چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده) : پرسشی که این پایان نامه سعی دارد آن را بررسی نماید و به آن پاسخ دهد این است که آیا مسئله تجرد روح به نحوی که از آیات و روایات اسلامی برداشت میشودبا نظرات ملاصدرا در این باب مطابقت دارد یا خیر ؟ بدین منظور ابتدا نظریه روایات با استناد به مجامع حدیثی استخراج گردید ،وسپس به بررسی نظریه ملاصدرا در باب جسمانیه الحدوث و روحانیه...

در این نوشتار، ماهیت عقل، حدود و توانایی آن در شناخت بررسی شده است. به این منظور مطالعاتی در مورد دیدگاه‌های برخی فلاسفه و عرفای معروف و نیز نگرشی دینی انجام شد. در حین بررسی نظریات متعدد، با اختلافات، تضاد و تشتت آراء در مورد ذات و حقیقت عقل، محدوده شناخت عقل و نیز ارائه یک تعریف جامع برای عقل مواجه شدیم. ضمن تعریف عقل به معنای فهم ثابت می‌شود که فهم، از علوم تجربی، فلسفه، عرفان، دین و سایر مع...

در غزلی از دیوان حافظ به مطلعِ دلم جز مهر مهرویان طریقی برنمی‌گیرد   ز هر در می‌دهم پندش ولیکن درنمی‌گیرد   بیتی در همة نسخه‌ها به‌جز نسخة ایاصوفیه به صورت زیر آمده است: من آن آیینه را روزی به‌دست‌آرم سکندروار   اگر می‌گیرد این آتش زمانی ور نمی‌گیرد   اما در نسخة ایاصوفیه، مصراع دوم این بیت به‌شکل زیر آمده است: من آن آی...

ابن سینا عاقله را قوه‌ای مجرد می‌داند که برای فعل خاص خود، نیازمند عضو خاصی در بدن نیست و دلایل متعدد اثبات تجرد نفس ‌ناطقه را پشتوانه‌ی این ادعا قرار می‌دهد. در همین حال، در آثار فلسفی خود، به نیاز و مراجعه‌ی عاقله به حس و متخیله و مفکره ـ که از نظر او، با کمک عضو جسمانی کار می‌کند ـ اشاره می‌نماید و در مواردی، اختلال در تعقل را که ناشی از ضعف و خستگی و اختلال در مغز است می‌پذیرد. علاوه بر این...

خداوند در آثار ابن‌سینا به مثابة وجودی کاملاً متفاوت و دیگر حضور می‌یابد و وی در مباحث فلسفی خویش، از واجب‌الوجود به عنوان خدا، تصویری ارائه می‌کند که نه‌تنها به لحاظ وجودی، متعالی صرف و متباین نسبت به ماسواست؛ بلکه حتی دامنۀ این تعالی تا حوزۀ ذهن و معرفت انسان نیز ادامه می‌یابد. از سوی دیگر، مباحث وی دربارۀ نیایش در آثار گوناگون او، در نگاه نخست ممکن است بیانگر ناسازگاری یا دست‌کم چندگانگی ...

انسان در دنیای معاصر، نیازمند تدوین الگو و سبک معناداری از زندگی است تا با رصد نقطه تعالی و کمال، بر محور آن حرکت کند و به مسیر هدایت رهنمون شود. رسیدن به چنین گونه‌ای از زندگی که بسیاری از انسان‌شناسان و فیلسوفان الهی و حتی غیر الهی بر ضرورت آن تأکید کرده‌اند، نیازمند ارائه الگوی شایسته‌ای از شخصیت انسان به نام «انسان معنوی» است. پژوهش حاضر به تبیین و تحلیل دیدگاه‌های دو اندیشمند و فیلسوف اسلا...

چکیده هر اندیشه ای بر اساس یکسری مبانی پایه گذاری شده است. اندیشه اخلاقی نیز از این قاعده مستثنی نیست. یکی از مهمترین این مبانی، مبانی انسان شناختی است زیرا موضوع اخلاق، انسان و افعال اختیاری اوست. بر این اساس، چگونگی تبیین حقیقت انسان، نفس و قوای آن و ارتباط هر یک از آن ها با فضایل و رذایل اخلاقی، نقش مهم و موثری در شکل گیری اندیشه اخلاقی دارد. فارابی و فیض از اندیشمندان اسلامی اند که از اند...

معاد و چگونگی زندگی پس از مرگ از مسائل پیچیده و شگرفی است که ادیان مختلف و مکاتب گوناگون کلامی، فلسفی و عرفانی -هریک به­گونه­ای- به آن پرداخته، و کوشیده‏اند تا پرسش‏های بشر دربارۀ آن را پاسخ گویند. در این میان، عرفا جایگاهی ویژه و مهم دارند، زیرا معاد را با بیان تجارب خویش توصیف ‏می‏کنند. ازجمله عارفانی که به این مسئله توجه بسیار داشته، ابوالمجد مجدودبن­آدم سنایی غزنوی، شاعر و عارف نامی سدۀ پنج...

گرچه اذعان به وجود عقل در آدمی از باورهای بدیهی و یا نزدیک به بداهت است، اما شناخت ذات و حقیقت آن و ارائه تعریف جامع و مانع از آن و کارکرد آن در شناخت معارف نظری و احکام عملی از مسائل مورد اختلاف و در خور تحقیق و بررسی است. در این مقاله، عقل از ابعاد گوناگون معناشناسی، هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی از دیدگاه‌علوم عقلی، تجربی و معارف نقلی کاوش شده است.