گسترش اسطوره در بطن اثری پویا و ریشه دار چون مثنوی معنوی، درنگ و ژرف بینی بیشتری از دیگر متون می طلبد. پیوند این اثر با عوالم اسطوره ای باعث شده است متنی چند لایه شکل بگیرد و نوعی فضای رمزآلود و گسترده در سراسر متن احساس شود که درک آن را به فراتر رفتن از عوالم شناخته شده ظاهری موقوف می کند. اسطوره های درخت زندگانی، درخت خروب و اسطوره منشأ گیاهی انسان - که در مثنوی بدان ها اشاره شده است - از جمل...

عقلای مجانین یا فرزانگان دیوانه نما که گاه بهالیل نیز خوانده می شوند، جایگاه ویژه ای در ادبیات عرفانی دارند. در برخی از حکایات مثنوی، اقوال و احوال حکیمانه و در عین حال رازآلود این شوریدگان با ظرافت خاصی در قالب حکایات عامیانه بیان شده است. مولانا با آوردن تمثیل های پُرمعنا، در پی نشان دادن حکمت و معرفت عمیق این دسته از اولیای الهی، خلاف ظاهر غیرعادّی و دیوانه وار آنان و تبیین لایه های عمیق شخصیت...

ادبیات عرفانی سرشار از واژگان و عباراتی است که مفاهیم و معانی والای عرفانی را به مخاطب القا می نماید. یکی از این واژگان « درد» است که علاوه بر معنای ظاهری و ملموس آن، می تواند دارای معانی دیگری نیز باشد و با توجه به قرار گرفتن در متون مختلف،معانی گوناگونی از آن حاصل گردد. هدف از این تحقیق، رمز گشایی و فهم بیشتر این واژه در گستر? ادبیات عرفانی است. در این پژوهش سعی شده است، این واژه از منابع مور...

این رساله در9 فصل با هدف بررسی نظرمولوی در مورد ریاضت و نمود آن در مثنوی معنوی تدوین گردیده است. در مقدمه که فصل اول این رساله را تشکیل میدهد روش، اهداف،پیشینه و اهمیت تحقیق به طورمختصر و مفید آمده است. در فصل دوم برای شناخت بیشتر مولوی با فرض صوفی بودن او مکتب تصوف مورد تحقیق قرار گرفته است،در مورد ضرورت ایجاد این مکتب سخن گفته شده و با توجه به اقوال صوفیان و مولوی، صوفیان گروه بندی شده اند ...

از جمله مباحث مربوط به قافیه مبحث عیوب قافیه است. عیوب قافیه تنها مخصوص شاعران گمنام و یا شاعران غیر معروف نیست بلکه در بین شاعران طراز اول ادبیات فارسی نیز این عیوب مشاهده می شود. البته ذکر این مطلب به هیچ وجه به این معنی نیست که شاعران بزرگ و توانایی ادب فارسی از آوردن قوافی سالم عاجز بوده اند و در تنگنای قافیه قرار گرفته اند بلکه بعضی از آنها از جمله مولانا جلال الدین بلخی نوعی تجاهر به بی ت...

Since long ago the motif of “fish” has been one of the motifs employed in Persian artworks. As well as having extraordinary beauty of form, fish has deep symbolic meanings and has motivated Persian artists of different ages to employ it in their works. Rugs of Safavid era are among such artworks. Both in ancient Iranian mythology and also in Islamic culture, fish has enjoyed a signi...

در این رساله ویژگیهای ادبی دو کتاب تاریخ بیهقی و تاریخ جهانگشای جوینی مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته است. نخست براساس منابع مختلف تعاریفی از سبک ارائه شده و سپس در دو فصل جداگانه ویژگیهای سبکی این دو اثر از کوچکترین جز زبانی (صوت و واج) تا بزرگترین جز آن یعنی جمله مورد بررسی قرار گرفته و برای هر کدام از این انواع مثالهایی ایراد شده است. در فصلهای سوم و چهارم صناعات ادبی این دو کتاب مد نظر قرار گ...

در نخستین بخش سعی شده با استفاده از منابع لغت قدیم از قبیل المنجد، مفردات راغب معجم الوسیط و منتهی الارب و وجوه قرآن و برخی منابع دیگر معانی اصلی و فرعی واژه های تضرع و ابتهال و ریشه های آنها یافت شود. در همین بخش برای دست یافتن به معانی کنایی و تفسیری تضرع و ابتهال به قرآن کریم و تفاسیر مستطاب از قبیل کشف الاسرار، روض الجنان، تفسیر طبری و تفسیر المیزان مراجعه شده است . در دومین بخش به واژه سوز...

مثنوی معنوی اثر ارزشمند مولانا جلال الدین محمّد بلخی است که گذر روزگاران آن را به دست فراموشی نسپرده است. شاید یکی از دلایل ماندگاری مثنوی، داستان های دلنوازی است که موجب تلطیف کلام متعالی مولانا گردیده و هر روزه پنجر? جدیدی بر آن گشوده می شود و مخاطبان او را به نگاهی تازه بر این داستان ها دعوت می کند. گاه برخی از داستان ها به صورت شگفتی با شیوه ها و اصول داستان نویسی نوین گره می خورد و این امر ...

اهمیّت مثنوی معنوی ازحیث ابعاد گوناگون کلامی، فلسفی، ادبی، عرفانی و داستانی، برخی از شارحان و آموزگاران مثنوی را برآن داشته،که به تهیّه وتدوین گزیده هایی از مثنوی بپردازند.فراوانی و تنوع آثار واغراض مختلفی که باعث به وجود آمدن این گزیده ها شده است، زمینه را برای تحقیق دراین حوزه فراهم می کند. این پایان نامه جهت پاسخگویی به این نیاز فراهم شده،درابتدا به جریان شناسی گزیده ها از دهه 1300تا 1389 هجری...