مسئلة چگونگی ارتباط بدن با نفس پس از مرگ از مسائل مهم عرفان نظری است. ابن عربی و پیروان مکتب عرفانی وی در تبیین چگونگی این ارتباط مرتبۀ مثالی نفس ناطقه انسانی و روح بخاری را که وظیفة وساطت میان نفس و بدن را بر عهده دارند، مطرح می کنند. اثبات مرتبۀ مثالی برای انسان و تبیین نقش آن در ایجاد ارتباط میان نفس ناطقه و بدن مادی از ابتکارات ابن عربی است. ابن عربی و شارحان مکتب وی با تبیین مبانی خاص هستی...

بی‌شک یکی از ارکان دین ولایت است، تا آنجا که اعتقاد به ولایت باطن دین و سرّ قبول عبادات تلقی شده است و منقول است که: «لا تقبل الاعمال الا بالولایه». در عرفان اسلامی ولایت باطن و رکن جمیع کمالات انسانی و سرآغاز رسیدن به مراتب عالی کمال است. هجویری، عارف بزرگ، در اهمیت ولایت گفته ‌است: «بدان که قاعده و اساس طریقت و معرفت حقّ جمله بر ولایت و اثبات آن است.» (کشف المحجوب،1382، ص 265). بر اساس نصوص شری...

سیّدمحمّد نوربخش، اهل قائن خراسان، از عرفای سدۀ نهم هجری در دورۀ تیموری است. وی از شاگردان میرسیّد‌شریف جرجانی و عالم بزرگ شیعی، ابن فهد حلّی و در طریقت مرید خواجه اسحاق ختّلانی(مقتول826) است. از جمله شاگردان معروف وی شمس‌الدین محمّد لاهیجی صاحب مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز است. نوربخش و پیروان وی در رواج تشیّع و زمینه سازی ظهور صفویه در ایران نقش مهمّی را ایفا نمودند. از وی آثار متعددی برجای مانده ا...

در آثار ناظر به علوم قرآنی و تفسیر، هماره دو مسألۀ چالشی «بطن» و «تأویل»، با افت و خیز فراوان مطرح بوده اند. این دو مسئله گاه از حیث خطای در فهم و گاه بنابر ارتباط وثیق، در قالب یک مبحث ارائه شده اند و از این رو در قریب به اتّفاق پژوهش های مربوطه، نسبت سنجی میان این دو مقوله مغفول مانده است؛ حال آنکه فهم این مطلب، دست کم از دو حیث حائز اهمّیت است: اوّلاً، بخش قابل توجّهی از معارف دینی، مربوط به باطن...

نوشتار حاضر متن مصاحبه‌ای با علامه فضل الله است در مورد تفسیر «من‌ وحی القرآن». در این مصاحبه علامه فضل الله به پرسش‌های متعددی پیرامون روش تفسیر خود و ویژگی‌های آن پاسخ می‌دهد. برخی از محورهای مورد پرسش عبارت‌اند از: فلسفه نامگذاری تفسیر به «من وحی القرآن»، پیامدها و آثار روش من وحی القرآن، چگونگی بهره‌گیری از عقل در تفسیر، جایگاه روایت در روش «من وحی القرآن»، رابطه قرآن و اهل بیت:، فلسفه اجتن...

زبان عرفان زبانی است که حالات، روحیات و تجارب ناب عرفانی با آن بیان می شود. این زبان که با نام های زبان اشارت، زبان عبارت، زبان حقیقت، زبان عشق، زبان کشف، زبان اهل طریقت و ... یاد می شود، زبانی است برخاسته از سرشت انسان هایی که باطن خود را از هر آلایشی پاک کرده اند و به یگانه هستی عالم روی آورده اند. زبان عرفان با توجه به گوینده و احوال مخاطبان درجات متفاوتی دارد و ویژگی هایی که آن را از هر ز...