این مقاله به بیان اشتراکات و اقتباسات حکایات هفت اورنگ با حکایات منظوم و منثور شعرا و نویسندگان پیش از جامی می پردازد. پس از مقدمه ، پیشینه ی پژوهش،زندگی نامه و آثار جامی،پژوهش گر با توجه به ترتیب تاریخی مثنوی های جامی به بیان این اشتراکات پرداخته است. سه مثنوی سلامان و ا بسال،یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون به دلیل پیوستگی حکایات و طولانی بودن آن ها عملا از دایره این تحقیق خارج شده است.جامی در دفت...

نمادهای تشکیل دهنده در داستانهای تمثیلی ملل مختلف از بسیاری جهات به هم شباهت دارند و همواره دنیای واقعی را به تصویر می‌کشند. وجود اشتراکات و تشابهات در داستانهای استعاری، تمثیلی و اسطوره‌ای در ادبیات جهان، راه را برای علاقه‌مندان و محققان در بررسی و کشف شباهتها با رویکرد تطبیقی هموار می‌کند و این نوع تحقیق را ضروری می‌نماید. در این مقاله ما کوشش خواهیم کرد به پژوهش تطبیقی اثر برجستۀ عطار نیشابو...

زبان وسیلهء ارتباط انسانها با یکدیگر است.هر زبانی ویژگیهایی دارد که ممکن است با زبانهای دیگر مشترک باشد.هدف اصلی در این مقاله مقایسهء ساختار زبان فرانسه با برخی از زبانهای زندهء دیگر از جمله فارسی،انگلیسی و ترکی است. با در نظر گرفتن این واقعیت که زبان فرانسه از لاتین مشتق شده است، برای بررسی تازیخ زبان فرانسه باید معادلهای لاتین نیز در این مقایسه آورده‌ شود.از طریق مقایسهء معادلهای زبانهای یاد ...

از دیدگاه فخر رازی مسئله ماهیت‏داشتن خداوند مبتنی بر بحث اشتراک لفظی یا معنوی وجود است. بر این اساس او دیدگاه اشعری در مورد تفاوت ماهوی و وجودی واجب و ممکن را با براهین اشتراک معنوی وجود ابطال می‏کند؛ چراکه این دیدگاه مبتنی بر اشتراک لفظی وجود است. انتقادات فخر رازی به برهان ماهیت‏نداشتن خداوند و استدلال‏های او در اثبات ماهیت‏داشتن واجب‎الوجود، ناشی از مغالطه میان احکام ماهیت با وجود، ذهن با خا...

این مقاله با این سؤال که اسم اعظم چیست؟ آغاز شده است. آراء و نظریات دربارة اسم اعظم، مختلف است که عمدتاً بر دو قسم تقسیم می شود: الف ـ قول شایع این است که اسم اعظم، اسمی است لفظی از اسماء خدا. ب ـ عده ای قائلند اسماء لفظی، اسماء اسماء هستند و عمده خود اسمایند، و پیامبر اسلام (ص)، اعظم اسماء الهی است. این، قول محققان است مانند امام خمینی، علامه طباطبائی، علامه حسن زاده آملی و ... . هریک از اس...

تعامل و ارتباط میان قرآن و عترت مورد بررسی قرار گرفته است.  نویسنده نخست از چالشهای سه گانه متون مقدس ادیان آسمانی، 1- انکار و حق ناپذیری مخاطبان، 2- تحریف لفظی و 3- تأویل و تحریف معنوی سخن گفته، سپس از تلاش پیامبر در جهت حفظ و صیانت لفظی قرآن و تمهیداتی که به پیدایش و گسترش دانش و تعلیم و تعلّم انجامید، یاد کرده است. آن گاه از نگرانی پیامبر نسبت به تحریف معنوی قرآن بحث کرده، تدابیری را که پیامب...

بازتاب تمثیلی و لفظی اسمای الهی در آثار شیخ فریدالدّین عطّار نیشابوری، به ویژه در مثنویّاتش؛ اهمّیت فراوان و جایگاه والایی دارد. پی بردن به چگونگی کاربرد اسمای الهی در آثار این شاعرِ عارف؛ مستلزم آگاهی از نظر وی درباره‌ی توقیفی بودن اسما و صفات خداوند است. مقاله‌ی حاضر، ابتدا دیدگاه عطّار را در این مورد مشخّص ساخته؛ با استناد به داده‌های تحقیق نتیجه می‌گیرد که وی معتقد به عدم توقیفی بودن آن‌هاست. سپس ...

کلام امامان معصوم(ع) در کنار معانی والای انسانی که نشان از روحیة متعالی و اندیشة اسلامی ایشان دارد، مملو از واژگان و ترکیب‌های زیبا و تأمّل‌برانگیزند که روح آدمی را جلا می‌دهند. بیان ظرافت‌های بلاغی در کلام این بزرگان، امری ضروری است. از این روی شرح و بسط این موضوع از تکالیف مهم دانسته شده و در نوشتار حاضر به موازنة محسنات لفظی در کلام امام رضا و امام سجاد(ع) همت گماشته...

شیوۀ بیان و نظم آیات قرآن، تناسب و هماهنگی میان لفظ و معنا، چینش الفاظ و عبارات و جملات، تأکیدها در الفاظ کلام الهی و نیز ترتیب و تقدّم الفاظ کلام الهی، در شمار شاخص‌هایی هستند که می‌توان مراد جدی خداوند را از طریق آنها به دست آورد. در این مقاله، «اسلوب تأکید در قرآن» و صورت‌های گوناگون آن (تأکید جمله اسمیه، تأکید جمله فعلیه و تأکید در مسندالیه) در جهت به دست آوردن اولویت‌ها و مراتب ارزش‌های اخل...

ملا رجبعلی تبریزی فیلسوف عصر صفوی اصفهان از جمله فیلسوفانی است که در بسیاری از اصول و مبانی حکمت متعالیه با صدرا مخالفت نموده. یکی از این اصول مسئله اشتراک لفظی یا معنوی وجوداست. تبریزی به شدت با اشتراک معنوی وجود مخالفت کرده و به اشتراک لفظی آن، میان واجب و ممکن قائل است.تبریزی سه گونه دلیل بر مدعای خود می آورد؛َ"عقلی"،"استناد به کلام حکماوعرفا"و"دلیل روایی". نوشتار حاضر ضمن ارائه دیدگاه وی در ...