کهن الگوها مفاهیم مشترکی است که از گذشته های دور واز اجداد بشر نسل به نسل منتقل شده در پستوی ضمیر ناخودآگاه جا گرفته است. این صور پیش از رسیدن به مرز خودآگاهی در نمادهای گوناگون طبیعی جلوه گر شده اند و در آثار هنرمندان نمود پیدا می کند.ازطریق نقد کهن الگویی متون عرفانی نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری می توان به زبان مشترک ادبیّات،تجربه ی عرفانی ودانش روان شناسی دست یافت.کارل گوستاو یونگ، بنا بر تج...

کهن الگوها انگاره هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد بشر هستند که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می دهند و بازشناسی تحوّلات و دگرگونی های آن ها می تواند شناخت ما را در مورد جریان های عمیق فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در دوره های تاریخی افزایش دهد. یونگ در آثار خود از کهن الگوهای متعدّدی نام می برد و هر یک از آن ها را به تنهایی و در پیوند کلّی با هم، در شمار پرمعناترین ت...

کارل گوستاو یونگ، روان‌شناس سوئیسی، بنیان‌گذار «روان‌شناسی تحلیلی» است. او برخلاف فروید، رشد شخصیّت را به کودکی محدود نمی‌داند، بلکه معتقد است این تعالی در سراسر عمر انسان ممکن است نمود یابد؛ اگرچه هدف‌های نیمۀ دوم زندگی، با نیمۀ اوّل آن متفاوت است. از آمال نیمۀ دوم زندگی، می‌توان دست‌یابی به «فردیّت»را نام برد.­ در این جستار با بهره‌گیری از روان‌شناسی تحلیلی کارل گوستاو یونگ به خوانشی بینارشته‌ای...

چکیده دو منظومه ی شرفنامه و اقبالنامه ی حکیم نظامی گنجوی که به اسکندرنامه مشهور است شرح وقایع زندگی، مبارزات و فتوحات اسکندر مقدونی است؛ اما دخل و تصرف های خیالپردازانه ی استاد گنجه، از این روایت، داستانی قهرمانی و اسطوره ای آفریده است. در این پایان نامه به شیوه ای تحلیلی- توصیفی، شرح زندگی و روایت سفرهای اسکندر مورد بررسی قرار گرفته و مطالعه روانشناسانه روایت در این اثر، بر اساس روند فرایند ...

«فرایند تفرد»، عاملی روانی است که رشد ذهنی و انکشاف درونی و ناخودآگاهانه‌ی بشر را در طول حیات او به تصویر می‌کشد و حتی هنگام رسیدن فرد به نقطه‌ی کمال و باروری، بر نحوه ی اتخاذ تصمیمات ارادی او تأثیر می گذارد. این فرآیند روانکاوانه به‌عنوان محور مرکزی شخصیت فردی، راهنمای درونی و حتی مرشد ناخودآگاه ذهن محسوب می‌شود و با گذر زمان، تفکر وی را به تکامل می‌رساند. باید در نظر داشت که غزلیات سنایی باز...

نظامی‌گنجوی از شاعران مطرح عرصه جهانی است. داستان‌پردازی‌های او که بر اساس واقعیت است به همراه تخیل وصف‌ناپذیرش، وی را به عنوان شاعری توانا در حوزه انسان‌شناختی و روان‌کاوی معرفی نموده است. به نظر می‌رسد اوج هنر نظامی‌ در هفت‌پیکر او باشد. در این اثر ارزشمند ـ به‌خصوص در هفت افسانه آن ـ که از لایه‌های درونی و عناصر برونی داستانی برخوردار است، می‌توان از مسیر روساخت به ژرف‌ساخت راه یافت و ابعاد ...

یکی از اصطلاحات معروف در روانشناسی یونگ مفهوم کهن‎‌‎الگوها است. کهن‎‌‎الگو‎‌‎ها ‏همان تجربیات باستانی موجود در ناخودآگاه جمعی انسان‎‌‎ها هستند که به وسیله‎‌‎‏ الگو‎‌‎های تکرار شونده جلوه‎‌‎گر می‎‌‎شوند. قهرمان، سایه، آنیما، نقاب، نوزایی‎ ‎و... نمونه‎‌‎ای از ‏این کهن‎‌‎الگوها می‎‌‎باشند. رمان"البحث عن ولید مسعود" اثر جبرا‎‌‎‏ ابراهیم‎‌‎‏ جبرا، از جمله ‏رمان‎‌‎های مدرنی است که نویسنده با به کارگی...

با توجه به طبیب، عارف و شاعر بودنِ عطار نیشابوری این فرض چندان بعید نیست که او در منظومه رمزی- تمثیلی اش، منطق الطیر، توانسته باشد بر پایه تجارب بیرونی و سلوکِ درونی، دیدگاهی شرقی در باب رشد شخصیت و سلامت روانیِ انسان عرضه کرده باشد. هدف از پژوهش حاضر، واکاوی پرداخت های ادبی- عرفانیِ عطار از روی گونه های شخصیتِ درون گرا و برون گرا بنا بر نظام تحلیلیِ یونگ و پیروانش است. بنا بر نتایج این پژوهش، عطّار ب...

منظومۀ ویس و رامین، سرودۀ مشهور فخرالدّین اسعد گرگانی، که در حدود سال446 به نظم درآمده است، داستانی است با اصل کهن –عهد اشکانی– و به دلیل همین قدمت، می‌توان نمودهایی‌ از‌ کهن‌الگوهای یونگ را در آن به نظّاره نشست. در پژوهش پیش رو، با نگاهی متفاوت به این منظومه، داستان بر اساس نظریۀ لیبیدوی فروید یا سائقه جنسی1 او و فرایند فردیّت یونگ مورد تحقیق قرار گرفت که نتیجۀ حاصل آن، از تبدیل شدن یک عشق ابتدای...

یکی از روشهای مطالعه و پژوهش در متون ادبی کلاسیک به‌کارگیری نظریات جدید در خوانش این متون است. به این مطالعات که با استفاده از نظریات مطرح در علومی نظیر جامعه‌شناسی، روانشناسی، اسطوره‌شناسی و مردم-شناسی انجام می‌شود مطالعة بیرونی ادبیات می‌گویند. در این مقاله، از طرفی «حکایت مرد بغدادی» از دفتر ششم مثنوی و از طرف دیگر رمان کیمیاگر اثر پائولو کوئیلو به عنوان نمونة بازنویسی شدة «حکایت مرد بغدادی»...