مقالۀ نقد و بررسی کتاب تاریخ تصوف (1) به بررسی محتوای این کتاب می پردازد. این کتاب برای دانشجویان رشتۀ ادیان و عرفان و رشته های مرتبط با تصوف و عرفان تالیف شده است و در بردارندۀ اطلاعات مفید و موسعی است. اما این که کتاب تا چه حد توانسته نیازهای مخاطبان را برآورده نماید! موضوع بررسی این مقاله است. این اثر از دو زاویه محتوایی و شکلی مورد بررسی واقع شده است. به لحاظ محتوایی، خروج موضوعی از مباحث و...

نگارنده بر آن است که پیوند میان تصوف را با فتوت بیابد. و پیام جهانی این دو مکتب را بررسی نماید. اگرچه هر دو مکتب ریشه در ایران باستان دارند و با تصوف هندی ‘ بودایی ‘ مسیحیت و سایر ادیان و فلسفه ها گره خورده اند. و در اثبات فرضیه یی بکوشد که امروزه تحت عنوان (( تصوف اسلامی ایران )) در جهان مطرح است ‘ و بگوید که این گنجینه معرفت برگرفته از قرآن کریم است و احادیث پیامبر گرامی (ص) اسلام. و بدین نکت...

نقطه ی عزیمت فکری آیین بودا و تصوف ایرانی (خراسانی)، تمرکز بر مفهوم رنج و رهایی انسان ها از رنج است. در هر دو آیین، در جهت تقلیل مرارت انسان ها، اصل شفقت به عنوان مبنا اختیار شده است. صوفیان خراسان ، هم به لحاظ جغرافیایی و هم به لحاظ فرهنگی متأثر از فرهنگ و عرفان بودایی هستند و شباهت های انکار ناپذیر و چشمگیری بین بودیسم شرقی و صوفیسم خراسانی وجود دارد. با توجه به چالش های خونین معاصر و جدال ها...

با پیدایش و گسترش تصوف در جهان اسلام از قرن دوم به بعد، یکی از مناطقی که تصوف در آن رشد و گسترش پیدا کرد، ناحیه خراسان قدیم بود. تصوف در این نقطه با ابراهیم ادهم آغاز می شود که تصوف او مبتنی بر زهد و ریاضت بوده است؛ بعلاوه در این خطه، عرفای بزرگی همچون بایزید بسطامی، ابوسعید ابوالخیر، مولانا جلال الدین بلخی سربرآوردند که سبب رشد تعالیم و گسترش تصوف اسلامی شدند. تصوف در این منطقه، دارای ویژگی ها...

تصوف در مصر به مثابه یک جریان اجتماعی نیرومند از پیروان قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. پرسش اصلی نوشتار حاضر آن است که ماهیت جریان تصوف در مصر چیست و از چه عناصری تشکیل می‌شود؟ در کنار این، دو پرسش فرعی هم مطرح می‌شود: جریان تصوف در فرآیند انقلاب 25 ژانویه و تحولات پسا انقلاب چه نقشی داشته است؟ همچنین موانع و فرصت‌های همکاری ایران با جریان تصوف در مصر چیست؟ پژوهش حاضر که هم بر توصیف و هم بر تحلیل...

امروزه گسترش تحقیقات و تعمق های علمی در میراث گرانبهای ادبیات فارسی زمینة مناسبی را برای پی گیری مطالعات تطبیقی و مقایسۀ آثار ادبی از جنبه های مختلف فراهم کرده است. این مقاله تلاشی است برای مقایسۀ محتوایی دو اثر ارزش مند در زمینۀ ادبیات عرفانی، یعنی حدیقة الحقیقۀ سنایی غزنوی و مرصاد العباد نجم الدین رازی که عمدتاً بر مبنای دیدگاه «بینامتنیت» و نیز «ترامتنیت» صورت گرفته است. ترامتنیت، که نخستین ب...

در این پژوهش یکی از بنیادی ترین ابعاد احساسات در درون انسان، یعنی احساس غربت بررسی شده و کوشیده شده است که نگرش های متفاوت نسبت به این مسئله در ادیان و هستی شناسی های گوناگون بیان شود و نوع نگرش بزرگان صوفیه و عارفان این طریق با تأکید بر آراء و دیدگاه های سه تن از بزرگان ادب فارسی مورد بحث قرار گیرد. در زمین? احساس غربت آراء پراکنده ای در کتب عرفانی اعم از شعر و نثر می توان استخراج کرد اما در...

حملات ویرانگر مغول که از سال 616ه.ق آغاز شد و به تشکیل حکومت ایلخانی در 656ه.ق انجامید، ضربات سهمگینی را بر پیکره ی فرهنگ و تمدن و ساختار علمی ایران وارد ساخت. این ایلغار اما بنا به دلایلی تصوف را وارد مرحله ای استثنایی در تمام اعصار حیاتی خویش کرد. فضای جامعه ی مصیبت زده ای که در تصوف به دنبال پناه و ملجاء می گشت، علاقه خوانین مغول و امیران شان به مشایخ صوفی، حمایت دیوانسالاران برجسته ی ایرانی...

هدف این رساله بررسی جنبه های امروزین و کارآمد تصوف است .روش کار،جستجو در متون کهن عرفانی بدنبال یافتن نکات عملی وسودمند در تصوف بود.خلاصه آنچه در این پایان نامه می خوانیم عبارت است از: • تصوف می کوشد ، با برقرار کردن تعادل ما بین تمنیات بی پایان آدمی با نیروی جسمانی محدود او ، آرامش را ارزانی وی نماید. •آزادی انسان که حق طبیعی اوست ، اغلب به دست خود وی به خطرافتاده و گاه از دست می رود . عرفان ر...

برخی از تفاسیر عرفانی از قوائد و اصول تفسیری و استظهار از نصوص پیروی نکرده و دچار افراط گردیده و در ورطه تفسیر به رای گرفتار شده اند. اینان از آیات و روایات به عنوان ابزاری در جهت تایید اصطلاحات و اصول تصوف و مکتب عرفانی خویش بهره برده اند. برخی دیگر با نگرش عرفانی مبتنی برقرآن و سنت، به تفسیر، سعی نموده اند که با بیان رموز و اشارات، لطایف باطنی قرآن را با ادبیات ویژه عارفانه ترسیم کنند و در عی...