ابن­سینا در باب مفاهیم اوصاف الهی دو تعبیر متفاوت دارد. در مواردی، مفهوم اوصاف الهی را امری واحد و همة اوصاف را دارای معنایی یگانه دانسته است. می­توان این قول را بر این مبنا دانست که از حقیقت واحد بسیط، که هیچ کثرتی در آن قابل اعتبار نیست، انتزاع مفاهیم متکثّر ناممکن است. با این وجود، در مواردی دیگر، ابن­سینا برای هر یک از اوصاف، مفهومی جداگانه در نظر گرفته که با سلب، اضافه و یا سلب و اضافة مشخص...

نظریة «اعتباریات»، یک ابداع نظری و ابتکاری معرفت شناسانه است که با رویکرد روانشناسی - معرفت شناختی تدوین شده است. علامه طباطبائی اعتباریات را افکار عملی و اجتماعی انسان بر می شمارد که آدمی به کمک عوامل احساسی می کوشد تا میان دو جهان حقیقی، وساطت بر قرار سازد. علامه طباطبائی به مثابه طرحی بدیع، نظریة اعتبارات را تدوین کرد. ادراکات اعتباری در افتراقی از ادراکات حقیقی، بخشی از نظام معرفتی است که ت...

«ایران اسلامی»، به معنیِ خاصی که در این مقاله آمده، می تواند بانی تحول در جامعه شناسی از «حیث موضوعی» و در علوم انسانی از «حیث معرفتی» باشد. تحولِ موضوعی در جامعه شناسی، ناظر به حوزه هایی نظیر جامعه شناسی انقلاب، جامعه شناسی دین، جامعه شناسی توسعه، جامعه شناسی سیاسی و مسائل و آسیب های اجتماعی است. اما تحولِ معرفتی در علوم انسانی به موضع و راه حلی برمی گردد که در قبال معضلِ «بی طرفی در معرفت» اتخاذ ...

چکیده: اطلاق و نسبیت اخلاق از مباحث مهمی است که در حوزه فلسفه از دیر باز مطرح بوده و نگاه اندیشمندان زیادی را به خود معطوف ساخته است. برخی، مقهور یافته هایی همچو تفاوت فرهنگ ها، جوامع، آداب و رسوم و حتی سلایق فردی شده و هرگونه عام گرایی و اطلاق در حوزه قواعد و احکام اخلاقی را نفی کرده و به نفع نسبی گرایی گام برداشته اند. در مقابل گروهی نسبیت را نه تنها خلاف یافته های عقلی دانسته، بلکه اعتقاد ...

«شکست در ارتباط»، خودمحوری و تخاصم از خصلت های ارتباط در زندگی روزمرۀ سیاسی و اجتماعی مدرن به شمار می آید. جنگ و تهدید، گزینۀ اول انسان مدرن در مواجهه با دیگران است. جان لاک ـ فیلسوف انگلیسی ـ انگارۀ تجربه گرایانۀ ارتباطات را تئوریزه کرد و بر این اساس، شکست ارتباطات را کشف کرد. جان لاک در جستاری در باب فاهمۀ بشری با تغییر معنای ارتباط، آن را به امری فردی و شخصی تبدیل نمود. پرسش این تحقیق آن است...

سید هاشم بحرانی، عالم اخباری قرن دوازدهم، در کتکان بحرین به دنیا آمد. بیشتر عمر خود را در آنجا سپری کرد و در همان جا وفات یافت. بحرانی مؤلف جامع ترین تفسیر روایی امامیه به نام البرهان فی تفسیر القرآن است. در تفسیر روایی البرهان- همچون تفاسیر غیرروایی- زمینه هایی از اجتهاد وجود دارد. اجتهاد مؤلف از مبانی معرفتی و غیرمعرفتی اثر پذیرفته است. بر این پایه، مقالۀ حاضر در سه بخش تنظیم شده است: در بخش ...

مقاله پیش رو در صدد است به عرصه روش شناسی مطلوب و جامع فلسفه هستی شناختی و متافیزیک به مفهوم فلسفی آن دریچه ای بگشاید. از همین روی نخست به کشف تحولات و سرگذشت تاریخی – تطبیقی آن  در تفکر اسلامی و غربی می پردازد و پس از آن به تبیین اصول و ارکان نظریه «روش شناسی جامع دانش متافیزیک و فلسفه» همت می گمارد و چون تحولات تاریخی یاد شده غالباً در ضمن تعامل متافیزیک با علوم تجربی بوده است، این پیوند و همب...

آموزش رشتة اقتصاد در ایران همانند سایر رشته‌های علوم اجتماعی با چالش‌های اساسی مواجه است. یکی از این چالش‌ها بر مبانی معرفتی و مبانی زمینه‌ای نظریه‌های مندرج در کتاب‌های درسی دانشگاهی استوار است. مبانی نظریه‌ای در این کتاب‌ها بر اساس مبانی معرفتی و مبانی زمینه‌ای غرب استوار است. لذا، ضرورت دارد ضمن تبیین این مبانی در ایران، در آموزش نظریه‌ها در دانشگاه‌های ایران نیز به این مهم پرداخته شود. هدف ...

در این پژوهش تلاش می­شود تا ابهامات مفهومی دو مقوله‌ی­ گواه­نمایی و وجهیت معرفتی مورد توجه قرار­گیرد و به­تبع آن نشان داده­ شود که قیدهای متناظر با این مقوله­ها علیرغم شباهت­هایشان زیر­مقوله­های قیدی متمایزی به­شمار می­روند. در راستای نیل به این هدف داده­های مختلف از منابع گفتاری و نوشتاری فارسی معاصر جمع­آوری شده و این تحقیق در تحلیلشان عمدتاً از ملاحظات معنایی بهره­می­جوید. این مطالعه بر اساس ...