صوفی شخصیّت و نقشی کلیدی در عرصه ی عرفان و تصوّف دارد و رفتار و منش او تأثیر بسزایی در شکل گیری مبانی عرفان به دنبال داشته است؛ بررسی چهره هایی که از صوفیان در آثار عرفانی ارائه شده است، می تواند کمک شایانی در شناخت چهره ی اصیل این شخصیّت داشته باشد. مثنوی به عنوان یکی از آثار بزرگ عرفان و تصوّف ابعاد شخصیّتی گوناگونی از صوفی را ارائه کرده است. این پژوهش سعی دارد با بررسی چهره ی صوفیان در برخی قصّه ه...

چکیده هم­زمان با بسط اندیشه­های صوفیانه در جهان اسلام از قرن هفتم هجری به بعد و نزدیکی تصوّف و تشیّع به یکدیگر، رویکردهای صوفیانه در مقتل نگاری کربلا به مانند برخی دیگر از مکتوبات دینی و تاریخی وارد شد. این مطلب بامطالعه ی متون مکتوب این دوره و ردیابی شاخصه های اندیشه­ی تصوّف در این متون قابل بررسی است. در پژوهش حاضر سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر پژوهش کتابخانه­ای به این سؤال پاسخ داد...

به اعتبار پژوهش های گسترده و متقن بزرگان حوزه ی تحقیق ادب فارسی، حکیم سنایی غزنوی - شاعر بزرگ قرن پنجم - از جمله اولین کسانی است که اصطلاحات عاشقانه را با اصطلاحات صوفیانه بهم درآمیخته و طرحی نو درافکنده است. از دیگر سو در هر دو حوزه ی عشق و عرفان، زیبایی در اوج قرار دارد و چون زن نمود آشکارای زیبایی است لذا محبوب و معشوق همواره در شمایل زن تجلی یافته است؛ ازین جهت رویکرد سنایی به مقوله ی زن می...

خاقانی شروانی، سخنور بزرگ ادب فارسی در قرن ششم از شاعران گران مایه و از استادان درجه اول سخن پارسی می باشد؛ که در بسیاری از جنبه های سخنوری ممتاز محسوب  می شود. معانی به کار رفته در شعر خاقانی تا سالیان دراز به دلیل استفاده وی از استعارات، آرایه های هنری و به کار بردن اصطلاحات علمی ـ که سبک خاص وی را رقم می زند ـ مورد غفلت واقع شده بود. پیداش افکار و مفاهیم عارفانه در شعر فارسی، سبب شد تا بسیار...

این کتاب پژوهشی درباره زیبایی شناسی در اندیشه اسلامی است و تلاشی جدی و مهم در تحکیم اندیشه اسلامی عمومی به شمار می رود. پشتیبان این کتاب علم زیبایی شناسی عربی است. این کتاب قصیده عربی را از تهمت دور می کند ، تهمتی که بین ناقدان رد و بدل می شده و موضوع اصلی آنها بوده است . از این رو قصیده عربی به وحدت نیازمند بود زیرا مجموعه ابیات پراکنده ای داشت. این علم در زمینه پیشرفت اندیشه اسلامی گام برداشت...

منظومۀ عاشقانۀ حُسن و دل سیبک نیشابوری یکی از داستان های تمثیلی ادب فارسی است که با وجود برخورداری از ظرایف ادبی و شیوۀ منحصر به فرد نگارنده، در استفاده از داستانی عاشقانه برای تبیین سلوک نفسانی و سیر الی الله، کم تر مورد توجه محققان و ادیبان قرار گرفته است. این مقاله تلاشی است در معرفی و شناساندن برخی از جنبه های درخور تأمل ادبی و عرفانی این اثر به علاقه مندان ادبیات فارسی و عرفان و تصوف اسلامی...

در کتاب روضه خلد مجدخوافی داستان­های بسیاری مربوط به تصوف و زهد وجود دارد. از هجده باب این کتاب، یک باب کاملا به اهل تصوف، و دو باب به زهد و بی­وفایی دنیا اختصاص دارد. شایان ذکر است که داستان­های پراکنده­ و معدود دیگری نیز با موضوع زهد و تصوف در سایر باب­های این کتاب وجود دارد. مجد خوافی به منبع هیچ یک از این داستان­ها اشاره نکرده است. ما توانسته­ایم منبع سی و یک حکایت صوفیانه را از منابع عربی ...

شعر وطنی در ادب مهجر جنوبی به قضایای مختلف وطن بزرگ عربی می پردازد و آرزوها و رنج های ملت عرب را به تصویر می کشد. در این شعر، اشتیاق به سرزمین مادری و وطن عربی، رابطه ی نزدیک و عمیقی با مهاجرت و دوری از وطن و خانواده دارد. از این رو وطن گرایی یکی از موضوعات اصلی در ادب مهجر جنوبی به شمار می آید. رشید سلیم الخوری معروف به شاعر قروی (1887-1984م) یکی از برجسته ترین شاعران مهجر جنوبی است که عشق به...

هدف پژوهش حاضر بررسی زمینه‌ها و ریشه‌های اجتماعی شکل‌گیری تئوری ولایت در اندیشه‌ی متصوفه و تشریح مختصات آن در نگاه عارفان عصر ایلخانان (قرن هفت و هشت هجری) است. در این راستا، با روش توصیفی-تحلیلی مختصات صورت اولیه‌ی اندیشه‌ی ولایت از دیدگاه افرادی چون حکیم ترمذی بررسی شده و نیز تلقی متصوفه‌ی عصر ایلخانان از مفهوم ولایت صوفیانه و فرآیند استحاله‌ی ولایت صوفیانه از وجه باطنی به وجه ظاهری و سیاسی م...