یکی از مباحث مهم فلسفه و علوم انسانی مبحث زیبایی می‌باشد که قدمتی دوهزار ساله دارد. از نظر دانشمندان اسلامی و برخی فلاسفه زیبایی منحصر به زیبایی محسوس و فکری نیست بلکه نوعی دیگر از زیبای هست که از آن به «زیبایی معقول یا حسن عقلی» تعبیر می‌شود که یکی از انواع چهارگانه زیبایی، و از همه آن‌ها بالاتر می‌باشد. زیبایی معقول(حسن عقلی) به این معنا است که بعضی از کارها فی حد ذاته زیبا و جمیل است و جاذبه...

مسئلة چگونگی خلقت نخستین انسان در منابع اسلامی مطرح شده‌است و نیز در برخی علوم تجربی محلّ بحث و نظر بوده‌است. این مقاله به بررسی نسبت فرضیه‌های علمی با دیدگاه قرآن و احادیث دربارة چگونگی آفرینش نخستین انسان، با روش توصیفی ‌ـ تحلیلی می‌پردازد. حاصل تحقیق بیانگر آن است که مدلول آیات و روایات، ظهوری آشکار، بلکه صراحت در آفرینش نخستین انسان از خاک دارد و پیدایش آدمی را از موجود زنده دیگر نفی می‌کند....

آزاررسانی و ظلم از مهم‌ترین موضوعاتی است که قرآن کریم به طور گسترده به آن پرداخته و مشخص کرده که پرهیز یا انجام آن می‌تواند تأثیر عمیق روحی و روانی، اخلاقی، اجتماعی، عملی و ... به صورت مثبت یا منفی بر انسان داشته باشد. این مقاله با هدف تبیین موضوع آزاررسانی در قرآن کریم و بازتاب آن در «گلستان» سعدی، سامان یافته است که در آن به ریشه‌ها و عوامل آزاررسانی، انواع ظلم(اعتقادی، اجتماعی و فرد...

ترجمه ی قرآن کریم از کارهای بسیار سنگین و پرزحمت بوده، به جز دانستن زبان مبدأ و مقصد، باز داننده ی خوب [همچنین مسلط بر]علوم قرآنی و دینی بودن مترجم را طلب می کند. خوش بختانه، پس از استقلال جمهوری تاجیکستان چندی از دانشمندان و مترجمان تاجیک نیز دست به این کار دشوار و پرثواب، یعنی ترجمه ی تاجیکی قرآن کریم زدند که آموزش و تحقیق آن ها خالی از منفعت نیست. این مقاله نظری است به سه کتاب ترجمه ی قرآن ک...

در مباحث معناشناسی قرآن کریم، سیاق به عنوان قرینه اصیل کلامی اهمیت ویژه ای دارد، که در آن، معنا از طریق قرینه های لفظی، حالی و عقلی به دست می آید. شیخ ابوالفتوح رازی در فهم معنای آیات در تفسیر روض الجنان، به پدیده سیاق در انواع مختلفش اهمیت قائل شده است، در نوع لفظی سیاق به انواع متصل آن که شامل قرینه های مقدم، مؤخر و مکتنف بوده و سیاق منفصل(قرآن به قرآن) پرداخته، هم چنین به سیاق حالی و سبب نزو...

مفهوم سیاسی »امنیّت ملی« از منظر قرآن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. مفاهیم گوناگون و پرشمار امنیّت ملی نشانگر ابهام این اصطلاح سیاسی است. نظر داشت مجموعه این مفاهیم، از شکل گیری دو گفتمان مثبت و منفی حکایت دارد. در گفتمان امنیت منفی، امنیت به نبود تهدید تعریف می شود؛ و در گفتمان امنیت مثبت، امنیت، وجود شرایط مطلوب برای تحقق اهداف خواهد بود. امنیت ملی در کشورهای توسعه یافته با دیگر انواع امنیت ...

افسردگی از بیماری‌های بسیار رایج روانی است که زندگی فردی و اجتماعی بسیاری از افراد را تحت‌الشعاع قرار داده است. مطالعات بسیاری حاکی از نقش تأثیرگذار مذهب بر سلامت روان است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه انواع افسردگی از منظر قرآن با جهت‌گیری مذهبی بود. نمونه آماری 214 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بود که تقریباً از هر دو جنس زن و مرد به نسبت مساوی انتخاب شدن...

واژه‌ها به‌عنوان عنصر اصلی کتاب قرآن، از جایگاه والایی در آن برخوردارند و گام نخست در فهم متن قرآن را به معناشناسی خودشان اختصاص می‌دهند. این نوشتار با پیش‌فرض امکان، ضرورت و فوریت معناشناسی واژگان قرآن، بر آن است که روشی جامع در معناشناسی واژه‌های قرآن ارائه کند. روش معناشناسی قرآن در این نوشته چنین ترسیم شده است که انواع منابع اعم از منابع نقلی، علمی و عقلی جهت معناشناسی شناسایی می‌شوند و سپس...

اضداد یکی از انواع روابط معنایی بین الفاظ و از مباحث لغوی است که در متون تفسیری و در ذیل مباحث ادبی مورد توجه مفسران قرار گرفته است. این مقاله بر آن است که پدیدة اضداد در تفسیر مجمع¬البیان و روض¬الجنان را، بنا به جایگاه ویژة مباحث لغوی در این دو تفسیر، مورد کندوکاو قرار دهد. از این رو با نگاهی به پیشینة اضداد و اشاره به دیدگاه¬های موافقان و مخالفان، اضداد در علوم قرآن و جایگاهش در مجمع¬البیان و...

واژۀ «محبت» یکی از کلیدی­ترین واژه­های اخلاقی قرآن کریم است. در این مقاله کوشش شده است لایه­های معنایی محبت با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس کارکرد انواع سیاق مشخص شود و به این پرسش پاسخ داده شود که حوزۀ مفهوم محبت در قرآن چیست و شناخت لایه­های معنایی چگونه در تبیین مفهوم محبت کمک می کند. این پژوهش با روش تحلیل محتوای آیات قرآن و قرینه­های لفظی و حالی موجود در آیه (سیاق و روابط هم نشی...