هیچ فیلسوفی از اندیشیدن درباره‌ی خدا فارغ نبوده است. خواه خدا را بپرستد یا الحاد بورزد. اهمیت و صعوبت مسایل خداشناسی به علت عظمت و علو مکانت و مرتبه خداوند فلاسفه‌ی مسلمان را واداشته تا به قصور عقل اذعان کنند. آنچه ایشان - به ویژه از روزگار ملاصدرا و پس از وی توسط اتباع حکمت متعالیه تا زمان ما- درحیطه‌ی خداشناسی آورده‌اند، وامدار برخی کلمات و سخنان شامخ حضرت علی 7 است. از جمله مباحثی که در ...

ارتباط ایمان و تعقل، یکی از موضوعات مهم فلسفه دین است. بر این اساس، در این پژوهش، ماهیت ایمان دینی از نگاه کی یرکگور و علامه طباطبایی بررسی شده است. کی یرکگور، ساحت عقل و ایمان را جدا می ا نگارد. او ایمان را جست زدن و خطر کردن معرفی می کند و کمال آن را، نقطه اوج سیر باطن می داند. علامه طباطبایی، با پذیرش شهودی بودن ایمان، اعتقاد دارند که ایمان را باید با استدلال عقلی محکم و مبرهن ساخت. دیدگاه ا...

نقد، ابزار تشخیص امر درست از نادرست و راه به‫دست‫آوردن برداشت، فهم و گزارۀ قابل‫اطمینان تجربی و عقلی از بررسی خُرده‫گیرانه از حقایق زندگی به سود رفاه مادی و سعادت معنوی است. این نقد ریشه در نخستین تلاش های آگاهانۀ انسان برای شناخت خود، محیط طبیعی و اجتماعی، اندیشه، کنش اجتماعی و بهبود زندگی جمعی اش دارد که در ابتدا با مسائل و مشکلات بسیاری همراه بوده است.   نقد سیر تحول و انواع گوناگون دارد و نق...

اعتقاد به جامعیت شریعت اسلام نسبت به احکام تمام اعمال انسان و گشوده بودن باب اجتهاد، مباحث مختلفی را در پی می آورد که از جمله آنها بحث در باره انواع دلیل اجتهادی است. با مطالعه اقسام احکام شرعی در باره اعمال انسان و نیز تنوع ادله استنباط احکام، آشکار می گردد که در میان آنها حکم عقلی و دلیل عقلی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هر چند در این باره اختلاف نظرهایی نیز وجود دارد، ولی تقسیم دلیل عقلی ...

اصل تکلیف از اصل مهّم در فلسفه اخلاق ایمانوئل کانت است. اصل تکلیف از دیدگاه کانت اصلی عقلانی است. کانت با بیان امر مطلق و صورت های مختلف آن معیاری برای اخلاقی بودن یک عمل به دست می دهد. صورت کلّی آن، مطابقت اراده با قانون کلی است. همه تکالیف قابل استنتاج از این اصل عام هستند. اصل تکلیف برای هارولد آرتور پریچارد نیز از اهمیّت بسیار زیادی برخوردار است. با این تفاوت که پریچارد آن را شهودی می داند. او...

مباحث اخلاقی از نگاه فلسفی از دیرباز در تفکرات اندیشمندان اسلامی خصوصاً ابن مسکویه مطرح بوده است. که تحت تاثیر تفکرات ارسطو بوده است. و همچنین مکتب اخلاقی ابن مسکویه مبتنی بر نظریه اعتدال است و کمال اخلاقی را در اعتدال قوا می داند. این تحقیق برآن است تا زمینه های اخلاقی ابن مسکویه و مرحوم نراقی را در رابطه با فضیلت شجاعت بررسی نماید. آراء ابن مسکویه جنبه عقلی محض دارد و عقل را تنها داور برای ت...

در عصر جدید علوم عقلی در فلسفه غرب در مباحث فلسفه اخلاق بحث در رابطه تولیدی میان دانش و ارزش از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. به گفته بسیاری از صاحب نظران مبتکر عدم استنتاج باید از هست فیلسوف انگلیسی- اسکاتلندی دیوید هیوم است. بر اساس تحقیق صورت گرفته التزام ایشان به این گفته ناشی از دیدگاه تجربه گرایانه وی می باشد. در میان روشنفکران معاصر نیز سروش با این اندیشمند غربی هم داستان شده است و ...

در اینکه شناخت انسان از واقع که علوم مختلف بشری آن را پیگیری و دنبال می‌کنند، خطاپذیر است، تردیدی نیست. دانش منطق از گذشته طراحی و تنظیم شد تا راه بخشی از عوامل خطا را مسدود کند؛ اما درباره منطق و هر دانش دیگری که درصدد تصحیح خطا و دفع و رفع آن مطرح می‌شود، این پرسش به میان می‌آید چه دانشی می‌تواند به مثابه‌ معیار عمل کرده، امکان انتقال به واقع به صورت خطاناپذیر بدان سپرده شود. عقل، موجود اکتشا...