حصار، وادی حصار یا ملک حصار شادمان، سرزمین پر از فیض و دیار تاریخی تاجیکستان است. این ناحیه همچون مرکز سیاسی، اداری و فرهنگی در طول تاریخ در حیات مردمان ماوراءالنهر نقش کلیدی ایفا کرده است. در این مقاله که با هدف بررسی دایرۀ ادبی حصار شادمان به نگارش درآمده، پیوند حیات ادبی این سرزمین با ادبیات و فرهنگ تاجیکستان و نیز ارتباط آن با ادبیات تمام فارسی زبانان مورد توجه قرار گرفته است. دایرۀ ادبی حص...

جامعه‌شناسی در ادبیات، دانشی است که مطالعات خود را روی محتوای هر اثر ادبی و جوهر اجتماعی آن و روابط متقابل ادبیات و جامعه متمرکز می‌سازد و به معرفی نقش جامعه در شکل‌گیری اثر هنری و ادبی می‌پردازد. هدف نگارنده در این مقاله عبارت است از: 1- بررسی اجمالی تأثیر جامعه‌شناسی در ادبیات فارسی 2- نگاهی به اوضاع اجتماعی، سیاسی و ادبی عصر صفوی 3- معرفی کلیم کاشانی و شعر او به کوتاهی 4- بررسی نهادهای اجت...

تاریخ بیهقی ازجمله متون برجستۀ نثر کلاسیک فارسی است که با وجود آن‌که نام تاریخ بر خود دارد، به‌دلیل رویکرد ادبی و هنری نویسنده به تاریخ، به حوزۀ ادبیات راه یافته است. سرشت اثر، زبان و رهیافت زیبایی‌‌شناسانۀ آن، لحنی خاص بر این اثر حاکم کرده است. لحن در هر اثر ادبی، برایند عناصر متعددی همچون فضای روایی، فضای زبانی و فضای گفتمانی است. در تاریخ بیهقی نیز لحن متأثر از عناصر مختلف روایت ادبی مانند ص...

حمایت از حقوق مادی پدیدآورندۀ اثر ادبی و هنری اقتضا می‌کند که هرگونه بهره‌برداری از اثر بدون کسب رضایت وی امکان‌پذیر نباشد. با‌این‌حال برای برقراری تعادل میان حقوق انحصاری پدیدآورنده و مصالح عمومی جامعه، برخی استفاده‌ها در قالب «استثنا» مجاز است. یکی از این استثناها، نقل از اثر دیگری است. این جستار با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی استثنای اخیر و شرایط آن با تأکید بر حقوق ایران و فرانسه پر...

همان گونه که در متون تاریخی فارسی می توان آثاری را یافت که دارای ارزشادبی در خور نگرشی است، در متون ادبی نیز، آثاری وجود دارد که نادیدهگرفتن وجه و صبغه تاریخی آ ن ها دشوار است . گذشته از آن خلق یک اثر ادبیخود رویدادی تاریخی است و برخی از آثار ادبی به شیوه های گوناگون با تاریخپیوند دارند . قابوس نامه امیر عنصرالمعالی از این دست آثار است . نویسند ۀ اثر ،خود یک حکومتگر است و به یکی از سلسله های حک...

محمودخواجه بهبودی سرور جدیدان آسیای مرکزی و یکی از روشنفکران آگاه از وضع معنوی جامعه و علم و معارف است. این مقاله با هدف بررسی نقد ادبی در نشریه‌های بهبودی، یعنی سمرقند و آیینه، به‌نگارش درآمده است. یکی از تألیفات بهبودی که رگه‌هایی از نقد ادبی در آن به‌چشم می‌خورد، مقاله‌ای با نام «مناظرة حقیده (دربارۀ مناظره)» است که در آن راجع به مناظره نوشتۀ عبدالرئوف فطرت بحث کرد...

چکیده یکی از نظریه‌های مطرح شده در حوزة نقد و بررسی‌های ادبی، نظریة دریافت زیباشناختی است که اندیشمندان مکتب کنستانس خصوصاً هانس روبر یاس بر پایه هرمنوتیکی برخاسته از اندیشه‌های هانس گئورگ گادامر آنرا پی ریزی کرده و کانون توجه خود را بر خواننده و دریافت او از اثر در طول زمان متمرکز نمودند. یکی از آثار ادبی ایران زمین که از طریق نخستین ترجمه‌اش به فرانسه در نیمه نخست قرن هفده به ادبیات غرب راه یا...