روایت‌ تمثیلی «پیل در شهر کوران» از کتاب حدیقه الحقیقه سنایی، بر اساس روایتی از کیمیای سعادت غزالی نوشته شده است. هدف اصلی این پژوهش کشف رابطه فزون‌متنیّت این دو روایت است. بدین منظور برپایه نظریّه فزون‌متنیّت ژرار ژنت، ارتباط روایت‌ سنایی با روایت غزالی بررسی و این نتایج حاصل شد که در روایت سنایی تغییر حجم متن و دلالت‌های معناشناسی جدیدی وجود دارد که در دو بخش گشتار کمّی و گشتار کاربردی قابل بررسی...

از ابتدای اسلام دو رویکرد مشخص حدیثی و عرفانی به اخلاق وجود داشته است. مسئله مورد توجه این مقاله، مختصات رویکرد اهل عرفان به اخلاق و تفاوت آن با مختصات رویکرد محدثان به اخلاق است. تفاوت‌های این دو رویکرد عبارتند از: 1. هدف از اخلاقیات در رویکرد اول لذت‌های مادی بهشت است اما در رویکرد دوم هدف معرفت حق و تجلیات صفات اوست. 2. رعایت اخلاق در عرفان عملی برای تحقق سالک به اخلاق الله مطرح می‌شود. 3. د...

چکیده ندارد.

موضوع رابطه عقل و دین همواره یک مسأله اساسی و مطرح در میان متکلمان و فلاسفه مسلمان و غیره مسلمانان بوده و هست. در میان متفکران و فلاسفه اسلامی ابونصر فارابی در این رابطه نقش بسزایی دارد. زیرا پس از آشنایی مسلمانان با عقل گرایی یونان و سر گرفتن این بحث که شاید این پدیده محصول بیگانه باشد، فارابی بود که با اعتقاد به هماهنگی بین عقل و دین، باب جدیدی به روی فلسفه اسلامی گشود. بابی که راه را برای فل...

ماهیت عقل در آثار ارسطو با ابهام مواجه است، و فلاسفه مشائی و بویژه ابن­رشد برای رفع آن تلاشها نموده­اند. ابن­رشد در فلسفه خود عقل هیولانی را زیربنای تحلیل ماهیت عقل نزد ارسطو قرار می­دهد، و آن را در کتاب تفسیر­ کبیر بر رساله نفس ارسطو، و با توجه به نظرات مفسران پیشین مطرح می­کند. او در این تفسیر به دنبال ارائه شرحی منسجم درباره کیفیت شناخت و تعیین ماهیت قوه­عقلانی انسان است و عقل هیولانی را قوه...

عقل در معتزله با تعابیری چون علم، منع، فکر، نظر، راه رسیدن به علم و درک واجبات تعریف شده است. ایشان اولین گروه از اهل سنت بودند که از عقل نظری در شناخت دین بهره گرفتند و از طریق عقل عملی بر حسن و قبح افعال استدلال و فعل قبیح را از خدا رد و به انجام تکلیف استدلال کردند. در مدرسۀ امامیۀ بغداد، شیخ مفید و سید مرتضی ، عقل را بر قوه ای اطلاق کرده اندکه اقتضای تمییز دارد و شیخ طوسی عقل را مجموعۀ علوم...

چکیده ندارد.

این رساله مشتمل بر یک مقدمه، طرح پژوهش، پنج فصل، یک خاتمه می باشد. درپایان نتیجه گیری و خلاصه بحث ارائه و ترتیب داده شده است. فصل اول: به کلیات اختصاص دارد و عناوینی مانند، مفهوم شناسی عقل، معنای لغوی و تعریف اصطلاحی عقل و انواع عقل و کاربردهای عقل و مترادفات آن در قرآن و مقام عقل در روایات اسلامی بحث شده است. فصل دوم: تحت عنوان ارزش عقل از نظر قرآن و روایات،ارزش شناخت عقلانی ،هدایت بخشی عقل، ح...