در این پژوهش تلاش شده است تا مهم ترین جایگاه و جلوه های نمایشی اسطوره آرش کمانگیر در مجموعه آثار ادبیات نمایشی معاصر ایران بررسی و تبیین گردد. آرش کمانگیر که بر اساس متون موجود مربوط به قبل از اسلام فقط در تیر یَشت در چند کَردَه از او یاد شده است در شاهنامه فردوسی به اشاره ای اندک ولی با احترام فراوان به او بسنده شده است ولی با این وجود این کهن اسطوره و قهرمان ملی ایرانیان در کنار چند اسطوره دیگر ...

غزل نئوکلاسیک ـ که با ظهور شعر نو، در شعر کلاسیک ایران ایجاد شد ـ یکی از جریان­های شعری معاصر محسوب می­شود که تا امروز همچنان پویا و مورد توجّه است. هدف سرایندگان پیشگام آن، همگام ساختن قالب سنّتی غزل با اقتضائات روز بود. این جریان شعری از امکاناتی که شعر نو به شعر فارسی، در سطوح بیان، زبان و عناصر ادبی افزوده، بهره برده و خود نیز ابعادی نوین در غزل ایجاد کرده است؛ از آن جمله می­توان به تلفیق ادب...

چکیده اسکندر مقدونی به عنوان برجسته ترین دشمن ایران زمین سهم مهمی در ادبیات حماسی فارسی دارد. پرداخت جامع و مفصل فردوسی، داراب نامه ی طرسوسی، داراب نامه ی بیغمی و ده ها متن دیگر به زندگی و کارهای او، بخشی از این سهم را شامل می شود. اما این شخصیت تاریخی که درکشورگشایی و نظامی گری به اسطوره ای درادبیات ملل بدل شده، در ادبیات فارسی جایگاهی دوگانه دارد؛ رویه ی نخست آن مربوط به متونی است که عمدتا پی...

گفتار پیش رو، نتیجۀ پژوهش کتاب­خانه‌ای است که به منظور ارتقای کیفیت متون بازنویسی‌شده از آثار حماسی با تأکید بر مشخّصه‌های رشد ادراکی، عاطفی و اجتماعی برای کودک و نوجوان صورت گرفته است. برای دست‌یابی به این هدف، در گام نخست مبانی نظری بازنویسی آثار حماسی ادبیات کودک و نوجوان ارائه و  تاریخچۀ مختصری از آثار بازنویسی شده در عرصۀ ملّی با تأکید بر شاهنامه فردوسی بررسی شده است. سپس مشخّصه‌های رشد کودک ...

اسب‏ در ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی جایگاهی ویژه دارد. در متون اوستا و ادبیات باستانی ایران از اسب به‌ نیکی یاد شده است. شاعران، عارفان، نکته‏‌پردازان و خردمندان، پادشاهان و امیران، گردان‏ و دلاوران، دهقانان و کارورزان ایرانی و دین‌‏آوران بزرگ آن را مظهر خوشبختی و رستگاری و فراست و تیزهوشی دانسته‏‌اند. حضور اسب در فرهنگ و تاریخ کهن ایران در جلوه‌های گوناگون متجلی است. که بیشتر کتیبه‌ها، سنگ نبش...

رستم و خاندان او نقشی محوری در شاهنامه و دیگر حماسه های ملّی پس از شاهنامه داشته اند، امّا شگرف است که در اوستا و متون پهلوی هیچ اثری از رستم، بزرگ ترین جهان پهلوان ایران نیست و شخصیّت او و خاندانش در هاله ای از ابهام به سر می برند. در این جستار کوشش شده است تا با واکاوی چهار اثر شاخص حماسی(شاهنامه، گرشاسب نامه، برزونامه و بهمن نامه)، شخصیّت و کنش رستم و خاندان او نقد و بررسی گردد تا هم همسویی ها و...

با توجه به تشابهات و تمایزات فرهنگی ملل، بررسی تطبیقی ادبیات آنها، ما را در شناخت بهتر فرهنگ ها یاری می دهد. یکی از نمونه های قابل بررسی روابط تاریخی- فرهنگی مردم ایران و قرقیزستان، بررسی تطبیقی دو اثر برجسته حماسی شاهنامه فردوسی و ماناس قرقیزی است. حماسه ماناس نه تنها دایره المعارف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ملت قرقیز است، بلکه اثر ارزشمند حماسی در گنجینه ادبیات جهانی نیز به شمار می رود....

نظریه قطبهای استعاره و مجاز یاکوبسن از جمله دستاوردهای راهگشای زبانشناسی جهت تبیین برخی ویژگی های سبکی متون ادبی به ویژه شعر است.یاکوبسن کاربرد استعاری زبان را مرتبط با بهره گیری از امکانات محور جانشینی و کاربرد مجازی را در ارتباط با استفاده از امکانات محور همنشینی می داند.در عین حال کاربرد استعاره را شاخص ادبیات رمانتیک و سمبولیستی و استفاده از مجاز را مشخصه ادبیات حماسی و واقعگرا به شمار می آ...

شاعران عارف گاه، برای آنکه حالات درونی و مکاشفات خود را برای مخاطبانشان بیان کنند از مفاهیم، بن­ مایه­ ها و بعضاً تمثیل­ های حماسی مدد جسته­ اند. گاه این وام­ گرفتن چنان آشکار است که مخاطب یقین می ­کند که شاعر، متنی حماسی را فراچشم داشته­است؛ چنان­که عطار در منطق­ الطیر، به آثار حماسی و  از جمله شاهنامه نظر داشته ­است. همین شباهت­ ها از سویی و به رسمیت شناخته­ شدن گونۀ نسبتاً جدیدی از ادبیات حماس...

در این مقاله ابتدا به کوتاهی به پیشینه‌ی ظهور عناصر اساطیری و حماسی در پهنه‌ی ادب صوفیانه و عرفانی فارسی و نیز به پیوند حماسه و عرفان اشاره می‌شود سپس نقش و جایگاه رستم پهلوان شاهنامه در ذهن و آثار مولوی کاویده می‌شود. همچنین برداشت‌های عرفانی مولوی از این عنصر اسطوره‌ای و حماسی ایران نشان داده خواهد شد.