فرهنگ، بازتاب باورهای عمیق درونی مردم یک ملت است. این باورها، متشکل از اعتقادات مذهبی و هویت ملی آنان می باشد. خصیصه اصلی فرهنگ عامیانه ایران این است که دین و ملیت همواره با یکدیگر همزیستی مسالمت آمیز داشته اند. پایبندی هنرمند مردمی به هویت فرهنگی و دلبستگی به اسطوره های کهن و حماسه های مذهبی باعث شد، حتی در مواقع نفوذ بیگانه، فرهنگ آنان را به ظاهر پذیرفته و در باطن آن را با جوهره ذاتی خود صیقل...

استقرار و نهادینگی تشیع امامیّه در عصر صفوی، نه تنها فصل نوینی در حیات سیاسی ایران به شمار می رفت که بازتاب آن خاصّه در عرص? فرهنگ و اجتماع چون میراثی به دوران پسین خود راه یافت. در جنب تأثیرات ناشی از چنین رویکردی بر کلّ ابعاد حیات ایرانیان، عالی ترین نمود تمایز عصر مذکور را می توان در تأکید خاص بر اعیاد و سوگواری های شیعی دانست. مطالعات صورت گرفته، بیانگر این است که پیش از عصر صفوی برپایی مراسم ...

آثار هنر معماری ایران، در طول سده های مختلف تاریخی، انعکاس دهنده اندیشه ها و دیدگاه های آیینی و مذهبی بوده اند. در این میان آثار دو سلسله سلجوقی و صفوی، از اعصار طلایی هنر ایران، که در این سرزمین حکومت های مستقل و یکپارچه ای ایجاد نمودند، به جهت نوع گرایش های مختلف مذهبی، حائز اهمیت بسیاری هستند. از آثار به جا مانده از دو دوره مذکور در شهر قزوین بناهای مسجد حیدریه، مسجد جامع مربوط به دوره سلجوق...

گفتمان تقدیری، گفتمانی است که روشن ترین آغازگاهش در ایران قبل از اسلام، عصر تفکر زروانیستی بوده، پس از اسلام نیز با قدری تفاوت اما با ماهیتی هم سان، گسترش متنابهی یافته است. نفوذ و گسترش دامنه دار این اندیشه در بنیان های تفکر و باور ایرانی، بازتاب وسیعی نیز در آثار تاریخی و ادبی ایران داشته است. یکی از این آثار، تاریخ بیهقی است که این باور در آن گفتمانی ویژه را شکل داده که در سطح ظاهری اثر نیز ...

گیاهان در آیین و ادیان مختلفِ باستان اهمیت ویژه­ای­داشتهو برخی از آن ها به دلایل مختلف جایگاه مقدس و اسطوره اییافته اندکه برگرفته از اعتقادات و باورهای دینی و مذهبی انسان­ها بوده و علاوه بر آن در زندگی عملی آن ها نیز تأثیر بسزایی داشته و بر اساس همین ویژگی ها، در هنر هر دورانی بازتاب یافته اند. در ایرانِ باستان نیز شماری از گیاهان، از اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده و مقدس شمرده می شدند. نخست در دوره...

همجواری ایران با کشورهایی که اغلب آنان به دلیل منازعات داخلی و یا به واسطه بحرانهای منطقه ای و بین المللی دچار ناآرامی، کشمکش و یا جنگ بوده اند، باعث گردیده تا آثار و تبعات این دست تحولات، به طور ناخواسته به ایران نیز تسری یابد. یکی از ملموس ترین این تاثیرات اغلب نامطلوب، وقوع بحرانها و منازعات خشونت بار در کشورهای همسایه بوده که با ورود گاه و بیگاه موج پناهندگان گریخته از این دست بحرانها (به و...

زنان در تاریخ سیاسی ایران اغلب دارای جایگاه درخوری نبوده و نتوانستند نقش مؤثری نیز در فضای سیاسی نداشتند. اما، دوران مغولان و تیموریان از این لحاظ یک استثنا به شمار می آید. زنان در این دوران، نقش مؤثری در حوادث سیاسی ایفا نمودند و اشخاص قدرتمند و مشهور و ماندگاری از میانشان برآمدند. این زنان گاه در عرصه سیاست و نظامی گری وارد می شدند؛ گاه برای بر تخت نشاندن فرزند خود، دسیسه چینی و زمانی دیگر بر...

چکیده تحولات یمن آثار و پیامدهای قابل توجهی بر سیاست و امنیت منطقه ای و حتی فرامنطقه ای برجا گذاشته است. اولین نشانه منطقه ای آن را می توان در ارتباط با رفتارهای مختلف دو بازیگر عمده منطقه یعنی ایران و عربستان مورد توجه قرار داد. بر این اساس سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که ژئوپلتیک هویت چه تأثیری بر الزامات و راهبرد امنیتی ایران و عربستان در منطقه داشته و  این عامل چه نوع الگوی رفتاری را برای ...

با تشکیل نهاد خلافت به خصوص در دورۀ عباسی، ایرانیان نیز با هدف بازیابی قدرت و هویت سیاسی خویش، نهاد سلطنت را تاسیس و با خلفای عباسی به رقابت و گاه دشمنی پرداختند. در دوره خوارزمشاهیان، خلفا و سلاطین با بهره گیری از عوامل مختلف از جمله سیاست های مذهبی، در پی بسط و توسعه قدرت و قلمرو خود بودند. عراق عجم مهمترین منطقه محل نزاع این دو نهاد در این دوره، به آوردگاه خلفای عباسی و خوارزمشاهیان و متحدان...