرفی، نقد و بررسی آرای او در این زمینه بپردازد. ب...

we would have forgotten useless kings of qaznavi, if everyone other than beihaqi had written the ugly history of the qaznavis. the history of iran would have lost in qaznavi era like the time of many unknown local emperors and kings, if beihaqi had not existed. i should say here that this is an astounding enigma that qaznavis had renowned historians such as bou naser moshkan and abolfazl beihaq...

کتاب تاریخ اسلام، نوشته مرحوم دکتر علی اکبر فیاض (متوفی 1350 ش) ازاولین آثاری است که در زبان فارسی و به سبکی نو در زمینه تاریخ اسلام تدوینگردیده و درحجمی اندک، دوره ای نسبتاً طولانی از صدر اسلام تا پایان دولتعباسیان را دربرمی گیرد. این کتاب به رغم داشتن ویژگی های مثبت که ناشر درمقدمه کتاب به آن اشاره کرده است، در فصول مربوط به دوران نبی اکرم (ص) وخلفای راشدین حاوی مطالب انتقاد برانگیزی است که در...