هزارویک شب با نثری آمیخته به نظم، اثری روایی در حوزۀ ادبیّات داستانی است. با وجود آن که بار عمدۀ روایت گری در این اثر برعهدۀ نثر است، تلفیق نظم و نثر در ساختار روایی این اثر، به نقش و جایگاه شعر در حکایت های این مجموعه اهمیّتی ویژه می بخشد. تأمّل در کارکردهای لفظی و معنوی شعر در روایت منثور هزارویک شب، راهگشای فهم ساختار کلّی روایت و شیوه های روایت گری در این اثر و آثار مشابه آن است. برخلاف تصوّر عم...

بخش عمده ای از ادبیت نثرهای فارسی عرفانی ناشی از کاربرد هنری آیات قرآنی این گونه آثار است. به کارگیری آیات و عبارات قرآنی به تقلید از زبان عربی در نثر عادی و مرسل ابتدا کارکردی استنادی و استشهادی داشت، اما به تدریج از نیمه دوم قرن پنجم هجری، عرفا با بهره گیری از شیوه ای خلاقانه در جهت ایجاد آفرینش های هنری، روش ها، ابزارها و عناصری را در تلفیق آیات و نثر فارسی به کار گرفته اند که موجب آشنایی زد...

یکی از شگردهای ایجاد اطناب در کلام، استفاده از ساخت­های همپایه با  سازه­های متوالی است. از آنجا که هر یک از سازه­های تشکیل دهنده       ساخت­های همپایه، حامل یک پیام و مفهوم هستند، مناسب­ترین ابزار برای توضیح یا توصیف امور و پدیده­ها به شمار می­روند؛ به همین دلیل، نویسنده قابوس­نامه هر جا در صدد است مطلبی را با توضیحات مفصل­تر به مخاطب ارائه دهد، به فراوانی از ساخت­های همپایه بهره می­برد. نصرالل...

مقامه یکی از شکل های بیانی رایج ادبیات عرب است که در قرن چهارم هجری به دست بدیع الزمان همدانی ساختاری منظم یافته و در فرهنگ و ادبیات جامعه ی اسلامی آن روزگار از پایگاه و ارج ویژه ای برخوردار بوده است . در این جستار به فرهنگ و ادبیات و اندیشه هایی پرداخته شده است که می توان گفت درون مایه ی بیشتر مقامات بدیع الزمان بر اساس آنها شکل گرفته است. بسیاری از مقامه نویسان، از این قالب بیانی ، برای ترویج...

چکیده: سلمان ساوجی از قصیده سرایان بزرگ قرن هشتم هجری است.او را خاتم قصیده سرایان پیش از دوره ی بازگشت ادبی می دانند.وی طبق ویژگی بارز سبک عراقی که استفاده ی وافر از صنایع بدیعی و بیانی می باشد از اکثر آرایه های لفظی و معنوی در شعر خود استفاده کرده است.برترین ویژگی شعری اش زیبایی آفرینی با این صنایع است.این رساله در دو فصل بدیع و بیان با نگاهی آماری تدوین شده است.هر یک از آرایه ها تعریف،تب...

راز یگانگی هر شاعری در زبان او نهفته است و اوّلین و اصلی ترین زمینه ی پژوهش در شعر شاعر، تحقیق در ساخت زبانی او، بخصوص، در علم بلاغت است. یکی از شاخه های علوم بلاغت «فن بدیع» است که بررسی صنایع لفظی و معنوی را در بر می گیرد. زبان و ادبیات مانند بسیاری از دیگر امور، دچار تحوّل و دگرگونی است؛ مسائل مربوط به آن، و از جمله علم بدیع و آرایش های کلامی نیز در طول ادوار شعر ـ چه از لحاظ کمیّت و مقدار صنای...

زیبایی شناسی به عنوان علمی که به تحلیل مولفه های زیبایی در آثار ادبی و کیفیت بازتاب آن در روح انسان می پردازد، با تمرکز بر متون اصیل و ارزشمند، ارزش واقعی آن ها را باز می شناسد . در این بین، قرآن کریم که معجزه ی جاویدان پیامبر اسلام است با ممتاز بودن جنبه های بلاغی خویش، همواره مورد توجه قرآن پژوهان و ادبای اهل فن بوده است و تکرار به عنوان یکی از جنبه های بلاغی و مولفه های زیبایی شناختی، اگرچه ...

در این پایان نامه که موضوع آن «بررسی محورهای زیبایی شناختی در اشعار دکتر مهدی حمیدی شیرازی» است پس از معرفی احوال و آثار این شاعر، به سه محور اصلی «بیان، بدیع و معانی» پرداخته شده است که هر کدام از آنها شامل زیر شاخه های بسیاری است و سعی شده است برای هر مورد به قدر کافی از میان اشعار شاعر مذکور شاهد مثال آورده شود. شعر حمیدی را می توان جامع اضداد دانست مثلأ از یک سو اصطلاحات و ترکیباتی در آنه...

هدف مقاله حاضر آن است تا ثابت کند آرایه­هایی که در کتاب­های بدیع فارسی با مبنا قرار دادن حروف الفبا شناسانده شده اند، فاقد دقّت علمی و زیبایی­شناختی هستند. این پژوهش بر اساس دانش­های زبان­شناسی، آواشناسی و واج­شناسی سامان یافته و آرایه­های حروفی از این دیدگاه آفت­یابی شده­ است. نگارنده پس از بررسی آرای پژوهشگران قدیم و جدید حوزه بدیع لفظی به این نتیجه می­رسد که مبنای زیبایی­شناختی همه آرایه­های ...