تحلیل حسِ چشایی در آثار مولوی   طاهره کریمی [1]   ذوالفقار علّامی مهماندوستی [2]   محبوبه مباشری [3]     تاریخ دریافت: 29/5/92   تاریخ تصویب: 20/8/92   چکیده   حس چشایی یکی از پرکاربردترین حواسی است که در آثار مولوی برای نمایاندن تمامی ساحت­های مادی و روحانی استفاده شده و واژه­های دیگری از خانوادۀ آن در بازتاب این معانی به شاعر یاری رسانده است. نوعِ زندگی صوفیه و توجه بیش از حد آنها به تقلیل طعا...

هدف: هدف از پژوهش حاضر تبیین سه سؤال مبنایی در خصوص 1) رابطۀ معرفت نفس با علم دینی، 2) نسبت بین علم انسان، علم خدا و جهان، و 3) مزیت نسبی علوم انسانی- اسلامی بود. روش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی است که با نگرشی تحلیلی- تطبیقی به منابع دینی و علوم انسانی رایج صورت گرفته است. یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که: 1) توجه به معرفت نفس یکی از زمینه‌های لازم برای تحول در علوم انسانی است. 2) در...

آیه تطهیر در میان مفسرین مذاهب اسلامی از اهمیّت ویژه ای برخوردار بوده و همواره مورد بحث و بررسی های مختلفی قرار گرفته است. تبیین نوع اراده موجود در این آیه، یکی از مهمترین مسائل تفسیری آن بشمار می رود. شیعه معتقد است مراد از اراده در این آیه، اراده تکوینی است و خداوند از ابتدای خلقت با اراده تکوینی خود، طهارت اهل بیت از هر گونه پلیدی و زشتی را اراده کرده است و عصمت و طهارت آنها بدون درنگ حاصل شد...

دین اسلام غیر از صورت ظاهری، احکام باطنی هم دارد و شریعت با آنکه علم به ظاهر است، مانع تحصیل علم باطنی همچون طریقت و حقیقت نمی‌شود؛ زیرا رابطة ظاهر و باطن، رابطه‌ای حقیقی است نه تصنّعی و ساختگی و باطن، اعمال ظاهری را هدایت و تغذیه می‌کند، چنان‌که «ایمان» مستلزم اعمال باطنی قلب است و «نیّت» اصل و روح همة اعمال است و سیّد حیدر آملی شریعت و فروع خمسة آن مانند نماز، روزه، حج، زکات و جهاد را در مراتب س...

تصوف به‌دنبال تربیت و ایجاد تحول درانسان بوده و ، خواهان هماهنگی ظاهر و باطن است ظاهر و باطن انسان ازهمدیگر تأثیر پذیرندو ناهماهنگی میان این دومنجر به بروز ناهنجاری در رفتار و خلقیات انسان می‌گردد . یکی از اصول و مبانی آموزشی در عرفان و تصوف اسلامی اصلاح ظاهر به‌منظور متوجه ساختن سالک به درون خویش و تربیت عالیه وی می باشد.ازجمله روش های تربیتی صوفیان بر اساس و مبنای اصل ذکر و ریاضت است که زیر ن...

دانشمندان مسلمان در فرق مختلف با گرایشهای گوناگون فکری درباره متشابهات قران سخن گفته و در این موضوع دچار اختلافات بسیار شده اند ملاصدرای شیرازی با رویکردی روش شناسانه این دانشمندان را از حیث آرایی که درباره متشابهات قران اخذ کرده اند به چهار دسته تقسیم می کند 1- اهل ظواهر 2- اهل تاویل 3- دسته ای که ترکیبی از اهل ظاهر و اهل تاویلند 4- اهل جمع میان ظاهر و باطن او ضمن بررسی و نقد آرای سه دسته نخست...

چکیده: موضوع این رساله «تقابل صورت ومعنی در مثنوی» است که در دو بخش به شرح زیر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته :1-کلیات، شامل: تعاریف صورت و معنی، صورت و معنی در جهان بینی عرفانی و فلسفی، پیشینه ی صورت و معنی و صورت و معنی در دین.2- تقابل صورت و معنی در مثنوی، شامل: ماهیت دو گانه ی صورت و معنی و ویژگی های آن ، رابطه ی آن با تجلی ، حقیقت و مجاز و انواع تقابل صورت و معنی در مثنوی.اهم نتایجی که از...

یکی از دغدغه های مهم دین مداران و دین پژوهان، کشف معانی مقصود در متون دینی است. در مورد قرآن کریم و کتاب مقدس، دو کتابی که مورد توجه میلیارد ها نفر در گذشته و حال بوده و هست، بیشترین نظریه پردازی در ارتباط با شیوه های کشف معنا و مباحث زبان شناختی صورت گرفته است. اعتقاد به وحیانی بودن قرآن و کتاب مقدس سبب شده که بسیاری از مفسران در معناشناسی واژه ها، گزاره ها و حکایات،  به معانیی فراتر از معانیِ ...

تاکید غزالی صوفی، هم‌چون سایر صوفیان، بر علم باطن (حقیقت) در برابر علم ظاهر است، و تاویل از این منظر، کوششی است برای پی بردن به معنی باطنی یک متن. بنابراین، در نظام اندیشگی غزالی تاویل به نوعی با شناخت حکمت و باطن شریعت در ارتباط است. فقط عرفان می‌‌تواند شناخت را تا سطح "معرفت" برساند، سطحی که در آن فرد آن‌چه را که می‌‌داند با تمام وجود تجربه می‌‌کند، یعنی تجربه بدون واسطۀ خدا، آن‌جا ...

چکیده: در این مقاله سعی شده ارتباط بین اندیشه‌های فقهی و عرفانی امام خمینی درباره نظریۀ ولایت فقیه مورد کنکاش قرار گرفته و با نقد و بررسی نظرات مختلف ازقبیل تباین کلی، اتحاد کامل، استلزام منطقی و هماهنگی ظاهر و باطن به بیان اعتقاد امام خمینی پرداخته‌ شود. به اعتقاد ایشان اسلام نیز همانند دیگر شرایع آسمانی دارای ظاهر و باطنی می‌باشد و دستورات شرع مقدس ریشه در عالم حقیقت دارند و دست‌یابی کامل به ...